Пред да имам деца имав самодоверба и родителски вештини и мудрост, бидејќи како психолог и некој кој е љубопитен, читав многу книги на оваа тема.

И, како што обично се случува со нашата мудрост, кога добив деца се покажа дека мудростите воопшто не ми вредат.

Да речеме, ми беше многу интересно и убедливо движењето за интуитивната исхрана. Идејата е дека сите ние сме родени со здрава интуиција за тоа што треба и што не треба да јадеме и колку – и дека само треба доследно да им дозволуваме на децата сами да избираат, да не ги насочуваме, да не ги присилуваме и да не им зборуваме за добра и лоша храна. И тие добро ќе изберат.

Научив многу, многу од тие книги за интуитивно јадење. Како прво, сфатив колку тежнееме да ги тераме децата за консумирање храна, со часови, секој ден! И колку го убиваме природното чувство на децата кога се гладни и кога доволно јаделе и не им треба повеќе. Речиси никој од возрасните денес не почнува да јаде кога е гладен (туку кога очите му се гладни) и не престанува да јаде кога е сит (туку кога веќе ќе му се смачи). Некои возрасни не доаѓаат до чувството за глад со години, чувство дека стомакот им кркори, освен ако поради сплет на околности не јаделе (да речеме, останале на работа). А би требало да јадеме кога сме навистина гладни.

А колку манипулираме со слатките. Слатките како награда ако децата изедат сè од чинијата. Слатки кога се немирни за да имаат со што да се забавуваат. Слатки и грицки кога им е досадно. Слатките се задолжителни кога одат каде било, на пат, на игралиште.

Идејата, значи, е дека децата ќе направат добар избор ако ги оставиме на мир.

Но, она што движењето за интуитивна исхрана постојано го игнорира е дека грицките, бонбоните и брзата храна се полни со засилувачи на вкусот, супстанции кои сериозно го нарушуваат нашето чувство на ситост и глад. Многу деца нема спонтано да изберат овошје наместо бонбони и нема да престанат да јадат кога ќе бидат сити.

Одамна, многу одамна, кога децата јадеа само домашни колачи од мајки и баби со џем, мед и овошје, дефинитивно можевме да зборуваме за природното чувство и да имаме доверба дека детето ќе престане да јаде кога ќе биде сито и нема да се прејадува.

Исто како што би можеле да зборуваме за тоа дека детето ќе игра некои игри сѐ додека му е забавно и дека ќе престане и нема да претерува.

Веќе не можеме да го кажеме тоа за гледањето цртани филмови, на пример. Содржините наменети за деца се дизајнирани да го држат детето „залепено“ до екранот. Детето е практично беспомошно пред содржината на „Јутјуб“ бидејќи сето тоа е толку манипулативно направено.

Детето ќе јаде половина чоколадо и ќе гледа во екранот пет часа, а во тоа нема ништо природно или интуитивно.

Значи, како да ги поттикнеме малите деца да се хранат поздраво?

Ќе ви кажам како го правиме тоа во нашата куќа. Ниту јас, ниту мојот сопруг не сакаме слатки или грицки, така што во најголем дел од времето ги немаме дома. Освен кога ќе донесат гости, па веднаш ги отвораме и ги јадеме со гостите. Тоа е можеби нашата предност во оваа приказна. Децата бараат бонбони кога знаат дека се достапни. Ако не знаат дека постојат, не ни размислуваат за нив. Исто е и со цртаните. Ако телевизорот не е вклучен и никој не држи телефон в рака, децата наскоро нема ни да размислуваат за цртаните, туку ќе се забавуваат на некој друг начин.

Бидејќи, инспирирана од тие книги за интуитивно хранење, сфатив дека навистина не е во ред да го бркаш детето низ дома и да му ставаш залак в уста, како што правеа нашите мајки и баби, решив да користам друга стратегија.

Решив да ја направам природната љубопитност на детето мој сојузник!

И така, им кажав дека отсега во нивните чинии ќе има сѐ што е достапно за ручек тој ден, вклучувајќи месо, салата, ориз и што и да има на менито тој ден. Им кажав и дека немаат апсолутно никаква обврска да јадат нешто од тоа ако не сакаат. Ме погледнаа со неверување, но јас им кажав дека свечено ветувам оти ниту ќе ги терам, ниту ќе ги молам, ниту ќе ги поткупувам да јадат што не сакаат.

Правило број два, за кое не разговарав гласно и го задржав за себе, беше дека исто така нема да им дадам ништо друго да јадат ако не сакаат да јадат од тоа што е во чинијата. Значи, нема повеќе специјални јадења за децата. Ако не го сакаат тоа што е на маса, не мора да јадат. Но, нема замена.

Ми требаа само три дена за да почнат да јадат речиси сè.

Прво ги испитуваа границите. Дали мама навистина го мисли тоа кога вели дека можеме да го јадеме само она што го сакаме?

Тогаш им требаше време да сфатат дека навистина нема да добијат ништо за возврат, иако беа гладни. Дека повторно ќе им се понуди истото што останало од ручекот. Клучот е во тивката и нежна, но постојана конзистентност.

По три-четири дена ќерката почна да јаде грашок, а синот домати, нешто што не сакале да го јадат. Ги игнорирав советите на книгите за интуитивно хранење, кои велат дека не треба ниту да ги фалите децата кога јадат ниту да ги критикувате кога не јадат за да не ја нарушите спонтаноста, па наместо тоа, плескав со рацете и викнав „Браво мајсторе“. Им честитав на нивната храброст да пробаат нешто ново и ги пофалив за да слушнат, пред сите што ги сретнавме тој ден. Тоа им беше доволно за следниот ден да пробаат нешто ново од зеленчук, а задутре нешто друго.

А потоа, во следните денови повторно им го зготвив она што веќе го пробаа за да се навикнат на вкусот.

И така го решивме проблемот со пребирливото јадење во нашата куќа.

Кај децата, пребирливото јадење често се заснова на страв од непознатото. Јадењето не изгледа привлечно, па нема ни да го пробаат. Ако е зелено, многу е веројатно дека нема да го пробаат. Постои една интересна теорија која вели дека еволуцијата ги направила децата многу почувствителни на горчливиот вкус на зеленчукот, за да ги заштити децата, кои немаат искуство со растенија, од несвесно јадење отровно растение, на пример. Затоа, според оваа теорија, зеленчукот навистина им е погрд на децата и тие го чувствуваат поинтензивно од возрасните.

Но, децата се исто така љубопитни и мали авантуристи и сакаат да бидат пофалени за нивната храброст, дури и ако авантурата подразбира пробување нови јадења. Всушност, единственото нешто што нè спречува да ги оставиме да научат сами да јадат е нашата неподготвеност да ги нахраниме со што било.

И важно е децата да го задржат чувството на глад и ситост и да продолжат да го почитуваат кога ќе пораснат. Во тоа ќе им помогнеме со тоа што нема да ги вознемируваме со принудување да јадат, а и со разгалување преку нудење специјална храна за нив.

Секако, на домашното мени треба да има и нешто што им се допаѓа на децата! И често си подготвуваме нешто што навистина сакаме да го јадеме. Но, децата се рамноправни членови на семејството и како такви јадат сè што јадат возрасните во куќата.

Автор: Жељка Курјачки Станиќ/психолог и психотерапевт

Извор