Почнувањето на училиште е одлично искуство за детето и неговите родители. Тоа е сериозна пресвртница во животот на детето и бара целосно внимание не само од ученикот, туку и од неговите родители. Родителите треба да покажат целосно разбирање за своето дете бидејќи за него започнува нов, покомплексен и поодговорен период од животот.

Во текот на првите училишни денови треба да разговарате со вашето дете колку што е можно повеќе за училиштето. Детето треба да го очекува и да го доживее училиштето како радост и пријатност, но и како сериозна институција каде што ќе започне нов начин на живот. На детето треба да му се каже дека на училиште ќе стекнува нови пријатели со кои ќе се радува, ќе игра, ќе се дружи, ќе решава ученички проблеми. Но, детето треба да знае и дека на училиште ќе мора да седи во клупа 45 минути, внимателно да го слуша предавањето на наставникот, да запомни каква домашна задача дал наставникот и редовно да ги извршува тие задачи дома….

Со други зборови, училиштето треба да се претстави реално, без претерано разубавување, но и без заплашување. На децата никогаш не треба да им се заканувате со училиштето, претставувајќи го како сениште кое крие тешки задачи, па дури и тепање, бидејќи таквото заплашување остава длабоки траги во детската свест и создава одбивност кон училиштето и училишните обврски. Може да се случи детето да почне да го избегнува училиштето бидејќи не може да го задоволи она што се очекува од него. Потоа ја губи самодовербата, станува несигурно и сѐ повеќе се плаши од големи грешки, кои ќе предизвикаат гнев и незадоволство кај родителите. Затоа, родителите не треба да бидат премногу амбициозни, туку секогаш треба да се запрашаат дали тоа што го очекуваат од своето дете е во согласност со неговата природа, неговите потреби и способности. Ако детето носи дома оценки пониски од оние што ги очекувале родителите, тоа може да доведе до незадоволство, чувство на инфериорност, срам…

Многу е важно родителите реално да ги прифатат успесите и неуспесите на детето без да го споредуваат со другите деца, да не го казнуваат детето за лошите резултати, да бидат нежни, но доследни и истрајни во своите барања во процесот на стекнување навики, да го поттикнуваат она што е автентично и карактеристично за детето, без разлика на личните ставови и очекувања.

Една од главните задачи на родителите во првите училишни денови, а и подоцна, е да ги препознаат чувствата од приказните и однесувањето на нивните деца: анксиозност, страв, несигурност, напнатост, повреденост.

Во таков случај, секогаш помага вистинското разбирање на она што детето го доживува наместо убедувањето врз основа на искуството на возрасните. Родителите често грешат што во преден план го стават конфликтното искуство – тепачка на час, слаба оценка, непишана домашна задача… и не се занимаваат со она што детето го чувствува, што го мачи во тој момент.

Многу родители им даваат непосредна помош на децата со тоа што седат со нив и им помагаат со домашните задачи. Всушност, тие само му помагаат на своето дете да стане несамостојно. Имено, родителите треба да му помогнат на своето дете, но само индиректно, да му го покажат патот и начинот на кој треба да учи, а не да учат со него и за него. Оставете го детето само да ја заврши задачата.

Родителите многу ќе му помогнат на детето доколку заедно со него, земајќи ги предвид неговите потреби, желби и можности, направат дневен распоред за игра, учење и други активности. Иако веќе тргнало на училиште, детето сепак треба многу да игра, да поминува многу време на свеж воздух и да не се оптоварува со разни обврски.

Семејството мора да биде извор на сигурност, емоционална топлина, разбирање и охрабрување за детето.

Хармоничните семејни односи засновани на меѓусебно разбирање, договор и исполнување на обврските, се многу важен фактор за успешна концентрација и подготвеност за работа на детето. Децата од семејства каде што има незадоволство, чести расправии, каде што родителите постапуваат недоследно или каде што едниот родител нешто му негира на детето, а другиот му дозволува, стануваат нервозни, раздразливи, расеани, нетрпеливи, заборавени и тешко се концентрираат на часот.

Може да се случи детето да доживее многу непријатни чувства при поаѓање на училиште поради препреките на кои наидува и не може да ги надмине. На некои деца им е тешко да се приспособат на пријателите и наставниците затоа што родителите премногу ги врзувале за себе, па затоа тргнувањето на училиште предизвикало страв од одвојување од родителите и страв од губење на нивната заштита, што им обезбедувало сигурност.

Ако ви се чини дека детето избегнува да оди на училиште, ако го боли стомак или има главоболка, ако повраќа пред да оди на училиште, тогаш треба да знаете две работи: прво, дека детето навистина чувствува болка и е навистина болно, и второ – дека тоа се знаци на некое многу непријатно чувство кај детето: страв, осаменост, отфрлање. Во вакви ситуации треба да ја откриеме пречката на која детето наишло во новата средина и да ја отстраниме заедно со наставникот, психологот, педагогот и на тој начин да му помогнеме да ја надмине кризата. Во такви ситуации треба да бидете многу тактични и внимателни, да разговарате со детето и да го охрабрувате. Детето треба да го почувствува присуството на своите родители, нивната грижа и интерес, но мора да знае и дека училишните задачи мора да ги извршува само или со мала помош од родителите. Карањето, тепањето и префрлувањето од страна на родителите може да создадат долгорочен отпор кон училиштето кај детето.

Од почетокот до крајот на школувањето, родителите треба да покажат систематски и континуиран интерес за училиштето. И двајцата родители треба да доаѓаат на родителски состаноци. Родителот треба да покаже интерес за сѐ што се случува на училиште. Детето треба да се праша: „Што правевте на часот? Како го поминавте одморот? За какви интересни работи разговаравте со вашите соученици? За што интересно зборуваше наставникот денес?“ Ваквите прашања ја зголемуваат важноста на училиштето во очите на детето. Едноставно се чувствува повредно бидејќи посетува институција за која се заинтересирани и возрасните. Постепено, детето ќе почне да зборува за своите искуства на училиште и ако родителот успеал да воспостави однос на доверба, детето без страв ќе му каже за лошата оценка и ќе му се довери кога ќе доживее нешто непријатно на училиште.

Покрај овие психолошки услови кои треба да се обезбедат за детето да се чувствува добро на училиште и да напредува, постојат и физички услови неопходни за успешно учење. Работното место на ученикот во домот е многу важно. Најдобро е ученикот да има просторија, но доволно е и работно катче. Тоа се состои од биро, стол, светилка, шкаф или полица за книги. Ништо освен прибор не треба да стои на масата за време на учењето. Детето треба да седне на маса бидејќи подобро помни така отколку кога е на кревет во полулежечка положба. Работната соба треба да биде умерено топла, проветрена и светла.
Важно е детето да не е уморно и гладно на училиште, како и додека учи. Потребно е навреме да се воспостави правилен режим на исхрана и спиење и да се формираат хигиенски и работни навики.

Односот помеѓу родителите и наставникот се заснова на почитување и зачувување на авторитетот. Многу е важно детето да чувствува дека неговите родители и наставникот се почитуваат и се разбираат.

Убедени сме дека повеќето родители се многу мотивирани да му олеснат на своето дете да ја помине оваа пресвртница во животот и дека со добра соработка, лесно ќе ги елиминираат можните проблеми.

Автор: Јасна Шкулиќ – педагог/ Радмила Кишиќ-Новаковиќ – педагог

Извор