Разговорот бара, пред сè, разбирање. За да разбереме што некој ни зборува, треба да ја одржуваме рамнотежата, а не да создаваме уште поголема емотивна бура.

Што значи тоа во практична смисла?

Замислете, на пример, да сте слушнале дека некој му удрил шлаканица на вашето дете, дека некој го повредил, го понижил… Која е првата работа што ќе ја направите?

Логичната реакција би била прво да се изброи до 10 и да се каже: „Секој проблем има решение. Одиме полека“.

Научете го ова напамет!

Дали сме должни да го задржиме решението во ракав и да го истресеме за 30 секунди? Не! Таквото решение е погрешно во 90 отсто од случаите.

Затоа е најважно да бидеме стабилни, тактични, промислени и да стоиме цврсто на нозе, дури и кога душата ни излегува од сопствената кожа. Ова е она што им треба на децата во тешко време – солидна поддршка.

Никој не сака да биде сам во траума, да биде единствениот што доживеал нешто страшно. И, иако му е жал за своите сопатници, сепак е полесно да ја сподели болката отколку да биде единствениот кому му биле доделени лоши карти.

Сите сме слушнале за понижувања и силувања, убиства, врсничко насилство, неправди… И не треба да се преправаме дека ги нема. Не е добро да се остави впечаток дека сме „пораснале во саксија“ пред децата.

Значи, се случуваат грди работи и тоа ќе ни биде тешко целосно да го промениме. Децата треба да го знаат тоа. Не сте само вие со проблеми, животот е вртелешка, по дождот доаѓа сонце. Ќе го решиме и овој проблем.

Во сериозни проблеми, возрасните се заштитени од адвокат. Тие се потпираат на него, веруваат во неговото знаење, способност и моќ. Замислете ситуација во која ќе му кажете дека сте истепани, бидејќи очекувате совет и помош од него, а тој почнува да плаче или има излив на бес: „Не грижете се, ќе одам таму, ќе ги убијам сите!“

Колку надеж би ви дало тоа за враќање во нормален и мирен живот? Ние сме адвокатите на децата.

Значи ние сме заинтересирани за сите детали, а имаме „покер лице“. Имаме предвид што се случувало пред и по немилиот настан и, секако, кој бил присутен.

Во зависност од ситуацијата, изберете еден од чекорите (или повеќе):

-јавете ѝ се на личноста што била присутна, да проверите како ја доживеала ситуацијата (а не дали вашето дете лаже – исто е, но подобро звучи)

– одделете ги акциите од актерите! Треба точно да знаеме кој што направил, индивидуално, а не како група.

-го повикуваме наставникот/раководителот/обучувачот… да закаже состанок. Таму многу прашуваме, а помалку зборуваме и не избрзуваме со заклучоци. Повторно броиме до 10 (уште подобро до 1000).

-ако некој го обвинил детето, бараме точни казни и постапки, а не „општ впечаток“ на жртвата.

-ако нашето дете е повредено, добро е да ги знаеме и точните постапки и зборови на насилникот, бидејќи „ме допре“, „ме малтретираше“, „ме понижуваше“…може да преминува од „грд ти е цртежот“ до „ќе те заколам“. Не смееме да се потпираме на нашата имагинација и визија, потребни ни се факти.

-замолете го детето да ги „одигра“ тие сцени (ако е соодветно, а во случај на насилство – е)

-во разговор со децата наведете ги примерите за кои знаете, а потоа поттикнете ги децата да зборуваат за она што го виделе, слушнале, доживеале… Анализирајте заедно.

–постојат начини да добиете бесплатна помош за секој проблем. Јавете се и побарајте совет од луѓето чија работа е да решаваат вакви ситуации – предучилишна/училишна педагошка психолошка служба, СОС-телефони, на кои им се јавуваме не само кога ни е загрозен животот, туку и за совет во полесни проблеми, полицијата, центарот за социјална работа…

-секогаш одредувајте и КОЈ кажал, не само ШТО кажал.

Кога собирате аргументи, добивате погледи од повеќе агли, оправдувања, докази, кога ќе се смират страстите. Создајте тактики заедно со детето.

За да успее процесот на решавање, вие секој ден треба да велите (знам дека го чувствувате тоа, но детето не знае) дека го сакате детето токму такво како што е, дека сте храбри и подготвени за проблеми, дека не треба да ве заштити од стресот со молчење. Дека за секоја реакција што го засега, прво ќе се консултирате и ќе одлучите заедно.

-кажете му на детето да не се плаши од ничии закани бидејќи нема да го изневерите. Кажете дека заканите обично се страшни – ако некому кажеш „ќе те убијам“ – но празни и дека тишината не е решение.

Внимавајте и на ова:

Се случува дури кога детето ќе почне да зборува за некои ужаси или за своето здравје, родителите да ја остават целата работа и да слушаат со целосно внимание, а дотогаш да не го забележат детето. Тоа може да биде поттик за детето да ги преувеличува настаните околу него, да измислува и манипулира, за малку повеќе внимание.

Дали ова значи дека 24/7 треба да седиме и да слушаме што има да каже детето…? Не, никако, затоа што наскоро ќе умреме од глад или нервоза, па затоа слушајте, но СЕКОГАШ БЕЗ ДРАМА.

Превенција:

ПРАШУВАЈТЕ, ПРАШУВАЈТЕ И ПРАШУВАЈТЕ… деца, учители, тренери, педагози, психолози, соседи, родители на пријатели, поискусни родители, баба, дедо, мама, тато… отворено разговарајте.

Бидете внимателни:

Кој е со децата, кој ги вози на тренинг, а не само кој ги тренира. Во чија куќа одат, внимавајте на пријателите што ги пуштате во куќата, внимавајте на луѓето од околината кои се злобни, кои имаат ниска самоконтрола, држете ги децата подалеку од луѓето од кои чувствувате агресија, лутина, изразено незадоволство од околината, од самите себе. Таквите луѓе одат по жица од која може да паднат „на детето“.

Советувајте ги децата, особено тинејџерите, да не пуштаат НИКОГО во куќата додека не сте таму или барем додека не ја најават нивната посета. Нема зошто ненајавени да доаѓаат кумови, чичковци, комшии, тренери. (Верувајте дека има основа за тоа).

Научете ги децата никогаш да не влегуваат во лифт сами со една личност, НИКОГАШ да не одат по темни улици, НИКОГАШ да не одат да гледаат туѓи миленици, никогаш да не влегуваат во автомобил ако мама и тато не знаат. Договорете лозинка за опасност меѓу вас.

Дозволете му на детето да има најмалку 3 броја за да се јави кога има итен случај, а не само да знае мајката.

Пред да пресечете нешто, а особено да му судите на детето, измерете илјада пати.

И слушајте за да видите дали плитко дишат, погледнете им во очите…Таму пишува сè.

Автор: Снежана Голиќ

Извор