Ако сакате да бидете добар родител, психолозите велат дека еден пристап е особено корисен: авторитативното родителство.
Авторитетните родители поставуваат јасни очекувања за тоа како сакаат да се однесуваат нивните деца, вели Селија И. Мион-Араоз, лиценциран советник за ментално здравје од Флорида. Тие го наградуваат доброто однесување потпирајќи се на позитивно засилување и природни последици за да ги водат своите деца наместо да користат закани.
Овој пристап во родителството може да резултира со самоуверени и независни деца.
– Детето што има родител со поавторитетен стил има тенденција да биде понезависно бидејќи му се даваат повеќе избори сѐ додека крајниот резултат е она што родителот го бара – вели Мион-Араоз.
Стивен Гликсман, развоен психолог и вонреден професор на Универзитетот Јешива, се согласува.
– Истражувањата покажуваат дека децата на авторитетни родители се независни, успешни, добро приспособени и посреќни од децата чии родители користат други стилови на родителство. Тие подобро се согласуваат со врсниците и генерално се во состојба подобро да се справат со животните подеми и падови – вели тој.
Што е авторитетно родителство?
Авторитетното родителство е еден од примарните стилови на родителство идентификуван од Дијана Баумринд, психолог за развој на Универзитетот во Калифорнија во Беркли, која спроведе истражување на оваа тема во 60-тите години. Другите главни стилови на родителство се авторитарно и попустливо родителство.
За да ги разбере стиловите на родителство, Гликсман препорачува размислување за четирите димензии на родителство:
- Контрола: Колку родителите се обидуваат да влијаат врз однесувањето на своето дете;
- Јасност: Колку јасно родителите комуницираат со своето дете и колку се подготвени да даваат и да добиваат мислење и објаснување од своето дете;
- Зрели барања: Колкав притисок им прават на своите деца и дали го охрабруваат;
- Нега: Колку топлина му даваат на своето дете.
Секој стил на родителство различно ги балансира овие димензии.
– Попустлив родител е оној што може да има високо ниво на јасност и нега, секогаш чувствувајќи потреба да се објасни и да побара одобрување од своето дете за какви било одлуки, но има ниско ниво на барањата за контрола и зрелост, секогаш дозволувајќи му на детето да го има последниот збор – вели Гликсман.
– Авторитетниот родител има високо ниво во однос на барањата за контрола и зрелост, донесувајќи ги сите одлуки за своето дете и истакнувајќи ја важноста на успехот, но има ниско ниво во однос на негување и јасност, имајќи став: „Затоа што така реков“, и казнувајќи го неуспехот на детето.
– Авторитативниот родител е силен во сите четири димензии. Родителите го користат овој пристап за да постават граници (контрола) и имаат очекувања за тоа како нивното дете треба да се однесува (барања за зрелост). Тие се подготвени да им го објаснат своето размислување на децата (јасност) и да ги поддржат дури и кога направиле грешка (нега).
Заедно, овие димензии градат силна врска меѓу родителот и детето.
– Децата учат да им веруваат на авторитативните родители затоа што знаат дека довербата е реципрочна и дека ако направат нешто грешно, родителот е тука да им помогне – вели Гликсман.
Примери за авторитативно родителство
Усвојувањето авторитартивен пристап кон родителството е поврзано со јасност во врска со очекувањата за тоа како треба да се однесува детето и наградување на доброто однесување со позитивни последици. Еве еден пример:
Шопинг со 5-годишно дете. Родителот го носи 5-годишното дете да избере роденденски подарок за другарчето. Пред да влезат во продавницата, родителот поставува јасни очекувања. Гликсман предлага ваков јазик: „Види, сега ќе му купиме подарок на Џими, но нема да купиме играчки за нас. Покажи ми дека можеш да се однесуваш добро и помогни ми да изберам убав подарок, па ќе купиме нешто за грицкање кога ќе одиме да купуваме намирници подоцна“.
Разговор со тинејџер. Родителот кој комуницира со тинејџер за претстојната забава треба да биде јасен и цврст. Гликсман предлага ваков јазик: „Знам дека притисокот од врсниците може да биде тежок, но пиењето алкохол е недозволено за малолетни лица и наведува многу деца да прават глупави работи. Јас ти верувам, но ако сакаш да ја напуштиш забавата кога било, само јави ми се“. Ако тинејџерот доаѓа дома трезен, родителот едноставно вели здраво, а ако тинејџерот дојде дома пијан, родителот треба да изрази разочарување и да каже дека нема да му верува кога ќе оди на друга забава. – Тоа би била доволна казна – вели Гликсман.
Иако авторитетното родителство се потпира на награда, таа награда може да биде едноставна, како признание од родителот.
– Тоа ќе биде доволно за детето да знае дека го направило горд својот родител и дека ја направило вистинската работа – вели Мион-Араоз. Клучот на авторитетното родителство е доследноста. Родителите треба јасно да ги кажат своите очекувања од децата и секогаш да го признаат доброто однесување на своите деца. Секако, секој родител има моменти кога не е совршен, но тоа е во ред.
– Можеби некогаш велат: „Затоа што јас сум родителот“, но нивното дете знае дека ова е вистина и дека родителот не го кажува тоа затоа што чувствува потреба да биде шеф – вели Гликсман.
912