Рубриката „Прашај психолог“ овозможува стручна поддршка од психолози и психотерапевти на родителите при справување и решавање одредени актуелни прашања од психолошка природа на нивните деца и е резултат на соработка помеѓу Деца.мк и „Психотерапика“ – здружение за психологија и психотерапија. Прашањата до психолозите и психотерапевтите може да ги испраќате на е-пошта: prasajpsiholog@deca.mk. Ве молиме прашањата пишувајте ги на кирилица. Нашето мото е: Кој прашува, дејствува! Кој си молчи, претпоставува!

ПРАШАЊЕ: Се породив пред 7 месеци со моето второ дете, но од втората вечер додека бев во болница, кај моето поголемо дете почнаа да се појавуваат проблеми. Најнапред почна повремено да се жали дека го боли стомакот, потоа премина во константна болка при јадење и одење во тоалет, за потоа да се појават и чести опстипации. Ги направивме сите испитувања мислејќи дека е проблем со храна или некој друг здравствен проблем, но на крај излезе дека најверојатно се работи за стрес, а кој, да напоменам, воопшто не го покажува, но сепак проблемот со стомачето и по 7 месеци сè уште трае. За ситуацијата да стане уште посложена, по 3-4 месеци од раѓањето на бебето, почна премногу да се врзува за мене и да одбива да излегува со неговиот татко доколку јас не сум со нив. Да напоменам дека е дете на кое му е посветено целото внимание и ниту еднаш не дозволивме да се чувствува запоставено. Дополнителен придонес во сето ова има и ситуацијата со короната, особено што од март бев ослободена од работа и постојано времето го поминува со мене. Од самото доаѓање на бебето е вклучен во секоја активност и досега ниту еднаш не покажал посебна љубомора. Од февруари повторно почна да посетува градинка и тука веќе настана најголемиот проблем во неговото однесување, стана многу понервозен, плачлив и непослушен, и иако знае дека јас одам на работа и не сум дома, кога го носиме во градинка, често плаче и нè убедува да не го носиме затоа што не му е убаво и сака да седи дома со мене.

Но она што најмногу почна да ме загрижува е што сега веќе не дозволува да излезам од дома и доколку излезам, макар било тоа и на кратко, плаче, се тресе и си ја корне устичката, што го прави веќе подолго време ако е под стрес. Пред секое мое излегување се зборува по 2 саати и се договараме и убедуваме дека брзо ќе се вратам и дека е нормално да излегувам затоа што и јас имам обврски, но залудно. Искрено, и јас почнав да не попуштам, да му се развикувам и да го губам трпението. Ве молам советувајте ме како може најлесно да ја пребродиме оваа ситуација.

ОДГОВОР: Децата различно реагираат на сите промени во рамките на семејството. Бидејќи не можат да ги препознаат и вербализираат своите емоции кои во моментот се силни, најчесто имаат психосоматски реакции како: болки во стомак, повраќање, гадење, одбивање храна, главоболки итн. Многу е важен ставот на родителите. Колку вие како родители му давате значење на однесувањето што е несоодветно. Кога на детето му треба внимание, тоа е многу креативно, не ги одбира начините на кои ќе го добие тоа што му е потребно. Децата се многу умни и сензитивни, ги следат сите ваши реакции и реагираат во согласност со нив. Доколку му се придаде важност или види беспомошност кај вас и страв кога, на пр., ја гризе устата, тоа ќе научи дека само на тој начин ќе го добие тоа што го сака и ќе продолжи со однесувањето. Игнорирањето на непосакуваното однесување и поттикнувањето на позитивното однесување се клучни. Релаксирајте се бидејќи според сите лекарски прегледи станува збор за здраво дете. Помогнете му да ги искаже своите емоции, да искаже сè што чувствува, макар тоа било и „не го сакам бебето“. Нека не ве плаши, тоа не значи дека нема да создадат позитивен однос во иднина. Само ако јасно ги искаже своите чувства, ќе можете да превенирате и да преземате акции во согласност со потребите. Во ред е да се чувствува запоставен, колку и да го опсипувате со внимание. Секако е важно да биде вклучен и да се чувствува прифатен и разбран.

Но потребно е да се креира динамика која е соодветна на промените во вашето семејство. Новиот член ја променува динамиката, веќе не е исто. Бебето има потреби кои мора да се задоволат, а нему исто така му се потребни љубов и внимание. Разговарајте со него (на пр., гледам дека си лут на нешто, многу ми е важно да ми кажеш како се чувствуваш бидејќи те сакаме многу и тебе и бебето). Следете ги неговите невербални реакции и изразот на лицето. „Ти си многу важен за него/неа бидејќи учи од тебе. Види како те гледа и ти се радува. Знај дека кај нас дома сè можеме да си кажеме и овде не се лажеме, како се чувствуваме“. Дајте и ваш пример како сте се чувствувале кога сте биле мали, и таткото исто.) Детето треба да види дека е во ред да се чувствува така како што се чувствува, само е важно тоа да го препознава. Многу јасно ќе му кажете дека одите во продавница, на кафе, работа итн. и кога ќе се вратите. Не оставајте долго да се договарате и убедувате за работи за кои нема договор. Јасно, со многу љубов, ќе ги поставите границите кои се неопходни за правилен раст и развој. Секако, со вашиот сопруг ќе се договорите за сите нешта околу воспитувањето на вашите деца. Важно е да дејствувате во континуитет и синхронизирано како тим. Имајте предвид дека секое семејство е посебна приказна, има своја специфика и динамика и во тоа е убавината. Бидете присутни и свесни дека правите сè што најдобро знаете. Учете од своите деца. Тие многу често знаат да ни помогнат да освестиме некои наши личносни аспекти со цел да се подобриме. Грижете се за себе и бидете автентични и свои, само така ќе ги научите децата да ја негуваат својата автентичност со почит за себе и за другите.

Одговара: Јана Зенговска, лиценциран психолог и гешталт-психотерапевт под супервизија во „Психотерапика“
е-пошта: psihoterapika@gmail.com / janagrozdanovska@gmail.com

Психолозите и психотерапевтите ги одговараат прашањата според редоследот на нивното испраќање, а одговорите ќе се објавуваат на Деца.мк. Одговорите имаат психоедукативна функција и ги насочуваат родителите кон посеопфатни насоки на решавање на состојбата што ги мачи. Се разбира, покомплексните прашања подразбираат покомплексен пристап.