Самопочитта е како мебел од ИКЕА – малкумина родители знаат како правилно да ја изградат, а многу деца ризикуваат да се повредат поради тоа. Научниците се сомневаат дека процесот на развој на самодовербата почнува рано кога децата се млади и нивниот мозок сè уште се развива. Ова е дел од причината поради која се чини дека ниската самодоверба е честа во семејството. Возрасниот човек со лоша самодоверба веројатно ќе се фокусира на себеси наместо на децата. Проблемот е што е многу полесно да се почне со нив, да се разбие циклусот и да се продолжи кон потешката задача.

Првото нешто што родителите треба да го направат е да ги заборават своите стравови дека ќе одгледаат мали мегаломани. – Не постои такво нешто како премногу самодоверба. Самодовербата доаѓа од вашето разбирање за себе и за светот околу вас – вели психијатарот д-р Леа Лис.

Истражувачите неодамна откриле дека децата почнуваат да развиваат самодоверба на возраст од 5 години. Ова е кога мозокот ќе почне да создава мисли и однесувања познати како шеми или „пакети со информации што се собираат и чуваат во нервните мрежи на вашиот мозок во текот на долг временски период“, објаснува Лис.

Искуствата и повратните информации ги обликуваат и позитивните шеми или мислите како: „Јас сум паметен/а“, „Јас сум добар/а“, „Јас сум способен/а“. Во зависност од искуствата и од повратните информации, тешко е да се поправат негативните шеми. Младите деца примаат огромна количина на податоци од целиот свет бидејќи нивните нервни мрежи само што почнуваат да се формираат. Ова ги прави нивните шеми пофлексибилни, но и поделикатни. Правилните пораки прават голема разлика, но истото го прават и погрешните пораки.

Значи, самодовербата не се потпира само на пофалби, туку на вистинскиот вид пофалби. Имено, родителите не сакаат да ги фалат децата затоа што добро ги завршиле работите, туку и кога се обиделе, а не успеале. Додека некои родители премногу се грижат за преголемата самодоверба што води до нарцизам, ова е всушност психолошки одговор на ниска самодоверба. Нарцисите се вредни само по нивните победи и потребна им е постојана пофалба за да спречат нивното кревко его да биде уништено. Со други зборови, пофалбата не е проблем – повеќе е симптом, а понекогаш и жртвено јагне. Исто така, идејата за подигнување силни и отпорни деца кои не зависат од пофалби доаѓа од високата самодоверба. Овие луѓе знаат колку се вредни без оглед на тоа што се случува.

Психотерапевтот Џон Метјус посочува дека наместо самопочит, поточен термин е самоефикасност или верба во способноста да се решат проблемите. Наместо да подигнувате деца што мислат дека се одлични, самоефикасноста е поврзана со подигнување деца што имаат цел и значење во нивните животи.

– Можете да му помогнете на детето да изгради самоефикасност со тоа што ќе го охрабрите да се обиде самостојно да ги решава проблемите. Како родител, ќе сакате да ги пофалите напорите на вашето дете, без оглед на исходот – вели Метјус.

Со други зборови, безусловната позитивна повратна информација, без оглед на исходот е клучна, но многу родители не биле воспитани така, така што е потешко отколку што очекуваат. Родителите со мала самодоверба се склони да им го пренесат тоа на своите деца без оглед на позитивните повратни информации што им ги даваат на своите деца затоа што ги моделираат со ниска самодоверба. Бидејќи нивните шеми се поразвиени, ниската самодоверба на родителите е потешко да се поправи затоа што долго време слушале погрешни пораки. Децата го впиваат сето ова и на крајот може да почнат да веруваат дека тие не се доволно добри.

Родителите треба прво да се погрижат за нивната ниска самодоверба пред да можат да работат на своите деца. Ова може да биде неверојатно тешко за исцрпените родители кои се чувствуваат како редовно да не успеваат, но е клучно за подигнување деца што ќе се чувствуваат добро во врска со себе.

– Децата учат да го гледаат светот преку очите на нивните старатели. Ако родителите немаат самодоверба или се плашат или не им веруваат на другите, тие веројатно ќе им ја пренесат на своите деца оваа особина – вели д-р Лис.

И како куќичка на дрво или креветче на кат, тешко е да се изгради самодовербата, но само затоа што вие пораснавте без неа, не значи дека не треба да порасне и вашето дете.

Извор