Графомоториката е способност да се држи молив и да се пишува. Децата уште од најрана возраст ги развиваат фините моторички вештини на рацете, односно движењето на рацете и прстите. Можеме да им помогнеме на децата да развијат фина моторика со забавни игри како нижење, редење, откопчување, закопчување, повлекување и врзување врвки… Способноста што ќе ја развијат малите е предуслов за успех во подоцнежните графомоторни активности, цртање, боење и пишување.

Со графомоторичките вежби детето развива не само моторни вештини, туку и внимание, концентрација, ориентација, говор и сознание. Се сеќава на претходно усвоените движења, ги користи во нови ситуации и размислува.

Како малите деца држат молив

Малите покажуваат интерес за молив веќе на една година. Тие го фаќаат моливот со целата тупаница, користејќи го рамото за да го поместат моливот. На околу две години стисокот на моливот е нешто понапреден. Децата од втората до третата година го држат моливот со прстите, но сепак нередовно. Не постои отворен лак помеѓу палецот и показалецот и раката се движи како целина.

На возраст од три и пол до четири години пенкалото се држи со три прста, но при пишувањето наместо прстите, се движи целата рака.
На околу пет години (најдоцна до шест) стисокот на моливот станува регуларен. Пенкалото потоа се држи со врвовите на прстите (показалец, палец и среден прст), а прстите се движат додека пишувате. Само овој стисок (т.н. pincent grip) овозможува максимална контрола и флексибилност при пишувањето.

Со која рака да се пишува

На околу двегодишна возраст децата еднакво ги користат левата и десната рака. Експертите советуваат до таа возраст да се ставаат предмети меѓу рацете на децата за да не се влијае врз нивниот избор. Можно е детето прво да ја користи десната рака, а потоа одеднаш да почне да ѝ дава предност на левата. Само помеѓу втората и третата година од детето родителите можат да почнат да забележуваат дали детето е деснак или левучар. Покрај рацете, претпочитањето за одредена страна вклучува и други делови од телото: стапала, нозе, очи, па дури и уши. Затоа оваа карактеристика може да се забележи и во ситуации како што се качување по скали (со која нога да почне да се качува) или играње фудбал (со која нога да се шутира топката).

До петгодишна возраст 90 проценти од децата покажуваат тенденција да користат една рака во повеќето активности што се изведуваат со раце. Оставете му на детето да има можност што почесто да црта и да бои и не кажувајте му во која рака да го држи моливот.

Кога детето одбива да црта и пишува

Најчестата причина зошто децата одбиваат активности со молив е поврзана со тешкотиите на кои наидуваат. Не форсирајте ги и секогаш имајте ги на ум возраста и способностите на детето. Графомотиката е вештина што може да се развие и се вежба. Обидете се да поттикнете цртање и пишување на забавен начин, а можете и да ја наградите добрата работа на детето.

Игри за вежбање за правилен стисок на пенкало/молив

– Детето го тутка марамчето во раката, почнувајќи од едниот агол, така што целото марамче да му се смести во раката.

– Цртање со восочни бои кои се истрошени или скршени, оставајќи кратки парчиња.

– Детето нема да може да ги држи малите парчиња со тупаница, туку ќе ги користи прстите и ќе ја вежба нивната положба.

– Детето да ги препознава предметите чувствувајќи ги со раката.

– Лупење мандарини или помали портокали. Ова ќе му овозможи на детето да вежба да фаќа со прстите и да влече (при лупење).

– Со помош на пипета детето, капка по капка, да ја пренесува водата од една чаша во друга. Така ги развива силата на прстите и координацијата на движењата.

– Поместување на моливот меѓу прстите, од палецот до малиот прст и назад, прво со едната, а потоа со другата рака.

Пожелни графомоторни вештини пред поаѓање на училиште

Да има флексибилност на раката и прстите, детето правилно да го држи моливот, линијата да е јасна, со соодветен притисок според шемата, да може да црта линии, од линија до линија, од точка до точка, да прави кружни и брановидни линии, да знае да следи геометриски фигури: круг, квадрат, триаголник, ромб и да може да го напише своето име со големи букви.

Автор: Азра Пандур

Извор