Живееме во модерни, „луди“ времиња, кога дури и децата од предучилишна возраст имаат една, ако не и две, факултативни обврски.

Одат на балет, танц, фудбал, карате, пливање, часови по англиски јазик, некои одат на часови за гении, некои глумат, играат или пеат. Родителите плаќаат за овие програми затоа што инвестираат во дополнителен развој и образование на своето дете, а како да одбијат кога на нешто одат сите други деца од групата.

Сите знаеме дека пред 30-40 години немаше толку многу обврски што им беа наметнати на децата. Градинката беше обврска за сите запишани во неа, но потоа децата си играа, најмногу на улица, пред нивниот дом. Тоа беше местото каде што се одвиваа сите активности на децата: играње фудбал, ластик, криенка, место каде што се истражуваа блиските дворови, место каде што се мечтаеше.

Денешните деца се лишени од ваквото воспитување и затоа родителите се трудат да им овозможат што повеќе активности за да не им досадуваат, но дали претеравме со наметнувањето на обврските и дали тие се гаранција дека детето ќе биде успешно и утре ќе заврши факултет? Како звучат приказните на нивните баби и дедовци, кои биле едно од десет деца, пешачеле километри до училиште и се школувале покрај нивните често неписмени родители, во споредба со распоредот на децата денес?

Психологот Милена Шекуларац вели дека зад сето ова стојат амбициите на родителите нивните деца да го постигнат токму она што го немаат. Психологот вели дека постојат милион прирачници и рецепти за сите работи да бидат успешно завршени, единствено не постои прирачник како да се биде идеален родител. Како што вели, оној што ќе го дизајнира, веројатно ќе биде кандидат за Нобелова награда.

– Најчесто како родители се потпираме на методите на воспитување научени од моделот, од сопствените родители, по принципот „од колено на колено“, така како што ме воспитувале мене моите родители, така ќе го воспитувам и јас моето дете. Ова во психотерапевтската практика се нарекува трансгенерациско образование – вели Милена Шекуларац.

Од друга страна, има родители кои, напротив, сакаат да ги воспитуваат сопствените деца токму онака како што не ги воспитувале нивните родители, поради неадекватен родителски модел. На овој образовен пат има многу модалитети и многу често сосема несвесно, родителите им пренесуваат на своите деца одредени пораки, забрани, дозволи и верувања за кои во голема мера знаат дека се нефункционални и можат да им нанесат повеќе штета отколку корист. Сето ова се случува со најдобра намера, а патот до пеколот е поплочен… Сигурна сум дека веќе го знаете продолжението – објаснува таа.

– Замислете детство без детство, премногу обврски уште на шест години – јавање коњи, тенис, пливање, ритмичка гимнастика, англиски, француски… Дали забележувате нешто необично? Ако одговорот е да, вие сте на вистинскиот пат да не му го направите животот пекол на сопственото дете. Многу родители сакаат нивните деца да се истакнат во сите сфери од животот. Таквите родители имаат амбиции нивните деца да го постигнат токму она што тие не успеале да го постигнат, или да ги гледаат своите деца како продолжение на себе. Успешно дете е еднакво на успешен јас – објаснува психологот.

– Се поставува прашањето кому навистина му е важен училишниот успех и дали е гаранција за нешто во животот? Дали училишниот успех го поистоветуваме со вредноста на личноста на детето? Огромен број дополнителни активности нема да бидат гаранција за успех на училиштето. Успехот во училиштето зависи само од еден дел од телото, а тоа не е мозокот. Тоа е глутеусниот мускул. Детето ќе ги исполни очекувањата на сопствените родители наместо да го истражува светот околу него и сопствените желби и потреби. Постигнувањето успех често е многу тешко и оптоварувачко за децата, а детето нема можност да ги обработи сопствените чувства за тоа. Децата можат да имаат силен внатрешен конфликт поради тоа бидејќи од една страна сакаат да им угодат на родителите за да добијат љубов и внимание, а од друга страна, имаат незадоволени потреби, а речиси сите емоционални и психолошки проблеми произлегуваат од незадоволените потреби – вели Милена Шекуларац и објаснува дека таквите деца сè сфаќаат премногу сериозно, преземаат премногу обврски и немаат време за игра.

– Кога ќе пораснат, таквите луѓе не знаат да бидат спонтани или да се забавуваат, што ја формира основата на социјалните вештини. Родителите сосема несвесно создаваат притисок врз детето кое се обидува да „преживее“ во такви околности. Детето се стреми да биде сакано, прифатено и потврдено од другите. Замислете каква порака испраќаме до дете кое се цени само преку училишниот успех или постигнувањата во сите дополнителни активности. Многу условно – вредиш, добар си, сè е во ред со тебе само ако ги добиеш сите петки, ако постигнеш три гола, ако ги владееш сите три јазици итн.

Педагогот посочува дека една од најважните воспитно-образовни задачи на родителите е да ги научат децата да се осамостојат за да можат соодветно и слободно да се грижат за себе, како и да имаат развиена толеранција за фрустрација.

– Наша задача не е да ги учиме како постојано да се трудат да бидат совршени. Три странски јазици, два спорта и училиште за гении не треба да бидат приоритет. Слушајте ги децата, верувајте во нив и нивните силни страни. Каков однос ние како родители имаме со нашите деца, таков однос ќе имаат со себеси кога ќе пораснат.

– Почитувани родители, дозволете им на децата да играат, да уживаат и да го истражуваат светот околу нив. Дозволете им спонтаност бидејќи тоа е една од трите (заедно со свесноста и способноста за близина) основни состојки на автономијата. За квалитетен живот, потребно е да се развијат сите три способности – заклучува Шекуларац.

Извор