Како до сензорна комуникација кај глуви деца?
Кога детето не го слуша светот, светот треба да научи да зборува поинаку. Кај глувите деца комуникацијата не завршува со зборот, таа започнува со поглед, допир, гест, израз и љубов. Преку лицето и рацете, тие градат мостови кон луѓето околу себе, а родителите имаат најважна улога во тоа патување – да бидат нивниот прв преведувач на емоции и свет.
- Емоции на лице – застанете пред огледало заедно со детето и покажувајте различни емоции – среќа, тага, лутина, страв, изненадување. Оставете го детето да ве имитира и да препознава емоции преку изразите на лицето. Може да користите и слики или сликовници со лица кои покажуваат различни чувства. Оваа игра му помага на детето да развие емпатично препознавање и емоционална интелигенција, иако не слуша зборови – чувствува емоции.
- Сензорна азбука – направете „тактилна азбука” – исечете букви од филц, хартија или ткаенина. Детето нека ги допира и следи со прстите, додека го гледа симболот. Со време ќе почне да ги поврзува облиците на буквите со нивното значење. Може да додадете и знаковен приказ на секоја буква – така ќе го запознавате и знаковниот јазик преку игра. Совет: користете силни контрасти (бело-црно, жолто-сиво) ако детето има и делумен вид, за визуелната стимулација да биде појасна.
- Комуникација во секојдневието – секојдневните ситуации се најдобра училница:
•покажете гест за „јадење“ кога седнувате на маса,
•за „спиење“ кога се подготвувате за кревет,
•за „игра“ кога го вадите омиленото мече.
Постепено детето ќе почне да ги поврзува тие гестови со активности, чувства и луѓе. Со текот на времето ќе развиете ваш мал семеен јазик – топол, разбирачки и исполнет со љубов.
•Почнете што порано со знаковен јазик – тоа го олеснува развојот на комуникацијата и јазичното разбирање.
•Зборувајте полека и јасно, гледајќи го детето в очи, за да може да чита од усни ако има остаток од слух.
- Поттикнете го когнитивниот и сензорниот развој
•Обезбедете богато визуелно и тактилно опкружување – боја, светлина, материјали.
•Игри со светлина, вибрации, огледала, сенки – помагаат за развој на внимание и перцепција.
•Објаснувајте сè што правите: „Сега го миеме лицето“, „Ова е твојата облека“, „Сега ќе одиме надвор“.
- Вклучете стручна поддршка – најрано (уште од дијагноза) треба да се вклучи тим од стручњаци: логопед, специјален едукатор и рехабилитатор, аудиолог, психолог. Родителите треба активно да учествуваат во терапијата за да можат истото да го применуваат дома.
- Создајте поддржувачка средина – вклучете ги поширокото семејство, пријателите и воспитувачите – објаснете им како најдобро да комуницираат со детето. Избегнувајте сожалување и поттикнувајте независност. Прифаќањето од околината гради самодоверба кај детето. Барајте контакти со други семејства со глуви деца – тоа е голема поддршка и размена на искуства.
- Поттикнете го детето да се изразува
•Секое дете има потреба да биде слушнато – дури и без зборови.
•Порачајте му дека неговото мислење, избор и желби се важни.
•Вклучете го во секојдневни одлуки („која облека ќе ја облечеме”, „која игра ќе ја играме”).
•Секое мало „да“ и „не“ е чекор кон автономија и самопочит.
- Верувајте во потенцијалот – многу глуви деца развиваат извонредна визуелна, уметничка, музичка или емпатична интелигенција. Наместо да се фокусирате на тоа што не може, помогнете му да открие што може, тоа гради сила и идентитет.
Порака за родителите: Никогаш не мислете дека детето не ве слуша – тоа ве чувствува. Вашиот израз, вашите раце и начинот на кој го гледате зборуваат повеќе од илјада зборови. Со нежност и трпение, секое дете може да научи да „слуша“ со срцето и да „зборува“ со душата. Најважно е прифаќањето – не како недостаток, туку како различност. Детето треба да чувствува дека е сакано, вредно и разбрано. Контакт со очи, насмевка, допир – тоа е јазикот на љубовта кој секое дете го разбира. Изразувајте чувства отворено: гушкајте го, покажувајте емоции…
