Често мислиме дека тоа што сме ги родиле нашите деца значи и дека ги познаваме, но нивната душа е исто така длабока, мислите им се измешани, главите им се збркани – особено во периодот на пубертетот и адолесценцијата. Дури и кога ќе го прашаме детето дали е сѐ во ред, а тоа ќе одговори дека е, важно е да се запрашаме дали сме добиле искрен одговор или детето нешто крие од нас, односно не сака да сподели проблем или ситуација со неговите родители.

Детскиот психолог Милена Буѓевац одговара кои знаци покажуваат дека детето крие нешто? Како тогаш родителите да започнат разговор без детето да се затвори во себе?

-Довербата меѓу родителот и детето се гради континуирано од првиот ден и тоа е нешто во кое навистина има смисла да се вложи многу труд – отвореност и комуникација. Детето го менува своето однесување кога нешто крие – или станува поповлечено или станува многу пораздразливо и се расправа. Ако го забележите тоа, а детето одбива да зборува, секогаш можете да ја искористите играта и да видите што доживува детето (бидејќи чувствата ги покажува преку играта), па ќе обрнете внимание на тоа какви улоги одбира, како се однесува во играта, што бара, што сака, дали е грубо, дали е исплашено…

Околната патека може да биде токму преку играчките. Можете да ја прашате играчката во играта „Еј, мече, знаеш ли што ѝ е на Ања? Некако е тажна. Можеш ли да ѝ кажеш дека ја сакам и сакам да слушнам што има да каже, дека нема да ѝ се налутам“.

Ако зборуваме за емоции, а детето не знае како да се изрази, можеме да побараме од него да ни го опише тоа што го чувствува – каква боја е, каква форма е, какво животно би било, дали има глас… Вака на детето му даваме олеснување и иако не знае како да го именува чувството, барем на некој симболичен начин ќе се намали напнатоста.

Можете да кажете и измислена или вистинска приказна за тоа како некогаш сте сокриле нешто и како тоа ве мачело, како сте се плашеле и како конечно сте го решиле. Или истата приказна може да ја оживеете преку лик, на пример, зајаче или момче/девојка во приказната што ќе ја измислите. Поентата е да се создаде безбедна и неосудувачка средина и можност детето да се отвори и да го сподели со вас она што го мачи – објаснува детскиот психолог.

Друг предизвик за родителите е како да знаат дали има проблем ако детето се однесува нормално. Како да препознаете дека детето е вознемирено и исплашено, иако ви се чини дека сѐ е во ред однадвор:

-Некои отскокнувања во однесувањето или ритамот на детето секогаш се тука, иако тоа не мора да биде ништо радикално. Промените можат да бидат во областа на емоциите – каде што детето станува (или е во поголемиот дел од денот) чувствително, тешко се разделува, се чини дека е исплашено или негодува од споменувањето на напуштањето на домот – без разлика дали се работи за обврски како што се училиште и градинка, или слободни активности како родендени, тренинг итн. Односот со врсниците или другите членови на домаќинството може да се промени, да се согледа дека детето се повлекува во себе, дека е замислено, отсутно и не учествува во редовни активности и собири – истакнува Милена Буџевац и додава:

-Сигнали дека нешто се случува може да добиеме и ако ги анализираме спиењето и исхраната на децата. Децата кои покажуваат знаци на анксиозност имаат тешкотии да заспијат, не сакаат да спијат сами, бараат помош од возрасните за да заспијат, не можат да се опуштат. Исто така, во однос на исхраната, апетитот на детето може да се намали или оброците да станат подолги, исцрпени, бидејќи на тој начин се продолжува контактот со родителот или со друг возрасен, односно делумно се обезбедува чувство на сигурност – заклучува таа.

Извор