Сезоната на крлежи е од април до доцна есен. Повеќето од нив не се заразни. Крлежите кај децата може да се најдат на места каде што кожата е повлажна и мека. Дознајте како да го заштитите вашето дете од каснување од крлеж и ако тоа се случи, како правилно да го отстраните и да ја намалите можноста за инфекција со вирусот на менингитис што го пренесува крлежот.

Крлежите се потенцијални носители на заразни болести, па не е лошо да научиме да се заштитиме од нив, но и да знаеме како правилно да постапиме кога ќе ги најдеме на кожата на детето.

Крлежите се најбројни во пролет и лето, а повремено ги има и во раната есен. Ова се периодите од годината кога најмногу им одговараат временските услови, температурата и влажноста.

Крлежи кај деца

Најчестите области каде што крлежите се закачуваат за децата се местата каде што кожата е влажна и мека – стомакот, препоните, пазувите, областа зад ушите, тилот, вратот, градите и главата. Во моментот кога крлежот ќе ја пробие кожата, тој почнува да се храни со нашата крв. Тогаш инфекцијата може да се пренесе на луѓето, и тоа болести како Лајмска борелиоза, вирусен менингоенцефалитис, туларемија, ерлихиоза.

Испитувањето на кожата по престојот во природа и отстранувањето на крлежите за кратко време по каснувањето се од суштинско значење за да се намали можноста за инфекција.

Крлеж кај мали деца

Крлежите кај децата не се ретка појава, особено кај децата што често играат на трева или одат низ шума. Освен тоа, крлежот полесно ќе навлезе во кожата на детето бидејќи е помека и почувствителна отколку кожата на возрасен. Детското тело е најдобрата мета за крлежите бидејќи тие можат да се закачат насекаде.

Дополнително, ако крлежот не се забележи порано, детето може ненамерно да го извлече, не знаејќи што е, а главата на заразениот крлеж може да остане во телото и да предизвика инфекција.

Крлеж на главата кај децата

Крлежите имаат тесен радиус на движење, а растојанието што можат да го поминат зависи од фазата на нивниот развој. Возрасен крлеж може да патува неколку метри во потрага по храна. Крлежите најчесто се наоѓаат на врвот на тревата или грмушките и чекаат животните или луѓето да им се приближат.

Крлежот го зграпчува својот домаќин со предните нозе, а потоа се качува по телото додека не застане на место кое е незаштитено и раскрвавено. Кај децата крлежот често се наоѓа на главата – бидејќи детето е ниско и повеќе игра на трева од возрасните, па полесно е да „собере“ крлеж со главата или горниот дел од телото.

Зошто крлежот е опасен за децата?

На местото на каснувањето се појавува помало или поголемо црвенило и оток, придружено со чешање, кое обично исчезнува во рок од еден до три дена. Овие промени на кожата не се резултат на инфекција (т.е. пренесување на заразна болест од крлеж на човек), туку на иритација од супстанциите што крлежот ги каснува во нашата кожа и за тоа не е потребна терапија. Доколку црвенилото е присутно повеќе од три дена, или се зголемува со текот на времето, потребно е да се оди на педијатар или матичен лекар за да се утврди дали е потребно лекување.

Друга причина за посета на лекар е појавата на општи симптоми 7 до 14 дена по каснувањето, и тоа: треска, општа слабост, болки во мускулите и во зглобовите. Ова се симптоми кои укажуваат на можна инфекција со вирусот на менингоенцефалитис што го пренесува крлежот. Во повеќето случаи овие симптоми траат неколку дена и болеста завршува со нив. Помал број пациенти (20-30 отсто) развиваат и втора фаза на инфекција во која се зафатени одредени делови од централниот нервен систем. Симптоми што можат да бидат присутни во таа фаза се: главоболка, гадење, повраќање, слабост на рацете и нозете, вкочанетост на мускулите на вратот, губење на свеста.

Како правилно да се отстрани крлежот?

Ако видиме крлеж на телото кој е фиксиран за кожата, мора да се отстрани. Важно е да не се покрива со алкохол, масло и слични супстанции бидејќи тогаш доаѓа до контракција, односно грчеви на неговата внатрешност и зголемено лачење на предизвикувачкиот агенс на болеста во нашиот организам.

– Крлежите се отстрануваат со помош на пинцета. Краевите на пинцетата треба да се приближат што е можно поблиску до главата и да се повлечат кон вас без манипулација (затоа не вртете ја во насока или спротивно од стрелките на часовникот, како што беше претходно препорачано). Во случај главата да се откачи од телото и да остане во кожата, можете да ја отстраниме со стерилна игла. Дури и ако не успеете, не паничете – нашето тело ќе го отфрли туѓото тело по некое време. На крајот на краиштата, главата на крлежот што останува во кожата не претставува ризик од инфекција бидејќи во телото на крлежот се наоѓаат заразни бактерии, па со отстранување на телото го отстрануваме и изворот на инфекцијата – вели д-р Ивана Новак Накир.

– Потребна е човечка крв за да се размножи предизвикувачкиот агенс што го носи заразениот крлеж, а потребни се неколку часа за да се создаде критична количина на предизвикувачкиот агенс. Значи, ако го отстраните крлежот од телото во рок од неколку часа, можноста за инфекција е пониска, дури и ако крлежот навистина е заразен со некој од предизвикувачките агенси на болеста – објаснува д-р Новак Накир.

Колку долго живее крлежот?

Кај луѓето, крлежот ќе бара место за каснување 6 часа, потоа ќе ја пробие кожата и дури потоа ќе почне да цица крв. За човек да се зарази, треба да цица крв најмалку 10 часа. Ако сте забележале крлеж на вас, треба да го отстраните што е можно поскоро.

Ако се сомневате дека крлежот е од област каде што постои можност за инфекција со менингоенцефалитис што се пренесува преку крлежи и поминал долго време на вас, контактирајте го вашиот лекар. Заштитата е можна со пасивна имунизација, односно со давање готови антитела.

Пред да излезете од дома, треба да внимавате на изборот на чевли и облека. Се препорачуваат долги ракави и долги ногавици, панталоните да се ставени во чорапите, да носите затворени чевли, полесна облека (крлежот потешко се гледа на темна заднина), материјали без влакна (избегнувајте волна и фланелен). Кога се враќате од патување или работа во природа, внимателно проверете ги облеката и телото за да видите дали има крлежи во близина.

Децата од една година можат да се вакцинираат

За луѓето што често престојуваат во природа (ловци, шумски работници, планинари) во ендемични подрачја се препорачува вакцинација против менингоенцефалитис што се пренесува преку крлежи, како додаток на горенаведените мерки на претпазливост. Ендемските подрачја се области каде што има поголема инциденца на крлежи инфицирани со вирусот на менингоенцефалитис што се пренесува преку крлежи.

– Вакцината се дава во три дози, а децата може да се вакцинираат по 12 месеци, првата доза најдобро е да се прими во зима (во јануари или февруари), втората до три месеци по првата, а третата девет до 12 месеци по втората доза. Тие три дози ни обезбедуваат заштита за три години, што е и периодот по кој можеме да примиме нова доза од вакцината (т.н. „бустер“ доза) – советува д-р Новак.

Извор