Родители – да видиме дали можете да се идентификувате со ова сценарио: шест недели училиштен распуст. Вашето дете доаѓа и вели „досадно ми е“. Дали тоа се случува: (а) по пет недели; (б) по една недела; или (в) во текот на првиот ден. Ако не одговоривте (в), ве советуваме да проверите дали сте навистина родител.

Мојата сопруга ми кажува дека кога била мала, нејзината мајка на ваквите изјави одговарала: „Досадни се само досадните луѓе“. Ми се допаѓа тоа. Тоа е соодветно карање за дете кое мора да научи како да се забавува. Но, тоа е поставено на разнишани научни основи. Тоа посочува дека досадата е нешто пониска класа над која можат да се издигнат поспособните луѓе. Дали е навистина така?

Психијатрите од Универзитетот „Брандеис“ во Масачусетс ја разгледале врската помеѓу склоноста кон досадата и интелигенцијата (со други зборови, коефициентот на интелигенција). Тие им дале на доброволците, кои, патем, биле земени од армијата, да направат крајно досадна задача. Од волонтерите било побарано да ги пишуваат буквите „cd“ нонстоп во времетраење од 30 минути. Им било кажано да го прават тоа со умерена брзина, опуштено и мирно. Било многу досадно. Секако дека ја оценија како подосадна и понеинтересна од втората задача, пишувајќи кратка приказна инспирирана од слики од едно списание. Тие, исто така, се чувствувале поспани, понемирни и неспокојни во тој половина час. Истражувачите спровеле и формално тестирање на коефициентот на интелигенција на доброволците користејќи го таканаречениот „стандарден воен тест за класификација“ (овој тест за интелигенција бил развиен за воена употреба за време на Втората светска војна, со цел подобро да се назначат нови регрути на соодветни воени позиции). Истражувачите биле заинтересирани да го споредат нивото на интелигенција на волонтерите со тоа колку им било досадно за време на задачата да ги напишат буквите „cd“. И имало неверојатна врска. Колку личноста била поинтелигентна, толку таа задача ѝ била подосадна. Со други зборови, најинтелигентните меѓу волонтерите доживеале највисоко ниво на досада на задачата за пишување – „cd“.

Иако тоа директно не противречи на идејата дека само на здодевните луѓе им е досадно, родителот кој на досадното дете ќе му каже дека „само на интелигентните луѓе им е досадно“ сигурно не би го постигнал посакуваниот резултат со такво карање.

Откритието дека интелигенцијата е поврзана со здодевноста дава дополнителна поддршка на идејата дека досадата е сигнал да се запре моменталната активност и да се бара нешто позначајно. Зошто е тоа така? Човек би очекувал поинтелигентен човек да совлада одредена активност и затоа да го истроши предизвикот побрзо од некој помалку интелигентен. Ако досадата дејствува како сигнал за недостиг на предизвик, тогаш би очекувале на поинтелигентната личност полесно да ѝ здодее некоја активност, што е токму она што го покажало ова истражување.

Ова е повторно дополнителна поддршка за идејата дека здодевноста, далеку од губење време, е всушност корисна состојба која ни го привлекува вниманието на проблемот оти не го користиме нашето време на начин што води кон наш најдобар интерес.

Извадок од книгата: „Црна овца: Не е ни така лошо да се биде лош“, Ричард Стивенс

Извор