Живеев во четири земји на три континенти. Работев во Министерство за образование во една од нив. И тврдам – ​​никаде не се префрла толкава вина кај децата како во Србија. Како тоа ние сме толку згрозени од насилничкото однесување на децата во училиштата, а кога возрасните се однесуваат насилно, тогаш сме во ред со тоа?

Уште повеќе, многумина веруваат дека децата заслужуваат наставниците и родителите да бидат груби, дрски, да ги навредуваат, па дури и физички да ги казнуваат. Таквото однесување е оправдано – едноставно децата се арогантни и непристојни, го исфрлуваат (или неа) од такт.

Кога децата се лоши (или мислиме дека се лоши), тие само треба да бидат казнети. Тоа е популарното мислење. Овој став е навистина шокантен за мене. Тоа е како да живеете во викторијанска Англија од 19 век.

Пред некое време гледав ТВ-дебата за тоа како децата денес се толку насилни и толку многу пцујат. Никој не им го постави прашањето на родителите кои ги пцујат сопствените деца. Тренери кои користат пцости за да комуницираат со децата. Не се насилни? Само децата што ги повторуваат истите однесувања се насилни?

Пред неколку недели беше објавено видео на кое се слуша како учителка им се заканува на децата дека ќе плати некому да ги „тепа оти има пари, а нема да си ги извалка рацете“. Набргу потоа се појавија снимки на кои наставник ги нарекува децата глупави и им кажува дека се говеда, па беше суспендиран од работа. Сепак, јавната поддршка што ја доби е незамислива во поголемиот дел од цивилизираниот свет.

Образованието и хотелиерството се услужни дејности (така вели географијата за 8. одделение). Можеме ли да замислиме работник во хотел да го нарече гостинот глупав затоа што не го разбрал неговото објаснување? Или не слушал доволно внимателно кога зборувал со него? Сигурна сум дека сите би биле згрозени и би помислиле дека е во ред вработениот да добие отказ. Но, кога наставникот ќе им каже такво нешто на децата на училиште, тогаш тоа е добро? Сметаме дека е едукативен метод.
Можам со сигурност да ви кажам дека ако наставникот каже нешто вакво во развиените земји (особено ако им се заканува на децата со физичко насилство), тоа ќе му биде последен ден во училницата. Ова е тотално непрофесионално однесување кое не доликува на ниту една професија, особено во наставата.

Неодамна, наставничка во Италија добила отказ затоа што децата многу се жалеле на неа, без друга причина, туку дека била негативна, дека постојано ги критикувала. Децата не сакале да бидат во училницата со неа. На нејзина сметка имаше околу 20 коментари од деца, а оценките не беа проблем. Во добро организираните системи критиките на децата кон наставниците се сфаќаат сериозно бидејќи училиштата постојат за нив. И никој не мисли, како во Србија, дека децата се разгалени, дека се ужасни, дека им се дава право да се однесуваат како што сакаат. Тоа не е точно, има систем и има последици за однесувањето на сите, и за децата и за наставниците. Фактот што го немаме тоа овде не значи дека се виновни децата.

Во последно време зборуваме само за дисциплински мерки за децата во училиштата. А што е со дисциплинските мерки за наставниците? И не, не зборувам за оценките овде. Ни недостига сериозен надзор и врз квалитетот на работата на наставниот кадар. И тоа постојано, а не само кога има посериозни инциденти кои стигнуваат до медиумите.

Навистина е време да престанеме да ги обвинуваме децата и да почнеме да се анализираме себеси, да разбереме колку ние возрасните придонесуваме децата да се однесуваат онака како што се однесуваат. Тука особено мислам на оние што се во контакт и работат со деца – родители, наставници, тренери. Ниту еден друг метод, ниту казните ниту новите прописи, нема да помогне ако возрасните продолжат да се однесуваат насилно, а потоа се прашуваат зошто децата се такви. Децата, сепак, се само огледало на општеството.

Автор: Лидија Смирнов/ педагог и професор по англиски јазик

Извор