Првите сончеви зраци, по долгата и сива зима, често се неочекуван феномен. Ги чекаме со нетрпение, подготвени да тргнеме во природа и да ги вдишеме првите пролетни мириси. Иако за повеќето тоа се најубавите денови во годината, за сè поголем број луѓе, вклучително и за децата, тие пролетни денови претставуваат вистински предизвик. Расцветаните дрвја испуштаат големи количества поленови зрна кои се разнесени во воздухот, предизвикувајќи луѓето со алергии да имаат годишен ритуал на кивање и шмркање.

Кај алергичните лица, поленовите зрна по вдишување стигнуваат до слузокожата на респираторниот систем и предизвикуваат алергиско воспаление, особено на горните дишни патишта, а во потешки случаи и на долните.

Горенаведеното се манифестира со течење на носот, кивање, чешање на очите и носот, назална конгестија, кашлица, отежнато дишење, понекогаш раздразливост и прекумерен замор. Овие симптоми често може да се помешаат со настинка, но карактеристично е што настинката трае неколку дена и може да биде придружена со треска, додека алергиските симптоми може да траат со недели.

Појавата на симптоми на алергиска реакција зависи од степенот на алергеност на поленот и неговата концентрација во воздухот, како и од степенот на алергија на поединецот. Концентрацијата на поленот во воздухот зависи од климата, вегетацијата на одредена област и микроклиматските услови.

Со цел да им се помогне на луѓето што страдаат од алергии, создаден е календар за полен, кој претставува графички приказ на спектарот на полен во воздухот на истражуваната област, во текот на набљудуваното време. Со оглед на тоа што изложеноста на одредени нивоа на полен кај сите алергиски лица не ги развива истите симптоми на алергиска реакција, како директна помош за алергиските лица, направена е прогноза за полен, која дава дневен увид во количеството на поединечни зрна полен во воздухот – па се прикажува дали нивото е ниско, умерено или високо. При ниски концентрации само исклучително чувствителните луѓе ќе имаат симптоми, повеќето чувствителни луѓе ќе имаат симптоми на умерени нивоа, додека на високи и многу високи нивоа, сите луѓе чувствителни на полен ќе развијат симптоми на алергиска реакција.

Иако најдобриот начин за спречување на симптомите е избегнување на алергените, во реалноста тоа е многу тешко да се постигне. Без разлика на наведеното, исклучително е важно да се биде добро информиран за почетокот на сезоната на цветање на алергените растенија. На овој начин, луѓето што страдаат од алергии можат да преземат навремени мерки за спречување на симптомите, со избегнување изложеност на алергенот, планирање редовна терапија, дневни активности, евентуално патување и одмор во области со ниска концентрација на полен.

На луѓето алергични на полен им се препорачува да избегнуваат одење во природа во сончево и ветровито време. Најдобро е да изберете ден по дожд за да излезете во природа, бидејќи тогаш концентрацијата на полен во воздухот е најмала, а во текот на денот кога сте на отворено, носете очила за сонце и капи. Исто така, се препорачува миење на рацете, туширање, миење на косата и пресоблекување кога ќе се вратите дома, откако ќе поминете време на отворен простор, со цел да се спречи внесување полен во просторот каде што престојувате. Исто така, препорачливо е да не се сушат алиштата на воздух во време на високи концентрации на полен, да не се покрива креветот и да се затворат прозорците во моментот на највисоко опрашување, да се избегнува шетање покрај и низ области со плевел, како и да се зема редовна терапија препишана од лекар.

Доколку се препознавате себеси или вашето дете во симптомите, а претходно не ви била дијагностицирана алергија, покрај општите превентивни мерки треба да се јавите кај вашиот матичен лекар или педијатар. Тој ќе ви препише терапија која ќе ви ги олесни симптомите и ќе ве упати на тестирање за алергија за да може да се пристапи кон третманот што е можно поконкретно.

Алерголошкото тестирање се врши со кожен тест за инхалација на алергени и евентуално дополнително определување на специфичен IgE на сомнителни алергени од крвта, со цел да се потврди алергиската хиперсензитивност.

Денес, постојат различни форми на третман за алергија на полен и тие можат да се поделат во 3 категории:

-веќе споменатата превенција во форма на избегнување алергени, односно контрола на животната средина;

-терапија со лекови (антихистаминици, интраназални/инхалациони кортикостероиди, антагонисти на леукотриен…)

-имунотерапија специфична за алерген.

Покрај самиот третман, исклучително е важно редовно да се врши хигиена на носната слузница, со цел физички да се отстранат алергенските честички и со тоа да се намали сериозноста на тегобите.

Важно е редовно да се земаат лековите препишани за алергиски болести за време на сезоната на опрашување.

Алерген-специфичната имунотерапија е единствената форма на третман со која се обидуваме да дејствуваме врз причинителот на болеста. Се заснова на претсезонска администрација на мала количина прочистени алергени, за да се промени имунолошкиот одговор на поединецот. Најпопуларната форма на апликација кај децата е сублингвалната (под јазикот). Негативната страна на терапијата е тоа што е долготрајна и што всушност не секој е идеален кандидат за неа. Одлуката за алерген-специфична имунотерапија како форма на третман за поединец, како и нејзино започнување, ја носи алерголог во консултација со пациентот/родителите.

Автор: д-р Ива Мркиќ

Извор