Детството е длабоко врежано во животот на човекот, силно и трајно го означува и го следи секој од нас, сѐ додека постоиме. Тоа е темелот на кој се гради човекот, тоа е цврста потпора за тоа што ќе стане и како ќе го живее животот. Првите неколку години од животот значително ќе влијаат врз формирањето на личноста. Затоа на детето мора да му се пристапи со посебно внимание од првиот ден од неговото доаѓање на свет бидејќи сѐ што правиме се мери со постигнувањето на таа цел – формирањето на личноста на човекот, објаснува Добрила Грујиќ, магистер за социјална работа и социјална политика.

Таа посветила речиси четиридецениска работа на заштитата на децата и семејствата во областите на предучилишното образование, популационата политика, семејното право и социјалната заштита.

Таа објави нова книга, која е уникатен прирачник за родителите кои се збунети во модерното време и се обидуваат да направат баланс помеѓу традиционалното и модерното воспитување, без да станат попустливи родители, но и оние што решаваат проблеми со казни и уцена.

Книгата нѐ потсетува дека најважно е додека воспитуваме деца, да не заборавиме дека да се биде родител со душа.

Во вашето богато искуство, многу ги промовиравте правата на децата и се обидовте да ја проширите свеста за фактот дека децата се всушност луѓе и дека токму така треба да се однесуваме кон нив. Сепак, нашето општество е сè уште прилично традиционално. Како одговарате на коментарите (а често ги добиваме) од типот „децата денес имаат само права, а никој не спомнува одговорност“? Дали е тоа точно?

-Некогаш забораваме дека детето не одлучува каде и кога ќе се роди, во какви услови и во каква средина ќе живее – не ги избира родителите, што на почетокот може да му ги скрати шансите за развој, бидејќи зависи од возрасните. Ако така размислуваме, почесто, кога го организираме животот на децата, ќе се водиме и по прашањето на правдата и правичноста. И тоа, истовремено, е прашање од прв ред по важност за развојот и опстанокот на општеството.

Заобиколувањата од тој пат и стравот дека децата добиле права ги плашат неподготвените, не само родителите, туку и сите други во системите во кои е вклучено детето додека расте. Неподготвени да воведат права во практиката и животот на секое дете, што значи замена или приспособување на начинот на кој порано работеле, па многумина се сопнуваат и се судираат со прашања:

Дали децата сега имаат права, но не и обврски?

Ако децата прашуваат, дали тоа значи дека тие одлучуваат?

Дали се губи хиерархискиот однос родител-дете, односно дали се знае кој е родител, а кој дете?

Ако не можам да го казнам, ќе го изгубам авторитетот, што ќе се случи со него?

Овие збунувачки прашања создаваат искривена слика за правата на децата во јавноста, ги компромитираат професионалните гледишта и создаваат квазиексперти чии ставови сериозно влијаат врз воспитувањето на децата денес. Тоа во практика се рефлектира со појавата на нови типови родители, на пример: родители кои имаат пријателски однос со своите деца, што секако го наметнува прашањето кој е родител, а кое дете во тој однос. Сретнуваме и обратни улоги кај попустливиот родител кој ќе ја почитува секоја желба на своето дете и ќе носи одлуки кои не се секогаш во најдобар интерес на детето. Наместо здрав авторитет, сè уште имаме авторитарен пристап, кој опстојува и покрај сите предупредувања за штетноста за развојот на децата и дека се пренесуваат насилни комуникациски обрасци.

Како и во сите други области, во овој момент од општествениот развој, самото декларирање не е доволно за промена. Односно, правата на децата сè уште се повеќе на хартија отколку во нивните животи, а неподготвеноста за нивна правилна примена ќе нѐ соочи со последици за децата и во делот на остварување на нивните развојни задачи и должности.

Што всушност е родител кој воспитува со душа?

-Денес, повеќе од кога било, на родителите им е потребна поддршка која ќе ги зајакне и ќе им овозможи да се справат со многубројните предизвици на воспитувањето на децата, да се спротивстават на многу негативни влијанија кои доаѓаат однадвор и се закануваат да ја уништат нивната работа, да развијат здрав авторитет и да ги подготват децата за зрелоста во услови на забрзани промени и разни закани за нивниот развој. Најчестите прашања што претходно ги истакнавме и дилемите на родителите укажуваат на потребата од едуцирање за родителството и поврзување со другите учесници во воспитувањето на децата и стандардизирање на образовниот пристап. Никој не ги подготвува и проверува родителите за оваа несекојдневна задача, додека не се соочиме со последиците, кога не можеме да се вратиме назад и да ги исправиме грешките направени во клучниот период од развојот на детето.

Книгата „Родител од душата“ го привлекува вниманието и на одговорноста на родителите и стручњаците во воспитувањето на децата, за што освен знаење и диплома, потребно е нешто повеќе – силата што ја дава безусловната љубов кон детето, која е извлечена од длабочините на душата и го наоѓа вистинскиот пат за секое дете.

Зборот душа често се користи во нашиот јазик и култура, првиот збор што го користиме за да му се обратиме на детето кога му ја изразуваме нашата љубов, тоа е синоним за добар човек (душа од човек, човек со добра душа, простодушен…) и е поврзан со чувствителноста, емоциите, центарот и изворот на животот, правдата, моралот итн., што е препознаено и како основа за образовниот пристап и методите на образование што ги содржи оваа книга.

Духовниот родител кон кој се стремиме е совесен, посветен, доследен, вреден, постојано учи и развива родителски вештини и црпи сила од длабочините на своето битие за сите предизвици, никогаш не се откажува од своето дете и ја претвора неговата љубов во дело.

Ова се квалитетите на родителот кој воспитува од душа:

-Спонтан е и мудар, дава љубов, но и поставува граници, одржува здрав авторитет.

-Тој е непоколеблив и не се откажува кога ќе се појави проблем затоа што однапред се подготвува;

-Воспитува дете кое има здрава самодоверба, одговорност и способност самостојно да се справува со животните предизвици;

-Детето не го понижува, казнува и омаловажува, поважно му е да ги пофали неговите напори и секоја ситуација да ја користи како развоен момент и можност детето нешто да научи, но не пропушта можност за детето да ги чувствува последиците од своето однесување и да развива самоконтрола кога е потребно и самостојно да решава проблеми;

-Има свест за лична одговорност, го познава своето дете и ја ужива привилегијата да прави сѐ што може за да го доведе детето до максимумот од неговиот потенцијал.

-Ги користи социјалната средина и ресурсите на околината за доброто на детето и развива партнерство со институциите во кои се упатува неговото дете додека расте.

-Постојано ги истражува, проучува и проверува ефектите, со цел развивање вештини и нивно усогласување со растот на детето и неговите потреби.

-Воспитувањето на детето го гледа како посебна задача, себеси како чувар на она што детето ќе го донесе во зрелоста, а детето како важен фактор кој ќе го подигне нивото на неговиот сопствен и социјален развој.

Заедничкото решавање на проблемите без конфликт и замената на казната се лекции кои ќе го привлечат вниманието на многу родители на деца во пубертет и адолесценција кога најчесто се чувствуваме немоќни.

Извор