Прашањата до психолозите и психотерапевтите може да ги испраќате на е-пошта: prasajpsiholog@deca.mk. Ве молиме прашањата пишувајте ги на кирилица. Нашето мото е: Кој прашува, дејствува! Кој си молчи, претпоставува!

ПРАШАЊЕ: Мојот син има 10 години. Во училиште не сака да комуницира со наставниците. Паметен е, бистар, интелигентен, особено по математика, на писмени задачи решава, но усно не сака да одговара. Уште кога тргна во училиште наставничката ми рече дека не може да работи со него, морала да предава. Инаку, децата го задеваат во училиште, а син ми вели дека кога сака да ѝ одговори на наставничката, како нешто во грлото да му стои и не може. Ве молам да ми кажете што да направам.

ОДГОВОР: На возраста во која е вашето дете, децата почнуваат да развиваат подлабоко разбирање за сопствените емоции. Тие стануваат посвесни за нивните силни страни, слабости, за она што го сакаат и не го сакаат. Понекогаш, кога детето вели дека му стои нешто во грлото, значи дека се бори со нешто. Причините може да бидат сложени и различни, почнувајќи од срамежливост и анксиозност до други психолошки или емоционални проблеми. А сето ова може да е поттикнато од стравот од осудување, недостиг на самодоверба или чувство на несоодветност и несигурност. Овие емоции секако дека се тешки за детето и прават тоа да се повлече и да не може да се искаже, а тоа е поврзано и со задевањето од врсниците.

Но бидејќи велите дека откако почна на училиште не одговара и не комуницира со наставниците, претпоставувам дека можеби се работи за селективен мутизам. Во овие ситуации децата дома одлично комуницираат, додека во одредена средина, како што е училиштето, детето останува без глас. Во длабочините на селективниот мутизам се крие море од неискажани емоции кои треба да бидат слушнати, разбрани и прифатени. Еден рој мисли и чувства кои остануваат заклучени, неспособни да го најдат својот пат до надворешниот свет. Тоа е емотивно патување кое бара емпатија, издржливост и длабоко разбирање. Прашајте го вашето дете дали сака да се искаже, а не може?

Многу деца што се соочуваат со овој проблем се перципирани како срамежливи, повлечени или незаинтересирани, не разбирајќи ја огромната храброст што им е потребна за да се соочат со секоја ситуација кога се бара одговор од нив. Зад нивната тишина се крие ураган од емоции – страв од осуда, отфрлање и срам. Тие копнеат да бидат видени и слушнати.

Понекогаш се случува наставниците, со своите добронамерни прашања, ненамерно да ја засилат вознемиреноста. Срцето на детето почнува забрзано да чука, дланките му се потат, а грлото му се стега бидејќи притисокот да зборува станува неподнослив.
Вклучете се во отворени и искрени разговори со вашето дете. Поставувајте прашања за да ги разберете неговите стравови и грижи. Прашајте го како се чувствува кога ќе го повикаат? Кои мисли му се јавуваат, дали мисли дека нема да знае да одговори и дека ќе му се смеат? Охрабрете го да ги изрази своите емоции, без разлика дали е тоа страв, сомнеж во себе или анксиозност. Потврдете ги неговите чувства и уверете го дека сте тука за да го поддржувате безусловно.

Охрабрете го да ги изрази своите емоции на други начини, на пример преку пишување, уметност или музика. Поттикнете ги социјализацијата и интеракциите со врсниците. Негувајте пријателства и социјални врски кои можат да го поддржат неговиот развој на комуникацијата.

Би било добро вашето синче да отпочне со психолошко логопедски третман за совладување на анксиозноста. И бидете трпеливи и прославувајте ги малите победи и успеси, признавајќи го неговиот напор.

Со ваша поддршка и разбирањето што ќе му го дадете како родители ќе ја развива својата самодоверба и самоизразување, а тоа ќе му помогне и ќе го поттикне да ги надмине своите предизвици и да го најде својот глас.

Доколку ви е потребна дополнителна помош и разговор за развојот на вашето дете, можете да закажете родителско советување и психоедукација на sovetuvanje@gmail.com

Одговара: Билјана Манасова-Јовановиќ, дефектолог и психотерапевт; Психотерапија и советување 
е-пошта: sovetuvanje@gmail.com

Психолозите и психотерапевтите ги одговараат прашањата според редоследот на нивното испраќање, а одговорите ќе се објавуваат на Деца.мк. Одговорите имаат психоедукативна функција и ги насочуваат родителите кон посеопфатни насоки на решавање на состојбата што ги мачи. Се разбира, покомплексните прашања подразбираат покомплексен пристап.

Рубриката „Прашај психолог“ овозможува стручна поддршка од психолози и психотерапевти на родителите при справување и решавање одредени актуелни прашања од психолошка природа на нивните деца и е резултат на соработка помеѓу Деца.мк и „Психотерапика“ – здружение за психологија и психотерапија. На прашањата одговараат психолози и психотерапевти, членови и соработници на здружението, како и самостојни експерти, соработници на Деца.мк.