Нашите раце се создадени за создавање. Но, нашето општество и начинот на кој ги едуцираме нашите децата ја одбиваат физичката работа – тоа е само за оние што не успеале, кои не се интелектуално развиени да прават што било друго. И поради овој став, наместо да имаме општество на производители, ние сме општество на потрошувачи…

Во нашето општество е раширено мислењето дека во некои училишта се запишуваат млади луѓе кои немале доволно добри оценки за време на образованието, не се склони кон учење и имаат проблематично однесување. Овој став е обликуван од социјалната средина, но и од родителите кои имаат различни очекувања од своите деца. Но, дали е тоа навистина така? Може ли некој да се обучи за механичар и да биде почитуван во општеството како универзитетски професор?

Студентите кои се запишуваат на стручни програми, особено на тригодишни програми, честопати се етикетираат како помалку вредни, иако за тоа нема вистинска причина. Се согласувам дека еден лекар треба да вложи многу труд и време за да може да лекува и да им помага на другите, но истиот тој лекар, за да може да живее и да работи, има потреба од добар и квалитетен механичар, електричар, водоводџија итн. Идејата дека оние што работат „по струка“ се помалку вредни од гимназијалците е погрешна и штетна! Зошто?

Различни патеки, еднаква вредност

Различни вештини: гимназиите нудат широко општо образование, подготвувајќи ги учениците за универзитетски студии. Стручните училишта се фокусираат на практични вештини, обучувајќи ги учениците за специфични занимања. Вредни вештини.
Различни придонеси: општеството има потреба и од интелектуалци и од експерти. Инженерите, медицинските сестри, електричарите и многу други професионалци се неопходни за функционирањето на нашиот свет.
Различни интереси: не сите ученици се заинтересирани за академско образование. Стручните училишта нудат можност за оние што сакаат практична настава и побрз влез на пазарот на трудот.

Предрасуди и митови

„Експертите се помалку интелигентни!“ – Интелигенцијата се манифестира на различни начини. „Експертите“ честопати имаат извонредни практични и технички вештини.
„Гимназијалците се поуспешни!“ – Успехот не се мери само со академските достигнувања. Многу „експерти“ постигнуваат исклучителен успех во своите кариери.
„Професионалните занимања се пониско платени!“ – Иако некои стручни занимања се пониско платени, многу од нив се многу барани и добро платени, особено во дефицитарните области.

Промена на перспективата

Почит кон сите професии: секоја работа што се извршува чесно и одговорно заслужува почит.
Промовирање на стручното образование: потребно е да се инвестира во стручни училишта и да се промовираат како вредна опција за младите луѓе.
Борба против стереотипите: треба да се бориме против стереотипите што ја намалуваат вредноста на стручните занимања.

Заклучок

Вредноста на една личност не зависи од видот на образование што го стекнала. Секој поединец има право да го избере образовниот пат што најмногу му одговара. Општеството треба да ја цени разновидноста на вештините и придонесите кон општеството што ги носат и учениците од средно гимназиско училиште и од стручните програми. И на крај, го презентирам мислењето на еден матурант од средно училиште кој студира економија на оваа тема:

„Еден од клучните проблеми во нашето општество е омаловажувањето на физичката работа и занаетчиските вештини. Ми се чини дека како општество сме западнале во состојба каде што физичкиот труд се смета за нешто помалку вредно. Овој став, според мене, не само што е погрешен, туку е и опасен бидејќи води кон зголемена зависност од увезени производи, губење на сопствениот производствен капацитет и слабеење на вредноста на трудот воопшто.“

Верувам дека е исклучително важно да се врати почитта кон сите форми на работа, особено кон физичката работа и занаетите кои честопати бараат голема вештина, креативност и посветеност. Физичката работа не е само за луѓе кои не „успеале“ во академска смисла, туку тоа е начинот на кој многу луѓе ја остваруваат својата креативност и придонес кон општеството. Нашиот образовен систем придонесува за овој став бидејќи честопати нагласува само теоретско знаење и академски успех, додека стручните и практичните вештини се ставаат во втор план. Мислам дека во образовниот систем треба да се воведат програми и предмети што ги учат децата на креативни и мануелни вештини. Општество кое ја цени и ја охрабрува физичката работа е општество кое гради сопствена независност и производствени капацитети. Преку овој процес, ние стануваме не само општество кое троши, туку и општество кое создава и придонесува за сопствените ресурси.

Мојот став е дека општеството треба да преземе сериозни чекори за да го промени начинот на кој се гледа на физичката работа и занаетчиските вештини. Враќањето на почитувањето на овие вештини може да донесе долгорочни придобивки – понезависна, попродуктивна и позадоволна заедница каде што сите форми на работа се еднакво вредни и неопходни.

Автор: Мануела Михајљевиќ Сабљак, наставник

Извор