Ќе зборувам многу сликовито и практично. Можеби сурово. Од училницата. Затоа што сите знаеме што е најдобро. Во теорија. Но, некако практиката продолжува да нѐ негира.

Замислете ја оваа ситуација. Одиш во тоалет. Влегуваш во кабината. Очекуваш тој простор да биде приватен. А потоа има видео од тебе од истиот тоалет што кружи низ училиштето. Како ќе се чувствува тоа дете кога ќе го види видеото? Како ќе се чувствува секогаш кога ќе оди во тоалет? И во возрасниот живот на јавен простор?! Како ќе се чувствува секогаш кога ќе го види оној што го направил тоа? И сите оние што го споделиле видеото. И сите што имале реакција на таа снимка. И дали мислите дека соодветна мерка е единица која ќе се брои со претходните пет и нема да значи во суштина ништо во споредба со последиците што тој чин ги создал. И таа порака допира до децата. А пораката е – ќе се случи САМО тоа. И сето тоа само кога ќе се знае кој го извршил делото. И сите знаеме дека во повеќето случаи оној што врши дигитално насилство е анонимен.

Размислете за следниот случај. Некој објавил слика од неговата пријателка на страница за возрасни со нејзиниот телефонски број и лични податоци. Еден месец телефонот не престанува да ѕвони. Долг период, се разбира. Отпрвин мислела дека може сама да го реши проблемот, се срамела да каже и да објасни од каде нејзината слика на тоа место. Подоцна случајот го презеле родителите, кои пријавиле во полиција. Училиштето пријавило непознато лице. Повиците престанале. Сликата е отстранета. Никогаш не го дознавме епилогот.

И ќе споменам само уште еден случај. Треба да се истакне дека дигиталното насилство во училиштето не постои само во односот ученик-ученик, туку и во односот ученик-наставник и тоа е сè почесто. Наставничка среде ноќ добива анонимна закана дека нејзините деца ќе бидат силувани и убиени. По првиот шок ја добива следната порака, исто така смртна закана за нејзините деца, но и додавка – децата ќе бидат убиени и силувани доколку не го знае одговорот на прашањето од материјалот што го предавала. И знаете што чувствувала на почетокот? Олеснување – „Во ред е, деца се, не е некој манијак“. Знаете што чувствува во следниот момент? Ужас! Тоа се деца! Децата го направиле тоа! Деца им се закануваат на деца!

Пораките продолжија со денови. Дури и додека наставничката била на училиште. Дури и додека седела во полициска станица давајќи исказ. Добива порака додека е со инспекторот дека преку оградата на училишниот двор некој нишани во главата на нејзиното дете. Инспекторот вели дека тоа е навистина страшно. Добила и порака дека во училиштето има бомба, па морала да дојде полиција и да изврши увид. А најважното од сето тоа е што сите пораки беа скриншотирани и дистрибуирани до сите детски вибер-групи. Сите ученици знаеја кој го направи тоа. Повеќето родители знаеле што се случило и кој го направил тоа. И сите молчеа со реченицата – „Нема да ги жртвуваме нашите деца!“ Еден родител отиде чекор понатаму. Дојде до вратата на учителката и рече: „Не грижи се, тие нема навистина да ги убијат твоите деца. Тоа беше само предизвик!“ Да, во ред, тоа е само предизвик. Детето на тој начин добива порака дека е во ред. Детето добива порака дека родителот е заштитник затоа што ако нешто било страшно, ќе реагирал. Детето добива порака дека утре може да му го направи тоа секому.

Знаете кога беше тоа? Пред пет месеци. И дали е решено? Не е. Дали претрпеа некакви последици на училиште? Не. Сите служби се информирани. Случајот стигна до високотехнолошки криминал. Замислете само колку такви случаи стигнуваат до нив! Илјадници. И колку не преземаат ништо? Стотици илјади. Училиштето нема доказ дека нешто се случило. Затоа не може да ја покрене постапката. Ова праќа порака – „Правете што сакате, нема последици“. А оние што се спремни за такви работи ќе ги поместат границите до каде што можат.

А замислете наставник кој секој ден влегува во училницата на оние кои упатувале такви закани кон неговите деца, толку страшни што инспекторот што ја зел изјавата молел да не ги изговара јавно. И замислете истиот тој наставник на кој му требаат тие и сите други деца во тој клас да зборуваат за дигиталното насилство и да ги охрабри жртвите да го пријават, да не страдаат, да им каже дека ќе се реши. И цело училиште знае, како што вели, но не ја кажува вистината.

Набргу по овој случај дојдоа инспектори од одделението за малолетничка деликвенција и одржаа предавање за дигиталното насилство. Полни се со прекрасни пораки на охрабрување за децата да ги пријават истите случаи, со зборовите дека за нив ќе се погрижат постарите кои ќе ги решат овие проблеми. Седам во последната клупа. Го слушам предавањето заедно со учениците. И еден ученик се врти кон мене – Да, да, класна, ќе се реши.

Ќе го додадам и случајот од „Рибникар“ со одобрение на родителите чие дете го преживеа тој кабинет по историја и страшното дигитално насилство по големата трагедија, бидејќи неговото име беше на списокот. Никогаш не дознаа кој со месеци му се заканувал на нивното дете, правејќи ги најстрашните монтажи, ниту до каде отишол тој процес. Единствената информација што ја добиле е дека еден од оние што се заканувале е од странство и дека му е забранет влез во нашата земја.

Значи, на децата не им требаат приказни, на децата им требаат решенија кога ќе се појави дадена ситуација. Оти ​​што да мислат момче и девојка кои во овој момент минуваат низ истото – Како ќе им се реши случајот, кога на возрасен човек не може да му реши?! И тоа на учител во тој голем, возрасен свет?!

И не е доволно да се создадат само некои платформи како опиплив доказ дека нешто се прави и да се даде дополнителен ангажман на сите луѓе и служби, кои се веќе во секоја смисла пренатрупани со редовна работа. Неопходно е да се вработат и таргетираат луѓе кои ќе се занимаваат со ова сериозно прашање и ќе го доведат процесот до крај. И мора да се испрати јасна и недвосмислена порака – „Ова не смее да се прави! Тоа носи сериозни санкции“.

И да заклучам. Кога се случува дигитално насилство и секое друго насилство, а од минатата година е во пораст, децата и родителите ги интересираат само две работи. Прво – насилството да престане. Второ – да се види соодветна санкција за тој што го извршил насилството. Тие не се заинтересирани за регулативи, протоколи, извештаи од социјалната служба, тимски состаноци или што било друго што ги прави процедурите премногу долги, комплицирани и сериозни за сите во синџирот на нивното спроведување. Ако недостига едно од овие две работи, со право ќе кажат: „Училиштето не направи ништо“. Со право ќе кажат: „Општеството не направи ништо“. Со право ќе кажат: „Ништо не направивме“.

Автор: Маја Радовиќ

Извор