Корнелија Ѓорѓиеска, доктор по општа медицина

Корнелија Ѓорѓиеска, доктор по општа медицина

kornelija_gjorgjieska@hotmail.com

Повеќе од авторот

Родителите можат да помогнат полесно да ги едуцираат своите деца за полесно да ги разберат нивните емоции и како да го одберат правилниот начин за да управуваат со нив

Огледалните неврони може да се дефинираат како група неврони кои се активираат кога ќе извршиме некоја акција или кога ќе видиме некоја акција што се изведува. Овие групи на неврони се активни уште од раѓањето и ни овозможуваат да научиме да јадеме, активно да се вклучиме во процесот на облекување и зборување. Огледалните неврони се исто така важни за планирање на нашите активности, како и за разбирање на намерите зад активностите.

Имитацијата отсекогаш била моќна алатка за учење. Човечкиот мозок е способен со различни механизми да ни овозможи да имитираме различни активности. Огледалните неврони се од суштинско значење за имитацијата, која е клучна во процесот на учење. Смеата може да се шири, можеме да плачеме додека гледаме тажен филм. Изгледа како да имаме способност да го чувствуваме она што го чувствуваат другите, сочувствуваме со нив и ги разбираме нивните чувства.

Кај луѓето, како и кај приматите, постојат неврони наречени огледални неврони, еден мал дел од клетките во премоторниот кортекс и инфериорниот париетален кортекс. Овие мозочни клетки се активираат кога гледаме како некој прави нешто. Тие се поврзани со емпатично, социјално и имитационо однесување и претставуваат фундаментална алатка во процесот на учење. Огледалните неврони ни овозможуваат да го одразуваме јазикот на телото, изразите на лицето и емоциите и несомнено играат суштинска улога во нашиот општествен живот. Тие се клучни за развојот на детето, како и за односите и образованието.

Што правиме ние кога комуницираме? Користејќи го говорот на телото, ние успешно ги соопштуваме нашите намери и нашите чувства. Гестовите, изразот на лицето, позициите на телото што ги правиме се социјални сигнали, начини за полесно комуницирање еден со друг. Огледалните неврони се единствените мозочни клетки за кои знаеме дека се специјализирани за кодирање на активностите на другите луѓе и за нашите сопствени акции. Тие се очигледни есенцијални мозочни клетки за социјални интеракции. Без нив најверојатно ќе бидеме слепи за дејствата, намерите и емоциите на другите луѓе. Начинот на кој огледалните неврони најверојатно ќе ни дозволат да ги разбереме другите е преку обезбедување некаква внатрешна имитација на активностите на другите луѓе, што од своја страна нè води да ги симулираме намерите и емоциите поврзани со тие акции.

Кога ќе видиме некој да се смее, нашите огледални неврони за смеење, исто така, иницираат каскада на нервни активности, што го поттикнува чувството кое обично го поврзуваме со насмевка. Добрата вест е што возбудата околу огледалните неврони ни открива дека луѓето имаат интуитивно разбирање за тоа како функционира нервниот механизам. Тие конечно можат да го артикулираат она што веќе го „знаат“ на некој вид предрефлективно ниво. Меѓутоа, возбудата може да предизвика замаглување и огледалните неврони може да ја изгубат својата специфичност. Постојат две главни точки што треба да се имаат предвид. Првата е онаа со која започнавме: огледалните неврони се мозочни клетки специјализирани за акции. Тие очигледно се критични клетки за социјални интеракции, но тие не можат да објаснат несоцијално сознание. Втората точка што треба да се има на ум е дека секоја мозочна клетка и сè во мозокот е меѓусебно поврзано, така што активноста на секоја клетка ги рефлектира динамичните интеракции со други мозочни клетки и други нервни системи.
Во 90-тите години група невронаучници, на чело со Џакомо Рицолати од Универзитетот во Парма, Италија, откриле нешто изненадувачко! „Луѓето се социјални суштества програмирани да учат од другите. Им требале неколку години експериментирање за целосно да го разберат објаснувачкиот потенцијал на огледалните неврони во имитирањето, сочувството, јазикот и така натаму – со други зборови, во целокупниот наш општествен живот. Сите ние ги постигнуваме нашите цели да работиме како група од индивидуалното. Гледањето родител, професор или ученик покажува когнитивна вештина или која ни дава опипливо искуство наместо да научиме од објаснување“ вели Марко Џакобони, невролог на Универзитетот во Калифорнија, Лос Анџелес, познат по својата работа со невроните-огледалa.

„Ние сме општествени суштества. Нашиот опстанок зависи од нашето разбирање на дејствата, намерите и емоциите на другите. Огледалните неврони ни овозможуваат да го разбереме умот на другите луѓе, не само преку концептуално размислување, туку и преку имитација. Чувства, а не размислувања“, вели Џакобони. Во последниве години тој покажа дека огледалните неврони може да бидат важен елемент на општественото сознание и дека дефектите во нервниот систем на огледалните неврони можат да бидат причина за различни ментални нарушувања.

Истражувачите утврдиле дека она што најдобро функционира за родителите во однос на огледалните неврони е емоционалната зараза. Затоа, родителите можат да помогнат полесно да ги едуцираат своите деца за полесно да ги разберат нивните емоции и како да го одберат правилниот начин за да управуваат со нив.
Сега знаеме зошто емоцијата е заразна. Што точно се случува во мозокот за ова да биде возможно и зошто токму тоа знае да му се случи на секој од вас!



912

X