Децата во Србија поминуваат повеќе од седум часа дневно на интернет, покажува најновото истражување на Институтот за јавно здравје „Д-р Милан Јовановиќ Батут“.

Детските психијатри предупредуваат дека Србија како земја е на работ на епидемија на „зависност од екрани“ кај малолетниците, кои поради зависноста од видеоигрите, социјалните мрежи и воопшто интернетот, одбиваат да одат на училиште, губат контакт со реалноста, а ако им се одземе „дневната доза“ телефони – се закануваат со самоубиство.

Родителите во Србија со право се загрижени за своите деца, кај кои забележуваат знаци на зависност и немаат решение како да ги извадат од канџите на „екранот“, дури и кога станува збор за деца под 10 години.

-Мојот Лука е типична жртва на тоа големо зло – „скринизмот“. Проблемот не е само телефонот, туку и телевизорот и „Јутјуб“, а од неодамна и „Сони“. Секој ден пред себе има три различни зла, а неговото однесување во куќата е ненормално. Кога ќе му забраниме да поминува време пред каков било екран, тој станува вознемирен, лут, агресивен, а има само седум години – изјавил Милош Јокиќ од Белград, чие дете се бори со проблеми со зависноста, а целото семејство побарало помош од стручни лица.

Само кога е надвор, Лука е мирен, но кога ќе влезе дома, екранот се зема здраво за готово.

-Не можеме постојано да го носиме во парк. Ако е дома, тоа е невозможно. Му го земаме телефонот, но тој на секој начин се обидува да ни го украде. Проблемот е и нашата недоследност. Доволно е еден родител да попушти и да му го врати телефонот и толку. Во еден момент му кажавме дека ќе може да игра само за викенди, но не можеме да продолжиме така. Сè уште е млад, но знае како да ја користи технологијата како програмер.

Тој смета дека повеќето од денешните деца се „зрели за лекување“.

-Децата си прават огромна штета на себе, а потоа и на своите родители. Се нервирам, свесен сум за проблемот, но не можам да го решам. Едноставно не можеме да го оттргнеме од цивилизациската рамка во која се наоѓа целата негова генерација. Мислам дека клучот е упорноста и надежта дека тоа ќе се промени со обврските што доаѓаат со годините. Максимално ја злоупотребува нашата попустливост, а кога ќе му го земеме телефонот, нѐ навредува, ја треска вратата. Нема концентрација за ништо, не може да чита книги за својата возраст, да пишува букви, а и кога ќе се согласи на тоа, го прави само за да го добие телефонот подоцна – се жали загрижениот родител.

Еден од поразителните податоци е дека во Институтот за ментални болести во Белград годишно се хоспитализираат повеќе од 30 деца поради зависност од видеоигри.

-Количината на време што детето може да ја толерира пред екранот е половина час до еден час дневно, до час и половина во работните денови и викендите. Тука се вклучени и видеоигри и социјални мрежи. За жал, долги години постои тенденција да се зголемува времето поминато пред телефон, компјутер и игри. Оваа зависност која се развива кај децата, но и кај возрасните е на исто ниво како и хероинот. Се однесува на сѐ што е во виртуелниот свет, а секој си ја избира содржината според возраста – објаснува д-р Ивица Младеновиќ, раководител на Клиниката за зависности при Институтот за ментални болести во Белград.

Ако не се лекува – станува „нова нормала“

Лекувањето на овој тип зависност многу често не е возможно, па затоа постојат шанси, предупредува докторот, современото општество ваквото зависно однесување да го класифицира како нормално.

-Се поставува прашањето колку оваа зависност може да се контролира и лекува. Кога системот не може да се справи со проблем, тој го нормализира. На некој начин му одговара на системот луѓето да бидат пред компјутери, следени, контролирани. Луѓето систематски се вовлекуваат во машината, а потоа сме изненадени од бројот на зависници меѓу малолетниците. Овој проблем е исклучително голем, а веќе е надвор од контрола. Во прашање се големи пари, луѓето не сакаат да се откажат од лесниот профит и заработка, а страдаат најмладите и семејствата – нагласува д-р Младеновиќ.

Ригорозните мерки се единствената шанса, смета тој.

-Забранете ги мобилните телефони во училиштата, воведете униформи до осмо одделение и воспоставете ред. Имаме сериозно тешки пациенти. На нашата клиника доаѓаат момчиња и девојчиња од 15 години кои веќе не сакаат да одат на училиште, бидејќи велат дека имаат сѐ на интернет. Информации, дружење, живот. Тие не контактираат кога веќе се длабоко заглавени во зависност. Родителите се во страшен проблем бидејќи средното образование со закон не е задолжително, па не можат да ги принудат да го продолжат образованието. Еден ден овие млади луѓе нема да имаат пријатели, семејство, партнери, ќе останат сами, затворени во четири ѕида со нивните екрани, па до кога ќе издржат… – заклучува докторот Младеновиќ и додава дека решавањето на проблемот со екранизацијата не зависи само од семејствата, туку и до системот во државата и вредностите во општеството, кои итно треба да се променат.

Симптоми на зависност од екранот

Физички:

-Проблеми со видот

-Мускулна атрофија

Дебелина (нездрава храна) или прескокнување оброци неколку дена

Психолошки:

-Повлекување во себе

-Епинапади

-Занемарување на дружењето со врсниците

-Променет однос со родителите

-Зголемување на „дозите“ од половина час, еден час, на два, три, пет, 10 часа

-Сѐ помалку вклучување во општествени активности

-Детето не излегува од собата, цело време е на интернет

-Агресивно однесување

-Кога ќе го тргнете екранот од нив, се јавува синдром на повлекување

-Децата се закануваат со самоубиство

-Пребаруваат и кршат низ домот

-Ги лажат своите родители

-Неконтролирано однесување кон себе и кон другите

Можни решенија

-Системско решавање на проблемите од општеството

-Воведување одредени мерки во образовниот систем

-Поминување повеќе време со децата од страна на родителите

-Ограничување на времето на телефон на еден час дневно, со задолжително објаснување на детето зошто ограничувањата и контролата се важни

-Воведување воннаставни активности и обврски

-Одење во природа што е можно почесто.

Извор