Во последните години постојано се зборува за зачестеноста на разводите и разнишаните семејни вредности. Додека традиционалистите тврдат дека сме усвоиле сè лошо од Западот, а феминистките дека жените не се родени за да страдаат, се поставува прашањето дали има вистина меѓу овие две гледишта.

Со зголемената стапка на разводи во регионот и низ светот, расте и полемиката за причините зошто браковите траат пократко. „Никој никого нема да толерира“, „не се знае кој е машко, а кој е женско“, „секој треба да ужива одредени права, но никој не си ги исполнува обврските“ се само дел од аргументите со кои се објаснува зошто на младите им е тешко да се одлучат за брак. А кога ќе решат да се венчаат, изгледа дека се разведуваат многу „полесно“ од претходните генерации.

Дали е тоа навистина затоа што семејството како институција ја изгуби својата вредност или е малку поинаква заднината? Може ли да се каже дека причините за развод се навистина „банални“ и занемарливи како што изгледа однадвор?

Сосема е сигурно дека во 21 век семејството како единка се оддалечило многу од патријархалниот модел. За овие „тектонски“ поместувања кои ги потресоа темелите на семејната заедница каква што ја знаеме, причините треба да се бараат многу порано. Борејќи се за правото на глас, можност да се образоваат и да работат, жените пред повеќе од еден век почнаа да излегуваат надвор од опсегот на сопруга, мајка и домаќинка.

Девојките во 21 век не треба да размислуваат дали ќе им биде дозволено да се запишат во гимназијата или на факултетот што го сакаат. Нема ограничувања ниту во однос на усовршувањето, жените се присутни и во научните институции. Но, од аспект на родовата еднаквост, покрај присуството, многу е важно жените да бидат хиерархиски застапени во институциите каде што работат и во исто време да бидат јавно признати.

Иако се чини дека со овој напредок жените се ослободија од оковите на стереотипната улога и позиција што ја имаа со векови во семејството и општеството, и денес го носат овој товар. Без разлика дали е научник, доктор, касиер или уметник, се разбира дека жената во бракот и семејството ќе биде таа што ќе ги мие садовите, ќе пегла, ќе вакуумира, ќе готви… (продолжете ја низата ).

Домаќинските обврски и „скриената работа“ што доаѓа со одгледувањето потомство се „потпишани“ како работа што жената „треба“ и „мора“ да ја работи.

Токму во ова „мора“ и „треба“ жената да се „стави на свое место“ има суштински проблем во повеќето модерни бракови. Додека општеството и (не само машката) популацијата веруваат дека семејството е „потресено“ поради напливот на западните вредности, повеќе од јасно е дека феминизмот го расветли фактот дека жените можат да бидат без мажи и не се ништо помалку вредни.

Всушност, проблемите се јавуваат кога и мажот и жената кои се во брак работат, па и двајцата се финансиски независни. Додека порано беше лесно да се прифати моделот дека мажот носи пари во домот, а жената се грижи за домаќинството, денес е малку поинаку. Она што се опишува како „жената нема да трпи“ лесно може да се преведе како: жената не сака да ги исполнува сите домашни обврски по работа, бидејќи повеќе нема „оправдување“ за мажот да работи и да заработува, а жената не.

Бракот е на стаклени нозе

Допрва треба да се преиспита општоприфатеното мислење дека зголемениот број разводи е последица на пропаднатите вредности на традиционалното семејство. Вистина е дека концептот на патријархално воспитување и заедница е заменет со некои поинакви, полиберални модели. Сепак, дали навистина можеме да тврдиме дека и покрај образованието и општествените улоги што ги носи, жената „не може“ и „не смее“ да излезе од наметнатата шема на домаќинка-жена и мајка? Дека е потребно и неопходно заради мирот во семејството да трпи насилство или едноставно нерамноправна поделба на семејните и родителските обврски?

Кога се зборува за разводи и „(не)толеранција“, до израз доаѓа аргументот за нетолеранција.

Причините за раскинувањето се банализирани – жената која не сакала да ја испегла кошулата на сопругот по враќањето од работа е безобразна, мажот кој нема да ги мие садовите по ручекот е уморен, грижата за бебињата и малите деца е единствено одговорност на мајката, купувањето машина за миење садови е луксуз и „глупост од запад“. Се разбира, вистинските причини за проблемот се многу подлабоки од овие „црно-бели“ паралели и тесногради сфаќања.

Додека се расправа за „бракот и семејството на стаклени нозе“, се заборава дека жената денес не мора да остане во нефункционален брак. НЕ МОРА да остане таму каде што не ѝ е удобно само затоа што е жена и затоа што тоа се очекува од неа.

Наместо да се бараат виновниците за нарушените основи на традиционалното семејство во феминистичките принципи и идеи, можеби е подобро со еманципацијата на жената целото општество да работи на нејзиното прифаќање. Да, жената е сопруга, мајка и таа што го води домаќинството – но во партнерство со маж кој е сопруг, татко и рамноправен учесник во секојдневниот семеен живот. Само така можеме да зборуваме за брак во кој највисоките вредности се љубовта и почитта – вредности неопходни за создавање здраво семејство.

Извор