Научниците одамна знаат дека искуствата што ги имате во текот на детството играат важна улога во обликувањето на тоа како созрева вашиот мозок и како се однесувате како возрасен. Но, тешко беше да се открие зошто се случува тоа.

Во текот на изминатите 15 години јас и мојот тим го проучувавме развојот на детскиот мозок за да идентификуваме кои аспекти од раните животни искуства влијаат врз созревањето на мозокот. Во нашиот неодамна објавен труд, кој ги сумира нашите наоди низ повеќекратни студии на животни и луѓе, откривме дека непредвидливото или неконзистентно однесување на родителите може да го наруши развојот на емоционалните мозочни врски на детето. Ова може да доведе до зголемен ризик од ментална болест и злоупотреба на супстанции подоцна во животот на детето.

Предвидливост и конзистентност

За да се справиме со предизвикот да откриеме кои сигнали влијаат врз тоа како се развиваат емоционалните системи на мозокот, зедовме знаци од тоа како се развиваат сензорните системи на мозокот, како што се видот и слухот.

Сигналите од животната средина се важни за сетилниот развој. На пример, ако доенчето не може соодветно да гледа поради сериозно мрзливо око, може да развие доживотен дефицит на видот. Слично на тоа, доенчето кое не може да ги препознае моделите и секвенциите на секојдневниот звук поради честите инфекции на увото може да развие доживотни проблеми со слухот.

Бидејќи родителите честопати се примарен извор на информации кои доенчето и малото дете ги добиваат од нивната околина, сметавме дека би било разумно да се претпостави дека родителските сигнали ќе бидат клучни за развојот на мозокот.

Претходните истражувања во текот на децениите покажаа дека однесувањето на родителите и колку тие одговараат на потребите на нивното дете се важни за емоционалниот раст на детето. Отсуството на одговори, на пример, поради занемарување, беше поврзано со зголемен ризик за емоционални проблеми подоцна во животот.

Додека многу студии се фокусираа на ефектите од „позитивно“ или „негативно“ однесување на родителите врз развојот на мозокот на детето, истражувачите обрнаа малку внимание на моделите на однесување или на предвидливоста и конзистентноста на родителите.

Предвидлив и доследен родител е оној што реагира на нови ситуации, на пример, кога неговото дете има мал пад или бара нова играчка, на ист начин. На долг рок, предвидливоста исто така значи дека детето знае кој ќе го земе од училиште и кога може да очекува ручек, вечера или спиење.

Прво ги спроведовме нашите студии на глувци и стаорци за да можеме да контролираме како мајките се однесуваат кон нивните младенчиња со ограничување на количината на материјал достапен во околината за градење гнезда, менувајќи ги нивните шеми на активност кон нивните потомци. Потоа спроведовме студии кај луѓе, набљудувајќи како мајките се однесуваат на структурирани сесии за играње и како моделите на нивните постапки влијаат врз емоционалниот и когнитивниот развој на нивните деца.

За да го измериме однесувањето на мајките во овие сесии, го измеривме степенот на кој едно однесување го предвидува следното. На пример, колку е веројатно мајката да разговара со своето дете и да му покаже играчка беше добар предвидувач за тоа колку често таа ќе го крене своето дете. Контролиравме и други аспекти на родителството и животната средина, како што е социо-економскиот статус. Го проценивме развојот на детето и кученцето со спроведување когнитивни и емоционални тестови, како и прашалници за однесувањето на децата.

Низ сите наши студии за животни и луѓе откривме дека предвидливите модели на однесување на родителите доведоа до подобро емоционално и когнитивно функционирање кај нивните деца подоцна во животот. Додека нашите студии се фокусираа првенствено на мајките, многу е веројатно дека истите принципи важат и за татковците.

Негување на растот на мозокот на вашето дете

Нашите наоди сугерираат дека не само „позитивното“ или „негативното“ родителство влијае врз развојот на детето. За емоционалниот развој на мозокот на детето е исто толку важно родителите да го негуваат на предвидливи и доследни начини.

Постојат многу ситуации кои се надвор од контролата на родителите, а кои можат да влијаат врз развојот на детето, како што се сиромаштијата, војната и миграцијата. Сепак, да се биде свесен за улогата што ја игра предвидливото и доследно однесување во развојот на мозокот може да им помогне на родителите да создадат оптимална средина за своето дете додека емотивно расте.

Автор: Тали З. Барам
Извор