Секој човек има уникатен тон на гласот и по тоа може да се разликува од другите, исто како отпечаток од прст. Меѓутоа, генерално стануваме свесни за важноста да се зачува нашиот глас само кога ќе се случат некои промени во неговиот квалитет.

Што е зарипнатост?

Зарипнатоста или дисфонијата е нарушување во производството на глас што може да се појави на која било возраст. Се манифестира со груб или рапав глас, често придружен со неправилна техника на дишење.

Иако не е толку честа како кај возрасните, кога се јавува кај деца тоа е исто така непријатна појава која може да ги загрижи родителите. Доколку трае подолго или неговите епизоди се повторат, неопходно е да се консултирате со лекар.

Како настанува?

Гласот се создава кога воздухот исцеден од белите дробови ги придвижува гласните жици кои се наоѓаат во грлото, и кои вибрираат и произведуваат звук, односно основниот глас. Тој звук потоа се обликува, т.е. добива боја и се засилува во резонаторите (фаринксот, носната и усната шуплина). Конечно, со движење на јазикот, усните и непцето, се формираат звуци.

Но, ако поради некоја причина гласните жици не се спојат доволно или воопшто, тој глас ќе добие бучен квалитет и ќе звучи рапаво. Ова може да биде предизвикано од органски фактор (инфекции, отоци, израстоци) или злоупотреба на гласот (лоша техника на пеење, викање, навивање, гласно зборување во задушливи простории, имитација, шепотење).

Децата се склони да викаат и да се надвикуваат, како и да имитираат дијалози и херои од цртаните филмови. Групите во градинките и училишните дворови може да бидат многу бучни места, каде што малите комуницираат со несоодветни гласовни обрасци. Квалитетот на гласот кај децата кои се соочуваат со рапавост е значително променет. Може да биде екстремно груб, длабок и рапав и да го привлекува вниманието на оние околу него бидејќи звучи многу позрело во споредба со неговата возраст. Исто така, често ја менува висината и има прекини во гласот и паузи кога се обидува да внесе воздух.

И додека зарипнатоста предизвикана од респираторна инфекција или, на пример, алергиите имаат минлив карактер, оние кои се последица на неправилна техника на говор бараат логопедски третман. Токму затоа, кога лекарскиот преглед ќе покаже дека нема органски промени, детето треба да се упати кај логопед кој се занимава со овој вид нарушување. Логопедската интервенција вклучува советодавна работа насочена кон промена на лошите говорни навики и елиминирање на неповолните фактори на животната средина, обука за правилно дишење и техника на говор. Вежбањето со помалите деца се реализира преку игри и драматизација, а кај поголемите деца се користат специјални програми и интерактивни содржини за вежбањето да биде поинтересно и поприемливо.

Совети за родителите

Примена на превентивни мерки, како што се: избегнување да се консумираат ладни и газирани пијалаци, избегнување викање, шепотење и користење неприродни стилови на говор. Одморање на гласот, особено во случај на респираторни инфекции и алергии.

Кога родителите ќе забележат зарипнатост кај своето дете, првиот чекор е да се консултираат со педијатар и да одат кај специјалист. На овој начин ќе се елиминира можната органска причина за ова нарушување. Меѓутоа, ако засипнатоста е од функционална природа, неопходен е логопедски третман.

Автор: Весна Јериниќ, дипл. дефектолог-логопед
Извор