Откако станав баба, едноставно сум изненадена колку се смени воспитувањето на децата, колку некои работи се неприфатливи. Но, и тогаш беа неприфатливи, само немаше кој да каже, никому не му беше грижа. Само ме известија дека моето дете мора да е чисто и најадено, за сѐ друго морав да се снаоѓам сама, па купив книги за психологија на детската игра и книги за воспитување.

Во врска со некои работи за внуците негодував, па престанав, бидејќи ќерка ми ги превртуваше очите, и затоа што се сетив колку мене тоа ми одеше на нерви, а и поради тоа што ретко ги гледам. Глупаво ми е да се наметнувам и да се расправам, кога секако ќе биде како што јас не мислам дека треба да биде. И кога ќе размислам, гледам всушност дека не сум размислувала правилно.

Мене како дете ме чуваше „жена“, денес тоа го викаат дадилка. Беше Словенка, многу ме научи, на многу од нејзините зборови се сеќавам и денес, можам да ви ја нацртам дневната соба во која таа престојуваше и фигурата која таму стоеше во која бев вљубена – мал воден лилјан во кристален сад, секогаш оставен на средина на масата, а јас се качувам на прсти за да го видам. Со неа ми се поврзани најубавите спомени од моето најрано детство. Секогаш кога доаѓаше мајка ми да ме земе, таа од тоа правеше празник, како да не ме оставила тоа утро, па секогаш возбудено извикуваше: – Види кој дојде! Ако треба да го опишам со еден збор тоа искуство, тоа би бил зборот – топло. Години подоцна, јас веќе бев мајка, па кога ќе ја сретнев, секојпат плачев од нежност. Таа беше првата личност што ми сплете бело пончо, ми купи цвеќе кога имав четири години. Имам толку многу прекрасни спомени од неа и би посакала таква дадилка за секое дете.

Ќерка ми, до нејзина тригодишна возраст, ја чуваше мајка ми, потоа ја запишав во градинка за да се „социјализира“, па страдавме и таа и јас и мајка ми. Особено мајка ми. И така стигнавме до Маша. Маша сè уште не оди во градинка, наскоро ќе оди, но не сакав да зборувам за тоа. Маша, како и секое дете, дури и кога имаше само неколку месеци, реагираше на телевизорот, малите деца ги привлекуваат тие шарени слики, но неа секогаш ја одвраќаа од ТВ. Кога прашував зошто, ми одговорија дека не е добро за мозокот на бебето тоа брзо менување на сликите… Се зачудив бидејќи никогаш, апсолутно никогаш не размислував за тоа што е добро за мозокот на бебето, како и за видот – едноставно никој не ме предупреди.

Денес, Маша има одредено време кога ја „почестуваат“ со гледање цртани филмови, главно анимирани песни за деца и повторно зачудувачки за мене – тоа се големи ликови, никогаш не ги има премногу во кадарот, весели, шарени, но без разлика колку е разиграно, сепак е мирно во однос на цртаните филмови што ги гледавме јас и ќерка ми, во секој од нив имаше бркотници, тепачки.

И тогаш почнав да обрнувам внимание…

Каде и да погледнете, ќе видите дете кое го држи телефонот на еден од родителите, или таблетот, на нив гледа цртани филмови или игра игри, мирно како бубачка. Децата повеќе не трчаат по масите во рестораните, не прават врева во јавниот превоз или автомобилите. Ако слушате малку подобро, ќе слушнете како повремено им се упатуваат закани – ако не се послушни, ако не прават ова или она, тогаш нема мобилен телефон, нема игри, нема гледање цртани.

Мобилниот телефон е „Дадилка 2.0“

А овие мали деца, не тинејџери, туку деца кои уште не тргнале на училиште, експерти, педагози, психолози и други веќе ги нарекуваат генерација на „Јутјуб“. Веќе споменав дека постојаното врескање на мајката го сметам за апсолутно ненормално – „не трчај, ќе ги скршиш колената“, „не ползи, ќе ги искинеш панталоните“, „не бегај, ќе се испотиш“, „не оди кај песокот, ќе морам да те избањам“, „не допирај земја, валкана е“. Нема детство.

А како да не се мешам, да не им „попувам“ на изморените мајки кога веќе не гледам деца со топка. Истражувањето што го прочитав не е направено кај нас, не знам кој воопшто го има направено, но податоците се на светско ниво:

– 80% од децата до три години веќе користат „Јутјуб“ и велат дека за многумина тоа е навистина целната група, а и многу видеа се всушност скриени реклами за играчки. Тригодишно дете знае совршено да користи YT, не мора да знае, исто како што не знае да чита и пишува.

– Опасност – дете „потопено“ во видеа, без помош на родител или друг возрасен, а најчесто ги гледа самото, самостојно ги обработува информациите што ги добива, не зборува и не прашува, што доведува до побавно учење на јазикот.

Еден италијански психолог вели дека децата под шест години го разбираат светот врз основа на зборови и симболи, дека во случај на прекумерна употреба на мобилни телефони и таблети, тие помалку размислуваат, ги користат само рацете за да вклучат или променат нешто и дека високата технологија води до тоа најважниот дел од животот да се негира – детството. Тој вели дека дете под три години не треба да има пристап до никаков дигитален екран, до игри додека не наполни 6 шест години, дека не треба да има пристап до интернет до деветтата година, а слободен пристап дури по 12 години. Во врска со ова, на неколку места прочитав дека застарените, најчести работи – играње и пеење со родителите, собирање играчки пред спиење, шетање, правење колачи со мама иако децата прават неред, како и зборувањето, многу повеќе го стимулираат мозокот на децата и сето тоа влијае врз развој на креативноста отколку што тоа можат да го сторат мобилните уреди.

Сè на сè, генерацијата „јутјуб“ знае совршено да ракува со мобилните телефони, дури и да сурфа, но не знае да ги прави најобичните работи, да речеме – децата не знаат да ги врзат врвките на чевлите, да закопчаат копче, бидејќи никој не ги учи на тоа. Се разбира, тоа не е правило, туку само насетува на фактот дека родителите не размислуваат кога му дозволуваат на детето да користи мобилен телефон на неодредено време. Тој е, како што споменав, одлична дадилка. Е сега, да не бидам погрешно сфатена, денес е невозможно децата да се држат подалеку од технологијата, ниту треба да се чуваат подалеку, но треба да се ограничи нејзината употреба и да се внимава она што го следи детето да е едукативна програма, а не само гледање содржини без контрола.

Една интересна работа:

Има сè повеќе родители кои сфаќаат колкава е опасноста во навидум безопасните работи, опасноста детето нешто погрешно да разбере, да добие лоша идеја за нешто, а сите знаеме дека основите на животот и разбирањето се стекнуваат во детството. Некои цртани брутално ја искривуваат реалноста затоа што ги прикажуваат животните како бескрајно среќни, а децата подоцна може да бидат шокирани кога ќе дознаат дека повеќето од овие животни, кои се среќни на екранот, всушност живеат на индустриски фарми каде што се брутално убивани за исхрана на човекот.

Конечно, истражувањата во неколку земји покажаа дека само 11% од децата на возраст од 4 до 5 години знаат да ги врзат врвките од чевлите. Научете ги децата да ги врзуваат врвките, да ги мијат забите, да го бришат задникот… Ако вашите деца одат во градинка, престанете да ги носите во игротеки попладне, туку одвојте го вашето драгоцено време за нив.

Вие сте незаменливи во нивниот развој.

Бидете мајка 2.0, нема ништо лошо во тоа, само постапувајте со умереност и воздржаност.

Автор: Махлат

Извор