Прашањата до психолозите и психотерапевтите може да ги испраќате на е-пошта: prasajpsiholog@deca.mk. Ве молиме прашањата пишувајте ги на кирилица. Нашето мото е: Кој прашува, дејствува! Кој си молчи, претпоставува!

ПРАШАЊЕ: Мојот внук уште малку ќе наполни четири години. Проблемот е што е многу нервозен, еден час може да биде супер, а потоа почнува да вреска, не сака да му зборуваме и се инаети. Особено кога станува од спиење, не можеме ништо да му кажеме. Инаку е многу бистар, брзо учи кога е расположен.
Што да правиме?

ОДГОВОР: Ја разбирам вашата загриженост и желбата да му помогнете на вашиот внук. Секој ден, секој од нас, дете или возрасен, доживува различни емоции, како страв, среќа, благодарност, гнев, лутина, анксиозност итн. Секоја од нив е природен одговор на животните настани. Емоциите секогаш се поврзани со светот околу нас, со средината во која се наоѓаме и со односите со другите. Поради оваа причина, важно е да ги препознаеме, да ги разбереме емоциите што ги чувствуваме и да научиме како да управуваме со нив на најдобар можен начин за нас, за нашата психофизичка благосостојба и за подобрување на меѓучовечките односи. Па така и за децата.

Пред сè, треба да земеме предвид дека четиригодишните деца сè уште учат да управуваат со своите емоции. Тие минуваат низ фаза кога се прашуваат и истражуваат дали е во ред да бидат тоа што се, учат да го оценуваат однесувањето на другите луѓе, но и дека нивното однесување има последици. За детето во оваа фаза, важно е возрасните да бидат доследни и да одговараат на прашањата на детето.

Нормално е децата понекогаш да реагираат со лутина или фрустрација кога се чувствуваат преоптоварени. Тие уште немаат развиено доволно ментална способност да знаат поинаку.
Имам чувство како да сте почнале да се плашите од него и од неговите реакции. Зад врескањето, лутината, инаетот, постои некоја емоција. Лутината како емоција е доста интензивна и се манифестира на вербално и моторно ниво и може да кулминира со агресивно и деструктивно однесување кон предметите, другите луѓе или дури и кон самите себе.
Во тие моменти овие реакции треба да ги читаме како важна форма на комуникација. Детето е на милост и немилост на чувствата кои се многу интензивни и создаваат силна внатрешна непријатност, а тоа не секогаш ги има потребните алатки за да ги толерира и управува со нив. Детето преку својот глас и однесување ни кажува што чувствува во тој момент, особено кога е мало и не умее да го опише своето расположение со зборови.
Затоа е важно да му помогнеме на детето најпрво да им даде име на емоциите што ги чувствува како: „Гледам дека си лут“, „Ми се чини дека си лута, ќе ми кажеш ли зошто се налути?“, „Знам дека го сакаш тоа, но бидејќи не можеш да го добиеш, тоа те прави тажен“.

Понатаму, бидете добар пример бидејќи децата учат со имитација. Ако вие, возрасните, се вознемирувате и почнувате да викате кога тој се лути, ќе научи дека во одредени ситуации така се реагира. Исто така, би било добро да дадете различни алтернативи на кој начин да се избори со ова чувство, може да помогне користење мека перница на која ќе ја ослободи напнатоста, или цртање цртеж на кој ќе ја пренесе лутината. Важно е да му поставите граници доколку, на пример, удира некој или фрла предмети. Останете смирени и бидете нежни и расположени кога се буди.

Кога детето расте, се соочуваме со предизвици кои можат да ги стават на тест нашите нерви и верувања. Но треба да запомнеме дека нашите реакции, нашите ставови, нашите емоции ќе имаат значително влијание врз животот на детето и неговиот начин на доживување на врските кон себе и кон другите околу него.

Доколку имате потреба од разговор и дополнителна помош за развојот на вашето дете, потребно е да закажете родителско советување и психоедукација на sovetuvanje@gmail.com

Одговара: Билјана Манасова-Јовановиќ, дефектолог и психотерапевт; Психотерапија и советување 
е-пошта: sovetuvanje@gmail.com

Психолозите и психотерапевтите ги одговараат прашањата според редоследот на нивното испраќање, а одговорите ќе се објавуваат на Деца.мк. Одговорите имаат психоедукативна функција и ги насочуваат родителите кон посеопфатни насоки на решавање на состојбата што ги мачи. Се разбира, покомплексните прашања подразбираат покомплексен пристап.

Рубриката „Прашај психолог“ овозможува стручна поддршка од психолози и психотерапевти на родителите при справување и решавање одредени актуелни прашања од психолошка природа на нивните деца. На прашањата одговараат психолози и психотерапевти соработници на Деца.мк.