-Кога ги прашувам младите, дури и возрасните, кога јадат и кога легнуваат, добивам одговори „зависи“ и „нема правила“. Затоа современиот човек има тенденција да живее без правила, без ограничувања, хедонистички. И токму со себично живеење, човекот трпи огромен стрес, за кој често не е свесен. Но, ние впловивме во тој простор на постојан стрес што тоа ни стана речиси нормално. А последиците се натрупуваат – вели д-р Влајко Пановиќ.

Тој додава дека не сме навистина свесни што е стрес за детето, од расправии, недостиг на сон до кога ќе добие сè што сака на чинија, па затоа не го подготвуваме за живот во кој нема сè да биде како што сака.

-Она што му се случува на детето како резултат на стрес, кога чувствува дека неговата мајка не е таму кога треба да ги задоволи неговите потреби, е развивање страв. Бидејќи таа не доаѓа или го продолжува времето на отсуство, овој страв дека мајката нема да дојде е поттикнат. Понатаму, кога родителите се караат, што мисли детето? Секако, пред сè, развод. Сето ова се видови стрес – објаснува д-р Пановиќ и додава дека нема живот без стрес, но мора да научиме да управуваме со него.

Како еден од најголемите проблеми на современиот човек, д-р Пановиќ истакнува дека тој е сè повеќе жртва на многубројни притисоци однадвор и себичност однатре.

-Така родителите се однесуваат кон своите деца, а така им возвраќаат и нивните деца. А последиците се различни – разводи, чести кавги, агресија, бегање од дома, сето она што го имаме денес може да се собере под еден заеднички именител, а тоа е стрес кој не е надминат, туку се акумулирал и во одреден момент продолжува да ескалира. Еден од исходите на континуираниот стрес е депресијата, каде што не сме успеале да се ослободиме од она што сме го доживеале – рече д-р Пановиќ.

Како што вели тој, задоволувањето на основните биолошки потреби на детето во првите години од животот е исклучително важно.

-Тоа дете што било задоволено во тие основни биолошки потреби, а потоа водено да се дефинира себеси во однос на околината преку здрав однос со неа, а потоа со текот на времето и според законите на таа околина, тоа дете ќе развие шема на радост. А радоста е најдобриот одговор на стресот. А денес се случува сосема спротивното од радоста. Фрустрација, фрустрација. Затоа ви испраќам порака на сите вас што имате деца да размислите повторно – колку бевте радосни тој ден? Колку радост им понудивте на другите? Колку деца водевте по патот на радоста, а колку сте ги фрустрирале со различни прашања? – советува д-р Влајко Пановиќ.

Тој наведува пример за разговор со дете кога се враќа дома од училиште.

-Повеќето родители секогаш поставуваат исти прашања – „Како помина во училиште? Што има ново? Дали одговараше?“ И тоа може да го намали НАШИОТ стрес и НАШИОТ страв, но не води кон конструктивност. Тоа е она што им испраќа порака на децата дека најважно е училиштето, а тоа не е вистина. Дури и ако се испрати пораката дека „само мора да учите“, тоа е грешка. Грешка која ќе подразбира плаќање висока цена многу пати подоцна. Родителите треба да ги научат своите деца да бидат индивидуалци. Денес живееме во време каде што основната парадигма е да се има, а не да се биде. Не е срамота да се има ако сте заработиле чесно и сте им помогнале на другите. Но, императивот ни е наметнат – да имаме по секоја цена. И тоа е она што води кон стрес – заклучува д-р Пановиќ.

Извор