Не треба да изненадува што децата знаат да бидат под стрес. Од притисоците во училишниот и општествениот живот до надворешните фактори, како што се растењето среде војна или дури и глобална пандемија, нашите деца се соочуваат со многу предизвици – и ќе продолжат да се соочуваат со нив, повторно и повторно. Но, како можете да препознаете дали најмладите членови на вашето семејство се под стрес? Кои се знаците на стрес кај помалите деца, тинејџерите и младите?

Еве што треба да знаете за стресот кај децата, од тоа како да им помогнете до што да очекуваат.

Кои се знаците на стрес кај малите деца и тинејџерите?

Повеќето деца доживуваат стрес, одвреме- навреме. Но, манифестацијата на споменатиот стрес ќе се разликува.

– Секое дете е различно и ќе покаже различни знаци на стрес – вели Елизабет Пантли, авторка на „Решение за анксиозност при одвојување без плачење“.

– Родителите треба да внимаваат на невообичаени или сомнителни однесувања и постапки – додава таа.

Рене Хакни, д-р, развојен психолог, се согласува.

– Промените во нормалното однесување се значајни показатели за стрес кај малите деца – советува Пантли.

Следниве знаци може да покажат дека вашето мало дете чувствува стрес:

– Промена на редовните навики за спиење и исхрана;
– Промена во емоциите (децата се тажни, прилепени, повлечени или лути);
– Зголемено плачење или бес;
– Кошмари и страв пред спиење;
– Физички болки, како што се главоболки или стомачни болки;
– Вознемирувачки тикови, кашлица или движења на телото;
– Често потпирање на навики како што се џвакање коса или цицање палец;
– Промена во движењата на дебелото црево.
– Иако овие симптоми не секогаш укажуваат на стрес, тие можат да бидат поврзани со лошо однесување, навики или раст. Ако однесувањето на детето се влоши, тоа може да биде знак за нешто повеќе – вели Пантли. Ако постои загриженост дека однесувањето на детето станува поекстремно, побарајте совет од професионалец.

Кои се знаците на стрес кај тинејџерите и младите возрасни?

Како и кај малите деца, знаците на стрес кај тинејџерите и младите варираат – од личност до личност и од возраст до возраст. Меѓутоа, ако вашето дете е под стрес, најверојатно ќе покаже еден или повеќе од следниве симптоми:

– Главоболки;
– Болки во стомакот;
– Гадење;
– Проблеми со спиењето, вклучително несоница, хиперсомнија и/или тешкотии при заспивање;
– Раздразливост;
– Проблеми на училиште;
– Промени во социјалното однесување.

Што предизвикува стрес кај децата?

Многу фактори можат да предизвикаат стрес кај децата. Како што споменавме, сè може да предизвика паника, страв и преоптоварување. Подолу се дадени некои од најчестите причини за стрес кај децата, од 18 месеци до 18 години.

Анксиозност предизвикана од одвојување со родителите

– Родители, внимавајте: анксиозноста од одвојување може да биде главна причина за стрес кај бебињата, малите деца и децата од предучилишна возраст. Кога постои стрес, толеранцијата на децата за други фрустрации се намалува. Ова може да доведе до зголемена потреба детето да биде до родителот, тешкотии при оставањето на детето или нервоза поради тоа што е далеку од родителите – објаснува д-р Хакни.

Семејни промени

Големите промени во семејството, како што се смрт, развод, губење на работата на родителите или новиот дом може да предизвикаат стрес кај децата од сите возрасти.

– Комбинацијата на зголемени емоции, нарушен распоред и непознати рутини може да направи дури и најопуштеното дете да почувствува одредена напнатост – вели Пантли. Дури и позитивните промени, како раѓањето на брат или сестра, можат да бидат стресни.

– Промената е еднаква на стрес – објаснува д-р Хакни. Ако има значително влијание врз вообичаениот начин на живот, може да дојде до стрес.

Училиште

Загриженоста за училишната работа или оценките, неможноста да се постигнат сите обврски, проблемите со пријателите, булингот или притисокот од врсниците, сето тоа може да предизвика детето да биде под стрес.

Премногу обврски во распоредот на детето

Децата живеат во сегашноста и уживаат да одвојуваат време за да го искусат светот околу нив, па затоа многуте обврски за одење на различни активности или брзањето од место до место може да создадат стрес. Ако родителската агенда или списокот со задачи не го следи ритамот на детето, ќе дојде до стрес.

Неочекувани светски настани

Големи застрашувачки настани (природни катастрофи, престрелки во училишта и терористички напади) или изложеност на насилство од вечерните вести може да влијаат врз децата од секоја возраст. Дури и случајното изложување на страшен филм или реклами на телевизија може да влијае врз вашето дете.

– Вообичаено е децата да го подигнат стресот околу нив – објаснува Пантли. Обрнете внимание на какви било застрашувачки или насилни слики што ја опкружуваат околината на детето на дневна основа и следете ја интернет-активноста на постарите деца.

Како да му помогнете на вашето дете?

– Важно е да останете смирени и да ги признаете чувствата на вашето дете. Но, не претерувајте. Сакате да пренесете дека ги разбирате чувствата на вашето дете, но дека ништо лошо нема да се случи кога сте разделени – вели Пантли.

Издвојте време за паузи

Издвојте соодветно време за паузи за одмор, дремки и подготовка за активности.

– Децата живеат според многу побавен часовник отколку возрасните. Тие не размислуваат што би можеле да направат следно. Тие застануваат додека ја гледаат мачката како спие, ги испитуваат шарите на боите на тепихот и зјапаат низ прозорецот. Издвојте време за да уживате во друштвото на вашето дете – вели Пантли.

Многу љубов, прегратки и бакнежи

Кога се приспособувате на промените, дополнително внимание еден на еден и уште неколку дневни гушкања и бакнежи може да бидат корисни и за помалите деца и за постарите деца. Дополнителна љубов и поддршка може да му помогнат на вашето дете да се чувствува поудобно, вели Пантли. Без разлика дали стресот е негативен или позитивен, додадената наклонетост може да помогне во зајакнувањето на самодовербата и вештините за саморегулација на детето, овозможувајќи му да биде пофлексибилно и поотпорно на промени.

Извор



912

X