Повеќето родители мислат дека децата лажат за да добијат нешто што го сакаат, да ги избегнат последиците или да се извлечат од некоја проблематична ситуација. Ова се вообичаени мотиви, но има и неколку помалку очигледни причини зошто децата не ја кажуваат вистината.

Тестирање на однесувањето

Д-р Роус вели дека една од причините зошто децата лажат е тоа што ја откриле идејата и ја испробуваат, исто како што прават со повеќето видови однесување, за да видат што ќе се случи. Ќе си се прашаат: „Што ќе се случи ако не ја кажам вистината?“

За зголемување на самодовербата и добивање одобрение

Децата на кои им недостига самодоверба можат да кажуваат грандиозни лаги за да бидат интересни, посебни или талентирани или за да изгледаат подобро во очите на другите. Д-р Роус се сеќава дека лекувал осмоодделенец кој лажел околу 80 отсто од времето.

– Тоа беа неверојатни приказни кои воопшто не беа во границите на веројатноста. На пример, момчето велело дека отишло на забава и сите почнале да му пеат кога додека влегувало низ вратата.

Тие го одвлекуваат фокусот од себе

Децата со анксиозност или депресија можат да лажат за своите симптоми за да го одвлечат вниманието од нив, забележува д-р Роус. Или би можеле да ги минимизираат своите проблеми со тоа што ќе кажат нешто како „не, не, добро спиев минатата ноќ“ затоа што не сакаат луѓето да се грижат за нив.

Зборуваат пред да размислат

Керол Брејди, клинички психолог кој работи со многу деца со АДХД, вели дека децата можат да лажат за импулсивноста.

– Една од карактеристиките на импулсивниот тип на АДХД е тоа што тие зборуваат пред да мислат. Така, многупати ќе слушнете лаги.

– Децата навистина можат да веруваат дека направиле нешто, додава д-р Брејди.

– Понекогаш само ќе заборават. Имам деца кои велат: „Да ви кажам искрено, мислев дека ја завршив домашната задача. Навистина мислев дека го направив тоа. Не се сетив дека ја имав таа задача.“

Кога ќе се случи тоа, вели таа, им треба помош за да ја надополнат меморијата со користење техники како што се листи за проверка и планери.

Постојат и бели лаги

За работите да бидат уште покомплицирани, во одредени ситуации децата би можеле да кажат бела лага за да поштедат нечии чувства. Во овој случај, белите лаги спаѓаат во групата на социјални вештини.

Што можат родителите да направат против лажењето

И д-р Роус и д-р Брејди велат дека е важно да се размислува за функцијата на лагите.

– Кога правам евалуација, има прашања на формуларите каде што родителите можат да проверат дали детето лаже – вели д-р Роус.

– Какви се овие лаги, какви се околностите на лагата – вели и додава дека третманите за однесување зависат од функцијата на лагата и сериозноста на проблемот.

– Нема цврсти и брзи упатства. Различни нивоа носат различни последици.

Ниво 1

Кога станува збор за лажење кое бара внимание, д-р Роус вели дека е најдобро да се игнорира. Наместо грубо да му кажат „тоа е лага“, тој предлага поблаг пристап.

Ова е особено важно ако лажењето се должи на ниската самодоверба. Така, ако детето рече: „Денес постигнав 10 гола во фудбалот, сите ми честитаа, ме носеа на рамена и беше неверојатно“, а знаете дека тоа не е вистина, нема да го испрашувате, туку нежно прашајте дали навистина изгледаше така. Овие видови лаги на ниско ниво всушност не повредуваат никого, но тие не се добри и не треба да се игнорираат, туку да се пренасочат кон она што знаете дека е поверојатно.

Ниво 2

Ако тоа не функционира, родителите можат да бидат поотворени и нежно да го предупредат детето. Кога детето раскажува една од овие нереални приказни, родителот може нежно да каже: „Ова звучи како добра приказна, но обиди се повторно и кажи ми што навистина се случило?“ На овој начин на детето му се укажува на несоодветното однесување и се поттикнува да се обиде повторно.

Ниво 3

Ако е нешто посериозно, кога постарите деца лажат за тоа каде биле или дали напишале домашна задача, родителите можат да размислат за казна. На децата треба да им биде јасно дека таквата лага ќе има последици и дека казната не доаѓа од ведро небо. Како и сите последици, д-р Роус препорачува ова да биде лесна казна за да му се даде шанса на детето да го подобри своето однесување. На пример, можете да го забраните користењето интернет некое време или да му дадете задача да направи некоја корисна работа.

Ако детето каже дека немало домашно цела недела, а потоа родителот дознае дека имало, мора да има казна за лажењето, а дополнително мора да седне и да ја заврши целата незавршена работа. Ако удрило друго дете и излажало за тоа, има казна за лажењето, но и за удирањето. Во овој случај, замолете го да му напише писмо со извинување на тоа дете.

Помогнете им на вашите деца да го избегнат лажењето

Нека знаат дека вистината ја намалува казната. На пример, ако тинејџерите пиеле на забава, треба да знаат дека тоа има свои последици.

– Тешко е да се постигне рамнотежа помеѓу отворениот дијалог и поставувањето соодветни граници кога е потребно – вели д-р Роус.

Во оваа ситуација, кога на децата би им било полесно да лажат, но сепак го признаваат делото, родителите можат да ја намалат казната и да го пофалат детето што ја кажува вистината.

Д-р Роус предупредува дека децата и тинејџерите треба да знаат дека за казната не може да се преговара. Понекогаш детето ќе рече: „Но, јас ти ја кажав вистината“, ќе се обиде да манипулира, велејќи: „Ова само ме учи никогаш повеќе да не ја кажувам вистината“. Родителите не смеат да попуштат во овој момент.

Користете проверки на вистината

Да речеме, наставникот им рекол на родителите дека детето не ја завршило домашната задача. Д-р Брејди предлага да му се даде шанса на детето да ја каже вистината. Ако не го направи тоа, родителите можат да речат: „Ќе одам и ќе ти дадам 10 минути, а потоа ќе се вратам и ќе те прашам повторно. Ако се премислиш и сакаш да ми дадеш поинаков одговор, сметај го тоа само како тест на вистината и ништо нема да се случи.“

На овој начин, доколку детето даде необичен одговор затоа што се плаши од последиците или не сака да го разочара родителот, има можност навистина да размисли дали да лаже или да признае, без да биде казнето.

Извор