Синдромот на добро дете не е медицински термин, туку фраза што се користи за да се опише однесувањето на детето кое живее во сенка на очекувањата на неговите родители, односно личност која во зрелоста сè уште се обидува да ги исполни очекувањата на родителите/туѓите очекувања за да се чувствува дека вреди и дека е „доволно добра“. Станува збор за деца кои чувствуваат дека не вредат доволно доколку не го направат она што се бара од нив, односно дека вредат само ако ги исполнат очекувањата на родителите.

Што е синдром на добро дете?

Она што детето најмногу го сака е да биде сакано од неговите родители, а „добрите деца“ се подготвени да се потрудат и да работат напорно за да победат и да ја задржат љубовта на нивните родители. Природно е детето да набљудува какви однесувања толерираат родителите и во зависност од карактерот и техниките на воспитување, ќе се однесува (целосно или делумно) во согласност со очекувањата на родителите.

Често се случува во семејството да има едно дете кое е сосема различно од другите, односно одредени воспитни мерки воопшто да не успеваат кај. За таквите деца често се вели дека имаат темперамент кој бара многу.

Но, тоа едно „добро дете“, кое секогаш е послушно и во согласност со очекувањата, особено го фалат родителите, но не главно за она што го прави, туку за она што е. Детето добива пофалби за тоа колку добро научило, направило или постигнало нешто, а во исто време добива информации дека вреди затоа што прави нешто. Проблемот настанува кога родителот го критикува детето за лошото однесување и ја скратува љубовта поради тоа, односно ја критикува неговата личност (а не неговото однесување), поради што детето се плаши дека неговите родители ќе престанат да го сакаат ако не се однесува како што тие сакаат.

Кога сакаме да дадеме пофалби, тогаш го фалиме однесувањето и личноста на детето бидејќи тоа го зајакнува доброто мислење на детето за себе и му помага да изгради самопочит и самодоверба. Меѓутоа, кога сакаме да критикуваме, го критикуваме само однесувањето (а не личноста!) затоа што му даваме до знаење на детето дека сепак е добро и дека го сакаме, но дека одредено однесување мора и може да се промени.

Подоцна во животот, кога „доброто дете“ ќе порасне, родителите знаат како да ги наметнат своите мислења и избори на децата или да донесуваат одлуки во нивно име, со што им го одземаат чувството дека се способни да носат одлуки за сопствениот живот и дека се независни, нешто што требаше да станат со текот на времето. Со ваквите постапки не ги критикуваат директно, туку им даваат до знаење дека се тука за нив доколку се однесуваат согласно нивните очекувања.

Личноста која се плаши од губење на љубовта и поддршката во зрелоста ќе се чувствува ограничено, а понекогаш и фрустрирано затоа што не наоѓа решение користејќи внатрешни механизми уште од детството, бидејќи тие не се соодветни за зрелоста.

Како некое дете станува „добро дете“?

Добро прашање е дали некој станува добро дете поради родителското воспитување или едноставно е роден така. Точно е дека комбинацијата на темпераментот на детето и воспитните мерки на родителот влијаат врз тоа дали некое дете ќе биде „добро дете“, односно подоцна возрасна личност која ќе се смета себеси за вредна само кога ќе направи нешто добро и дека нејзините одлуки во зрелоста мора да бидат одобрени од родителите за да се чувствува добро.

Децата што ја носат етикетата „добро дете“ имаат тенденција да ги потиснуваат своите чувства затоа што се премногу преокупирани со исполнувањето на очекувањата на другите. За жал, тоа може да резултира со негирање на сопствените емоции, неможност да се препознае и изрази сопствената емоционална состојба, што може негативно да влијае врз психо-физичкиот развој на личноста (од депресија и анксиозни состојби до психосоматски болести).

Исто така, овие деца поголемиот дел од развојните фази ги минуваат „во тишина“, па дури и во пубертетот, за кој има специфични фази на барање независност и повремени несогласувања и бунт. Поради ова, можно е подоцна психолошки да искусат некои фази, без разлика на нивната хронолошка возраст, особено ако чувствуваат дека не решиле некои внатрешни конфликти додека растеле.

Со синдромот на добро дете често се поврзува и синдромот на совршено дете. И во двата случаи станува збор за деца кои со текот на времето учат да се потиснуваат себеси и да ги кријат емоциите од себе и од другите, а за да го зачуваат доброто мислење и позитивната слика за себе пред другите, своето однесување го регулираат во зависност од туѓите реакции.

Тешко им е да се залагаат за себе, да носат свои одлуки и тешко поднесуваат критики (веројатно затоа што критиките што ги добивале во детството биле фокусирани на нивната личност, а не на нивното однесување). Тие не реагираат на лошото однесување на другите луѓе бранејќи ги сопствените граници, туку складираат огромна количина на затворен гнев и фрустрација во себе, што може да придонесе за развој на психосоматски болести.

Парадоксот на добрите деца, подоцна возрасните кои ја носат оваа етикета, е токму тоа што длабоко во себе мислат дека никогаш не се доволно добри и постојано имаат потреба да им угодуваат на другите. Ги преиспитуваат сопствените мисли за никого да не повредат или разочараат, ретко изразуваат несогласување со другите, а најмногу се плашат од грешките и реакциите на другите на сопствените постапки.

Важно е да ги научите децата дека не е можно да се задоволат сите и дека грешките се составен дел од животот и дека без оглед на тоа какви ќе бидат нивните резултати и успеси еден ден, сепак ќе ги сакате и ќе бидете тука за нив.

Извор