Познатиот клинички психолог Џордан Петерсон е автор на бестселерот „12 правила за живот“. Книгата нуди 12 едноставни, но мудри правила за дисциплина, слобода, авантура и одговорност. Меѓу другото, Петерсон ја допре и темата за воспитување деца.
„Неодамна гледав тригодишно момче кое полека ги следи мајка си и татко си низ преполн аеродром. На секои пет секунди бесно врескаше – и уште поважно, тоа го правеше намерно. Не беше на работ од нервите. Како родител, можев да го препознам тоа по неговиот тон. Само ги нервираше неговите родители и стотици други луѓе за да привлече внимание. Можеби му требаше нешто. Но, ова не беше начинот да го добие тоа и неговите родители требаше да му кажат за тоа. Можеби ќе речете: Па, веројатно бил преморен или лишен од сон по долго патување. Но, 30 секунди внимателно насочено решавање на проблемите би ја завршиле оваа непријатна епизода. Повнимателните родители нема да дозволат некој за кој искрено се грижат да биде предмет на потсмев од толпата“, напишал тој.
Петерсон набљудувал и пар кој не знаел да му каже „не“ на своето двегодишно дете. Затоа тргнале по стапките на своето дете.
„Се однесуваше толку лошо кога не беше под строг надзор што не можеа да се опуштат и да го остават ни секунда. Желбата на неговите родители да му дозволат на своето дете да дејствува слободно и да ги следи неговите импулси даде сосема спротивен ефект: тие му ја одзедоа независноста. Бидејќи не беше научен што значи НЕ, тој порасна без свест за границите на разумното однесување и затоа нема шанси за автономија. Видов и родители кои не можеа да водат сериозен разговор на трпеза бидејќи нивните деца имаа четири и пет години и доминираа во групата, ја јадеа средината од сите кришки леб, малтретирајќи ги присутните, додека тие гледаа со срам и беспомошност“, продолжил тој.
„Едно правило важи за нивните деца, друго за другите деца“
Петерсон и самиот е татко. Тој се присетил на ситуацијата кога неговата ќерка била дете, а друго дете ја удрило со метално камионче играчка во глава.
„Гледав како тоа дете перфидно ја турка својата помала сестра наназад преку стаклената маса. Мајка му веднаш го зграпчи и му рече со остар тон да не прави такви работи, додека го галеше на одобрувачки начин. Таа одгледуваше мал бог и господар на универзумот. Ова е непишана цел на многу мајки, вклучително и оние што се сметаат себеси за борци за родова еднаквост. Таквите жени силно ќе се спротивстават на секоја наредба од возрасен маж, но ќе летаат да му дадат на своето дете сендвич, кое е зафатено играјќи видеоигри. Идните партнери на таквите момчиња ќе имаат многу причини да ги мразат своите свекрви. Почит кон жените? Тоа е за другите момчиња, за другите мажи – не за нивните слатки синови“, смета тој.
Според овој психолог, запоставувањето и злоупотребата на децата преку лошо воспитување или целосно отсуство на наметната дисциплина може да биде намерно и свесно. Но, многу почесто, современите родители се парализирани од стравот дека нивните деца повеќе нема да ги сакаат ако наметнат и најмала казна.
„Родителите треба да ги учат децата на продуктивни односи со другите луѓе“
„Тие се грижат толку многу за пријателството на нивните деца што се подготвени да ја жртвуваат почитта. Ова не е добро. Детето може да има многу пријатели, но има само двајца родители, а тие се повеќе од пријатели. Еве зошто секој родител мора да научи да издржи моментален гнев, па дури и омраза од своето дете која може да настане како резултат на дисциплинирање, бидејќи способноста на детето да ги види долгорочните придобивки од казнувањето е многу ограничена“.
Родителите се социјални судии
„Тие треба да ги научат децата да се однесуваат на начин кој овозможува значајни и продуктивни односи со другите луѓе“, појаснува.
Конечно, Петерсон се присетил на една друга ситуација кога ја однел својата двегодишна ќерка во парк.
„Таа висеше на рамката за искачување кога на шипката од која виси почна да гази момче на слична возраст. Го следев со погледот и нашите погледи се сретнаа. Полека и замислено почна да гази по нејзините раце, со зголемување на силата, одново и одново и никогаш не го тргна погледот од мене. Точно знаеше што прави. Бедна е иднината што ја подготвиле неговите родители за него. На негово големо изненадување, го грабнав и го тргнав оттаму. Не, не го сторив тоа. Само ја тргнав ќерка ми од таа локација, но и за него ќе беше подобро да го сторев тоа“, заклучил тој.
912