Родителите се обидуваат да ги воспитуваат своите деца најдобро што можат. Тие се водени од различни претпоставки или општи верувања за тоа што е добро или лошо за развојот на децата.

Некои од овие основни поставки што ги водат во постапувањето со сопствените деца се јасно формулирани во нивните глави, но за некои се само делумно свесни. Без оглед на степенот на јасност со кој се изразуваат овие поставки, тие силно го дефинираат родителскиот стил и произлегуваат преку дејствување на социјалното и културното опкружување во кое живеат родителите, преку личното искуство на родителите со сопствените родители и преку специфичните карактеристики на личноста на родителите.

Повеќето од овие верувања се корисни затоа што го ориентираат и водат однесувањето на родителите, им даваат чувство на сигурност да постапуваат правилно и им овозможуваат да бидат доследни и упорни во воспитувањето на децата. Исполнувајќи ги, родителите имаат чувство дека си ја извршуваат својата улога на најдобар можен начин. Инаку, ако не успеат да ги исполнат барањата содржани во овие верувања, родителите почнуваат да се гледаат себеси како неуспешни и лоши, што создава силно чувство на вознемиреност, разочарување и губење на самодовербата.

Сепак, не сите родителски верувања се точни. Некои од нив можат да бидат контрапродуктивни и да доведат до проблеми во однесувањето и психо-социјалниот развој на децата. Ова се неколку такви заблуди на родителите.

„Моето дете не смее да има никакви проблеми“

Моето дете не смее да има никакви проблеми“ е заблуда што предизвикува силно чувство на вознемиреност и загриженост кај родителите, па дури и за најмал проблем што се јавува во текот на развојот на детето. Таквите родители го негираат постоењето на проблем кај детето, не го признаваат тоа, го туркаат „под килим“ сè додека не заземе такви размери што ескалира или доведува до многу негативен исход. Тие имаат тенденција да ги обвинуваат другите за проблемите на нивните деца (воспитувачи, наставници, други деца, други родители, системот…) само за да ја зачуваат сликата за нивното дете како добро дете без проблеми и имиџот за себе како успешен родител.

Грешката во ова верување е што се занемарува фактот дека нема дете што нема никакви проблеми. Проблеми од различни видови и различни интензитет (од здравје, преку ментални и социјални до економски) се составен дел од развојот и животот.

Успешен родител не значи да има се дете без проблеми, туку да му се помогне на детето само да ги реши своите проблеми.

Со оваа заблуда родителите ги лишуваат своите деца од соочување со реалноста, ги спречуваат да научат да преземаат одговорност за себе и за своите животи и конструктивно да се справуваат со животните тешкотии.

„Моето дете секогаш мора да биде успешно“

„Моето дете мора секогаш да биде успешно“ е заблуда која бара перфекционизам од детето на социјално ниво и предизвикува силно чувство на вознемиреност кај родителите при најмал „неуспех“ на детето.

Таквите родители премногу бараат во однос на достигнувањата на своите деца, ексклузивни се и нефлексибилни – според принципот „сè или ништо“ (или сте најдобри или сте лоши, нема средина), напнати се, воинствени во однос на другите и во постојан страв дека нивното дете е неправедно оштетено, т.е. другите се постојан извор на заканувачка конкуренција за нив. За нив, успехот на децата е потврда дека тие се добри и коректни родители, а неуспехот е страв дека нема да ја исполнат родителската улога како што треба.

Грешката во ова верување е дека степенот на успех на детето во постигнувањето на некои општествено посакувани цели не е мерка за успешно родителство и не е прифатено дека неуспесите се нормални компоненти на растот и развојот.

Убаво е кога децата ги исполнуваат социјалните норми и стандарди на највисоко ниво, но родителските очекувања мора да бидат во согласност со можностите и потребите на децата.

Родителот првенствено треба да го сака детето и да го следи неговиот индивидуален напредок, да го охрабри да развива лични потенцијали и да го научи да ги надмине неуспесите што се нормални за секој напредок на конструктивен начин.

Инаку, децата ќе развијат конкурентен начин на живот исполнет со постојана борба за „освојување на првото место“ и страв од пораз, што честопати претставува вовед во многу психолошки проблеми, како што се депресија, зависност, вознемиреност и слично.

„Моето дете мора секогаш да биде среќно“

„Моето дете мора секогаш да биде среќно“ е заблуда што подразбира дека примарната улога на родителите е да го израдуваат своето дете во смисла дека детето никогаш не смее да покаже незадоволство, тага, страв, разочарување или гнев.

