Многу возрасни не знаат како да кажат не и да застанат во своја одбрана. Постојаното прифаќање туѓи идеи и предлози ве прави хронично исцрпени и на крајот несреќни. Некои ја прифаќаат оваа неспособност како непроменлив дел од нивната личност. Помирени со судбината, ќе речат: „Што ќе правам? Навистина не ми се допаѓа, но ќе одам на тој роденден. Знаеш дека не можам да кажам не“. Бидејќи многу карактеристики на нашата личност се формираат во детството, така е и со способноста да се каже не. Коренот на тоа нешто што цица енергија се раѓа некаде околу втората година од животот, кога сфаќаме дека не треба да велиме не затоа што нема да бидеме сакани и прифатени.

Кога кај децата ќе се појави фазата „не сакам“, многу родители се збунети и не разбираат зошто детето одеднаш станува безобразно. Зошто зборува така? Зошто така разговара? Од каде му е ова однесување? Она што особено ги фасцинира е фактот што тие самите ја немаат оваа способност, а потоа го гледаат сопственото дете како по цел ден вели „не“.

Детето во мајчината утроба е буквално едно со мајката. Кога ќе се роди, долго време чувствува дека тоа и неговата мајка се едно. Околу двегодишна возраст кај детето почнува да се појавува психолошки ентитет. Тоа значи дека неговата автентична личност, неговиот идентитет почнува да се развива. Бидејќи детето знае дека не е исто како мајката, но сè уште не знае кое е, го користи зборот „не“ за да се разликува од мајката. Детето чувствува дека мора да прави и да размислува спротивно од она што мајката го мисли и прави затоа што ако го прави истото, тогаш тие се едно.

Важноста на ова не лежи токму во тоа што на овој начин детето секојпат малку подобро ќе се запознава себеси, бидејќи секое негово не значи едно да. Детето мора да го запознае своето да. Тоа значи дека тоа ги запознава сопствените сигнали кои го водат до она што го сака и до активности кои го прават среќно и исполнето. Она „не“ со кое детето толку лесно го нервира родителот воопшто не е насочено кон родителот, туку кон детето. Детето мора да ни каже „не“ за да може себеси да си каже „да“. Мора да ни го каже тоа за да се разликува од нас. Неговиот идентитет сè уште се развива, а за да се развие нешто, потребна е развојно-стимулирачка средина. Затоа треба да им дозволиме да кажат не и да застанат во одбрана, колку и да е различно од она што ние го сакаме од нив во тој момент.

Како изгледа кога ќе пораснеме без „не“?

Бидејќи без нашето не, не можеме да знаеме кои сме навистина, продолжуваме да живееме со овој проблем подоцна. Кога ќе сфатиме дека ни недостига таа вештина, мораме да се вратиме во фазата „не“. На луѓето им е тешко да кажат не затоа што така се научени, но и затоа што не знаат на што би можеле да кажат да.

Кога го живеете животот без вашето не, не знаете кое е вашето да. За да го знаете тоа, треба да се познавате себеси. Со тоа не што не требаше да го кажете, го заматувате и своето автентично јас. Затоа понекогаш е толку болно да се каже.

Мајчинството е совршен момент да го кажеме нашето не бидејќи тоа е улогата во која добиваме најмногу можности да го сториме тоа. Секоја мајка знае дека цел ден може да ги задоволува туѓите потреби и дека сите околу неа без двоумење ќе го прифатат тоа. Ако како мајка не знаете во што се впуштате кога ќе си кажете себеси да, а на другите не, секогаш ќе се согласувате со туѓото барање. Затоа што тоа не е туѓо барање, тоа е барање на вашето дете, за кое, знаете, би направиле сѐ. Меѓутоа, љубовта кон детето не расте ако ја намалиме љубовта кон себе. Дополнително, им даваме и лош пример на нашите деца, особено ако сме мајки на девојчиња кои нѐ гледаат и еден ден ќе го следат нашиот мајчински пат.

Автор: Мирта Приморац Шеиќ
Извор