– Независноста на децата е важен процес, а почнува уште од раното детство. Но, ако детето го помине тој процес со родителите или некој што се грижи за него, полесно ќе се снајде утре кога ќе тргне на училиште и кога ќе треба да направи нешто самостојно, каде што нема да има мајки и татковци – објаснува Ранко Рајовиќ во емисијата „Кривулестиот пат“.

Како и кога започнува независноста?

Рајовиќ вели дека некои од првите чекори во осамостојувањето започнуваат во градинка, кога детето треба само да се облече, да се подготви за одење в кревет и да се грижи за себе.

– Порано тоа беше сосема нормално. Затоа што родителите имаа по седум или осум деца. Кој ќе ги облече сите, ќе ги избања, ќе ги подготви за спиење? Мораа сами да го направат тоа. Денес имаме едно дете кое е практично како домашно милениче. Ајде да се подготвиме, да облечеме најубава кошула, панталони, да бидеме совршени и да одиме во градинка. И детето го гледа тоа. Не треба да биде така. Дајте му ги работите и кажете му: „Еве, подготви се.“ Уште од најраните денови во градинка – вели Ранко Рајовиќ.

Родителите добро знаат дека повеќето деца не сакаат да одат во градинка наутро и го одложуваат моментот на напуштање на домот.

– Родителите ќе си одат, а детето ќе се сети дека сака други чорапи. Или ќе се намокри, па кошулата му е влажна и мора да се пресоблече. И што, всушност, прави детето? Го одложува одењето во градинка затоа што сака да биде дома некое време. Родителите што имаат мали деца го знаат тоа бидејќи повеќето од нив го прават тоа. Затоа навечер се подготвува што ќе облече и ќе носи детето. Оставете го само да избере, но навечер. Наутро тоа мора да има доволно време да се облече, да ги измие забите, па дури и да ги врзе врвките на чевлите при поаѓање. Затоа што задачата на детето е да научи да врзува врвки пред да тргне во училиште – тврди Рајовиќ.

Што треба да прави детето самостојно пред да тргне на училиште?

Кога детето треба да оди на училиште, одеднаш се појавуваат низа проблеми што треба да се решат. Едно од прашањата што си ги поставуваат родителите е одењето на училиште и дали детето треба да оди само.

– Мораме да го пуштиме што е можно поскоро. Секако дека секој родител има страв. Еве го мојот пример. Јас и син ми одевме на училиште и се враќавме неколку пати на ден пред да тргне во прво одделение. До училиштето треба да помине три големи раскрсници и уште два мали пешачки премини. Првиот ден отидовме заедно, а утредента направи чекор пред мене и ми кажа што прави – сега ќе застанам овде, чекаме зелено светло. Одам зад него, чекор поблиску. Навистина му се допадна, па тој ден отидовме на училиште и назад пет пати. Третиот ден го пуштив да оди неколку метри пред мене и гледав дека убаво гледа, работи како што треба. И кога почна училиштето, отидов со него уште два-три пати, а потоа тој замина сосема сам.

Ранко Рајовиќ вели дека знае оти не е лесно да се пушти детето само кога сите знаеме дека има несовесни возачи. Затоа треба да се постават камери во близина на сите училишта и веднаш да се одземе лиценцата на два-три месеци за секое пречекорување на брзината. Според Рајовиќ, најдобро е родителите да проверат дали во зградата или на улица има друго дете што оди во исто одделение за заедно да одат и да се враќаат.

– Тоа е голема среќа за едно дете. Замислете шест или седумгодишно дете само да оди на училиште, каква самодоверба има. А од друга страна, имаш деца кои ги возат родителите до 10 или 11 години. Се сеќавам, истражувавме во Суботица. Градот е рамен, секое училиште е на 10 минути пешачење. Пред осум години дојдовме до заклучок дека околу 50% од децата во четврто одделение секојдневно ги возат и ги враќаат нивните родители. Се работи за 10-годишни деца. Зошто ги возат? Дали им се брза? Дали имаат страв? Тој пат до училиште е развој на детето и затоа им велам на родителите – кога има група од 5-6 други деца тие можат да играат некоја од нивните игри попатно. Порано беше атрактивна играта со џамлии. Пуштете ги затоа што не е само пешачењето од дома до училиште. Тоа е еден живот кој трае тие половина час. Не можеме да ги држиме децата под стаклено ѕвоно додека не наполнат 10 години – објаснува Рајовиќ.

А кога тргнуваат на училиште?

Кога детето тргнува на училиште, погрешно е да се верува дека училиштето му е единствената обврска. Ранко Рајовиќ зборува и за тоа какви обврски треба да има ученикот дома, бидејќи веќе не е мало дете.

– Тоа се веќе ученици и секој ученик мора да има обврски дома. Дали ќе направи салата, ќе помогне за ручек или ќе си го поправи велосипедот. И секоја обврска е еден чекор кон независноста. Дали ќе го замеси тестото, дали ќе ја круниса пченката ако живее на село или ќе ги чува овците, мора да има обврски. Порано имавме домаќинство во училиштата, но сега веќе не е така. Но, тоа се важни вештини и детето треба да го прави тоа дома – вели Рајовиќ. Тој додава дека работата на родителите не е да го спасуваат детето бидејќи детето како дел од заедницата мора да работи и да придонесува.

– Беше на училиште, се врати, напиша домашна работа и што сега? Нека си игра, треба да си игра, но да има обврска. Не мора да биде многу, но да знае дека нешто зависи од него.

Кога може детето да спие кај пријател?

– Не сум застапник за тоа кога се мали, освен ако има многу блиско семејство, па се познаваат. Кога ќе стигнат до пубертетот, тие го сакаат тоа, но тогаш родителите треба прво да се запознаат со луѓето каде што би преспало детето. Детето не може да оди некаде без родителот да знае каде и кој ќе биде таму. Ако се работи за друштво кое се познава, оди заедно на патувања и екскурзии, тогаш може да се дозволи. Но, дури и тогаш, под надзор – вели Рајовиќ, додавајќи дека сега имаме апсурдна ситуација родителите да го напуштаат станот кога детето е придружувано од пријатели.

– Затоа мојот совет до родителите е: ако вашето дете оди некаде да спие, мора да знаете кое е детето, кои се неговите родители, а исто така и дали детето доаѓа кај вас да спие. Тогаш сум за. Но, дури и тогаш, во тоа не треба да се претерува – заклучува Ранко Рајовиќ.

Извор