Секоја појава на овие „негативни“ чувства кај детето предизвикува голема вознемиреност кај родителите бидејќи тоа е знак за нив дека не се доволно добри родители. Затоа, тие се во постојана подготвеност и ја исполнуваат секоја желба на детето, брзо го елиминираат секој извор на фрустрација, го штитат детето и од најмала форма на загрозување и го отстрануваат детето од секој стрес, односно се обидуваат по секоја цена да му овозможат на детето да чувствува само задоволство и среќа.

Грешката на оваа заблуда е што не е сфатено дека среќата е само едно од чувствата што, како и сите други чувства, е краткорочно и е поврзано со тековните настани, од кои многу не се под родителска контрола.

Вие и самите не можете да бидете среќни и задоволни цело време. Негативните чувства се нормална секојдневна појава и природна реакција на настаните околу нас и во суштина се неизбежни и корисни.

Успешен родител не е оној што ги става децата под стаклено ѕвоно кога нема непријатни емоции, туку оној што им помага да се справат со овие чувства, им дава поддршка и ги учи како конструктивно да решаваат ситуации што се извор на непријатност.

Родителите со оваа заблуда претерано ги штитат своите деца и ги оставаат емоционално „неписмени“, што подоцна може да доведе до нивно повлекување од социјалната комуникација, несоодветно однесување, пониско ниво на самодоверба итн.

„Моето дете мора да има сè“

„Моето дете мора да има сè“ е заблуда што подразбира дека родителот треба да обезбеди максимална материјална благосостојба на детето. Детето мора да го добие она што го сака во секое време, бидејќи тоа е обврската на добриот родител. Ако некоја од желбите на детето остане незадоволена, родителот ќе се смета себеси за неспособен, ќе се вознемири и ќе се чувствува лошо.

Таквите родители се во постојана трка по материјална корист и се под постојан стрес дека не заработуваат доволно, ставајќи го во втор план квалитетот на емотивната врска со нивните деца и комуникацијата со нив. Во повеќето случаи, тие решаваат можни психо-социјални проблеми во сферата на развојот на детето преку материјални трансакции (обично преку набавки).

Децата на ваквите родители честопати се незаситни во нивните барања, тие главно се незадоволни од она што го имаат и се во постојана состојба на потреба за нешто друго.

Грешката во оваа заблуда е дека родителството се сведува на обезбедување материјална благосостојба на детето и дека не е прифатено дека лишувањето при задоволување на некои од потребите на децата е нормална секојдневна ситуација. Невозможно и непотребно е да се исполни желбата на секое дете.

Добриот родител ги учи своите деца дека треба да се почека да се исполнат некои желби, да се достигнат некои материјални добра со вложување труд и енергија, дека некои материјални работи се заслужени и дека треба да се лишиме од нешто.

Децата на ваквите родители не успеваат да научат да ги одложуваат и контролираат своите потреби, да поставуваат приоритети во животот, да бидат истрајни во постигнувањето на долгорочни цели, како и соодветно да одговорат на фрустрациите.

Овие се едни од најчестите заблуди на родителите кои можат да доведат до формирање посиромашни животни стратегии и нефункционални одлики кај децата.

Да се разбереме, секако дека е нормално и пожелно родителите да се обидат да ги заштитат своите деца од проблеми, да се трудат нивните деца да бидат социјално успешни, среќни и задоволни, а тие да се грижат да имаат најдобри можни услови за живот.

Проблемите се јавуваат кога родителите ги пренагласуваат нивните напори, ги ставаат во преден план и ги третираат како императиви од кои нема исклучоци.

Со оваа ексклузивност (што се препознава во изразите „секогаш“, „постојано“, „никогаш“, „мора“…) родителите се ставаат пред невозможна задача и им го одземаат на децата многу значајното искуство што треба да биде нивна поддршка во независно живеење.

Решавањето проблеми, справувањето со неуспех, надминувањето на негативните чувства, справувањето со материјалните фрустрации се животни вештини што се учат. Ова учење е најефикасно кога е развојно адекватно и постепено, а искуствата стекнати под покровителство на родителите, во атмосфера на љубов, поддршка и прифаќање се најважни.

Ова, од друга страна, значи дека децата треба да бидат изложени на непријатни ситуации во согласност со нивната возраст и способност да се справат со нив, и дека родителите не треба да бидат универзални, сеприсутни заштитници кои ги прават сите „непријатни работи во животот“ наместо нивните деца.

Со други зборови, добрите родители полека ги подготвуваат своите деца да се соочат со животот конструктивно во неговиот полн капацитет и од сите (и од добра и од лоша) страни.

Извор