Кога зборуваме за токсични врски, најчесто помислуваме на отворени конфликти, емоционална манипулација или физичко насилство. Но, постои и многу посуптилна форма на контрола која може да остане незабележана – скриена зад грижата, љубовта или наводната заштита.

Станува збор за присилна контрола, модел на однесување во кој еден човек постепено му ги одзема слободата, самодовербата и чувството за реалност на другиот, тврди психологот Марк Траверс. Иако не се заснова на физичко насилство, неговата цел е моќ и доминација. Ова се неколку начини да ја препознаете оваа форма на злоупотреба во врска или брак:

Изолација од надворешна поддршка

-Партнерот кој контролира може да се обиде да го ограничи вашиот контакт со пријателите и семејството за да се потпрете само на него. На почетокот, ова може да изгледа како потреба за поминато повеќе време заедно или грижа за вашата благосостојба. Но, со текот на времето секоја желба за дружење со другите предизвикува конфликт или чувство на вина – објаснува Траверс.

Ако забележиме дека ги избегнуваме луѓето што ги сакаме затоа што партнерот нѐ критикува или се лути, можно е да сме во ситуација на присилна контрола.

Ограничување на движењето

Ако треба да побараме дозвола да одиме некаде, тоа е сериозен знак за контрола.

-Она што започнува како грижа за вашата безбедност може да ескалира во правила за тоа каде можете да одите и кога. Во потешки случаи, партнерот може да лаже за да ве спречи да патувате, да бара постојан пристап до вашата локација, или дури и да го ограничи вашето патување до работа. Таквото однесување укажува на јасна намера да доминирате и бара внимание и планирање за безбедно прекинување на врската – истакнува психологот.

Контрола на вашето тело и здравје

Во здрава врска постои почитување на личните одлуки за своето тело и здравје. Но, во контекст на принудна контрола, партнерот може да се обиде да донесе одлуки наместо нас – за исхрана, облека, вежбање, лекови, па дури и бременост и контрацепција.

-Ваквите одлуки често се претставени како добронамерни предлози, но со текот на времето тие стануваат притисок, правила или забрани. Ако се чувствувате немоќни да донесувате одлуки за сопственото тело, ова е сериозно предупредување. Според извештајот на Би-би-си од 2022 година, повеќе од половина од случаите на насилство во врската што завршиле со убиство започнале со оваа форма на контрола – предупредува Траверс.

Препознавањето на моделите на принудна контрола и психолошко насилство е првиот чекор кон разбирање на динамиката на односите и заштита на сопствената автономија.

Извор