АЦТ-терапија (терапија за прифаќање и посветеност/ACT-Acceptance and Commitment Therapy), развиена од д-р Стивен Хејс, професор по психологија, се заснова на будистичката филозофија и внимателност. Таа е усогласена со добро воспоставените психолошки принципи, особено со когнитивно-бихевиорална терапија.

Терапијата е докажана како ефикасна во намалувањето на анксиозноста, депресијата и агресијата, додека ги подобрува емоционалната благосостојба и издржливоста.

АЦТ-терапијата ги охрабрува поединците да ги прифатат негативните емоции наместо да се борат против нив. Тоа ни помага да разбереме дека страдањето не е самата емоција, туку начинот на кој го доживуваме. Со менување на нашите мисли, можеме да ја ублажиме болката. Исто така, АЦТ-терапијата нè охрабрува да преземеме акција заснована на нашите вредности, наместо да заглавуваме во размислувањето за нашите проблеми.

АЦТ-терапијата и злоупотребата

Изи Калман, училиштен психолог, за време на неговото истражување наишол на неколку написи кои ја сугерираат АЦТ-терапијата како корисна алатка за справување со малтретирањето, кое останува главен проблем и покрај децениските напори за негово искоренување.

Злоупотребата продолжува да се случува, а стапката на самоубиства и убиства меѓу жртвите се зголемува. АЦТ-терапијата нуди потенцијално решение.

Терапијата A се издвојува како пожелен пристап во споредба со традиционалниот Олвеусов модел, кој тврди дека злоупотребата е единствено вина на насилникот, дека жртвите се беспомошни и дека решавањето на проблемот е одговорност на заедницата. Сепак, има многу малку истражувања за употребата на АЦТ-терапијата во контекст на злоупотреба.

Истражувањето спроведено во Јапонија ја испитувало употребата на АЦТ-терапијата во училиштата за адолесценти и покажало психолошки придобивки, но не се однесувало конкретно на малтретирањето. Порелевантно е истражувањето од Иран, објавено во декември 2023 година, кое го испитувало ефектот на АЦТ-терапијата врз малтретираните студенти.

Оваа студија опфатила 30 студенти идентификувани како насилници кои биле подложени на АЦТ-терапија четири недели.

Резултатите покажале значително подобрување во психолошката благосостојба, вклучувајќи самодоверба, надеж, издржливост и оптимизам во групата која ја примила терапијата, додека контролната група не покажала такви промени. Овие ветувачки резултати сугерираат дека терапијата може да биде корисна за сите студенти.

Сепак, има проблеми со ова истражување. Не го мери директно влијанието врз малтретирањето, иако се претпоставувало дека подобрувањето на психата на насилниците може да го намали малтретирањето.

Фокусот на насилниците наместо на жртвите е исто така проблематичен, бидејќи жртвите се оние што најмногу страдаат од злоупотреба и имаат најголема веројатност да побараат помош. Се чини дека авторите се придржувале до традиционалниот став дека насилникот е изворот на проблемот, а не жртвата.

Исто така, истражувањето заклучува дека терапијата е ефикасна за малтретираните ученици, иако тие всушност ги лекувале насилниците. Оваа противречност покренува прашања за валидноста на заклучокот.

Препораки за АЦТ-терапија во контекст на злоупотреба

За да се направи АЦТ-терапијата поефикасна во справувањето со злоупотреба, Калман предлага неколку приспособувања. Прво, треба повеќе да се фокусираме на помагање на жртвите отколку на насилниците, како што со право истакнуваат авторите.

Друг предлог е терапевтите подобро да го разберат целосниот потенцијал на АЦТ-терапијата за намалување на емоционалната болка што ја доживуваат жртвите како одговор на злоупотреба. Со менување на начинот на кој жртвите размислуваат за злоупотребата, можеме да им помогнеме не само да го подобрат своето расположение, туку и да ја намалат или прекинат самата злоупотреба.

Конечно, важно е да се знае кои морални дејства функционираат во запирање на злоупотребата, бидејќи жртвите, како и терапевтите, можеби не знаат како да го направат тоа.

Автор: Томислав Станиќ

Извор