Серијацијата е еден од најважните процеси во раниот когнитивен развој на децата. Таа се однесува на способноста да се подредат објекти, предмети или елементи според одредени карактеристики, како што се големина, тежина, боја и др. Оваа вештина игра клучна улога во развојот на логичкото размислување и е основа за учење на сложените концепти во математиката и природните науки. Кога децата ги подредуваат предметите од најмал до најголем или ги групираат по боја и форма, тие всушност ги практикуваат основите на серијацијата. Преку вакви активности тие учат како да ги споредуваат објектите и да ги разберат релациите меѓу нив.

Оваа способност се развива најмногу помеѓу седмата и единаесеттата година од животот на детето, што е пресуден период за когнитивниот развој, а со тоа и ги усвојува основните принципи на логичко размислување и анализа. Серијацијата не е само основа за решавање логички и математички проблеми, туку и за подобрување на секојдневните когнитивни вештини како планирање, организирање и донесување одлуки. Затоа е важно да се поттикнуваат активности кои вклучуваат серијација уште од најрана возраст, преку игри и вежби што ќе ги стимулираат децата да ги развиваат овие вештини на природен и забавен начин. За децата, серијацијата е поврзана со разбирањето на редоследот и релациите помеѓу различни објекти. На пример, кога децата подредуваат предмети од најмал до најголем, тие учат да го применуваат концептот на редослед и да ги разберат релациите помеѓу различни предмети.  

Примери на серијација

Подредување по големина: Децата можат да подредат стапчиња од најмало до најголемо. На пример, ако имате стапчиња од различни големини, детето може да ги распредели од најмало до најголемо.

Подредување по тежина: Користејќи предмети со различни тежини, децата можат да ги подредат од најлесен до најтежок. Ова може да биде корисно и во училницата, каде што учениците можат да ја проценат тежината на предметите и да ги распоредат според нивната тежина.

Подредување по боја: Децата може да подредат предмети по бои, од најсветол до најтемен. На пример, ако имате сет боички, детето може да ги распредели во редослед на интензитет на боја.

Подредување по должина: Користејќи ленти од различни должини, децата можат да ги подредат од најкратка до најдолга. Ова е корисно за развој на концептите на мерење и геометрија.

Подредување по број: Ова значи дека бројките може да се подредат во растечки или опаѓачки редослед. На пример, бројките 1, 3, 2 и 4 можат да се подредат од најмало до најголемо, добивајќи редослед 1, 2, 3, 4.

Подредување букви: Користејќи букви или зборови, децата можат да ги подредат во редослед според буквите во азбуката. На пример, зборовите „мајка“, „татко“ и „брат“ можат да се подредат како „брат“, „мајка“, „татко“.

Подредување по времетраење: Децата можат да се запознаат со редоследот на настаните во текот на денот, како што е подредување на дневните активности од утро до вечер (на пример, будење, јадење, учење, спиење).

Подредување по температура: Децата можат да ги подредат предметите според нивната температура, како што се топли и студени предмети. На пример, од топло до ладно.

Подредување по висина: Подредување луѓе или предмети според нивната висина, од најнизок до највисок. На пример, ако имате кукли или фигури со различна висина, тие можат да се распоредат по соодветен редослед.

Подредување по сличност: Децата можат да подредат предмети кои се слични во форма или функција. На пример, можат да подредат различни видови играчки (коцки, топки, возила) според типот на игра што ја играат.

Подредување по број на парчиња: Да се подредат предмети од најголем до најмал број на парчиња. На пример, различни предмети за составување кои имаат различен број делови.

Подредување по серија на настани: Децата можат да ги подредат сликите или картичките што го претставуваат редоследот на настаните во приказна или секојдневна активност, од почеток до крај.

Подредување по годишно време: Подредување слики или предмети што се поврзани со различни годишни времиња (лето, есен, зима, пролет) во редоследот на годишните времиња.

Автор: Марија Давчевска, специјален едукатор и рехабилитатор, наставник ментор