Слабокрвноста или анемијата е состојба на намален број црвени крвни зрнца или еритроцити во крвта и концентрација на хемоглобин во нив. Во детска доба, над 90% од анемијата е предизвикана од недостиг на железо.

Зошто е важно железото?

Како компонента на хемоглобинот, железото е неопходно за врзување и дистрибуција на кислород до сите делови на телото. Железото е потребно и при претворањето на храната во енергија, тоа е кофактор на различни ензими, учествува во одржувањето на рамнотежата на металите и елементите, а има улога и кај акутните заболувања. Кај акутните инфекции, железото е важно и за размножување на бактериите. Знаејќи дека железото во мајчиното млеко е врзано за други протеини и со тоа помалку достапно за бактериите за раст, улогата на доењето е несомнена. Железото игра важна улога во развојот на мозокот, создавањето неврони, синапсите и миелинизацијата и воопшто во растот и развојот на детето. Знаејќи го сето ова, неговата улога е несомнена, не само од физички, туку и од моторни, когнитивни и имунолошки аспекти.

Од каде воопшто добиваме железо?

Железото е есенцијален минерал, што значи дека не се создава само по себе во организмот, туку се зема однадвор. Во првите месеци од животот новороденчето има доволно резерви на железо, а дополнително го внесува преку мајчиното млеко, или млечната формула која е збогатена со железо. За разлика од млечните формули збогатени со железо, железото добиено со доење подобро се апсорбира. На возраст од 6 месеци или кога детето има телесна тежина поголема од 6 килограми, потребно е дополнително внесување железо преку храната. Кога се воведува нова храна, треба да се внимава не само на количината, туку и на видот и комбинацијата на храната, за подобро да се искористат хранливите елементи. На пример, знаеме дека калциумот и фосфорот од млекото, како и житариците, имаат неповолно влијание врз апсорпцијата на железото, затоа се препорачува да се земаат железото и горенаведените намирници на временско растојание од 2 часа.

Зошто имаме недостиг на железо?

Одредени состојби може да предизвикаат вашето дете да има потреба од дополнителни извори на железо од фармацевтски препарати, а во потешки случаи, трансфузија на крвни продукти.

Причините за недостиг на железо можат да бидат различни состојби, во кои има зголемена потреба за железо, како што се интензивен раст, загуба на крв, намален внес на железо од храната или нарушена апсорпција во дигестивниот систем.

Мајка која била анемична за време на бременоста или имала породување кое се искомплицирало со крвавење, повеќекратна бременост, предвремено породување, болни новороденчиња – сето горенаведено се ризик-фактори за развој на анемија кај детето, веќе во првите денови или месеци од животот. Симптомите на анемијата ќе зависат од нејзиниот степен, брзината на нејзиното појавување и самата возраст кога ќе се појави.

Кои се симптомите на анемија?

Во детството, вашето дете може да биде поспано, но и раздразливо, може помалку да цица, да се поти повеќе и, згора на тоа, помалку да напредува во однос на телесната тежина.

Кај постарите деца се забележува намалено внимание, зголемен замор, забрзан пулс и отежнато дишење. Субјективно, децата можат да пријават замор, зуење во ушите, болки во градите и главоболки. За време на прегледот може да се слушне и срцев шум. Бојата на кожата не мора да биде бледа, а може да има сува коса и испукани нокти. Заедно со анемијата, често има и ослабен апетит, дополнително и ослабен имунитет, а со тоа и подложност на инфекции. Сето горенаведено формира маѓепсан круг и доведува до уште посилно продлабочување на анемијата.

Како да се постапи?

Со цел да се спречи анемија во детството, се врши преглед со анализа на крвната слика. Од неколку капки крв, во рок од неколку минути, можеме да се види дали вашето дете е анемично. Кај анемија поради недостиг на железо, доаѓа до намалена концентрација на хемоглобин. Во зависност од возраста, се смета за ниско ниво ако е помало од: 135 g/L во првата недела од животот, 90 g/L на возраст од 2 месеци, 105 g/L од 4. месец до 2. година и 110 g/L по 2. години од животот.

Во зависност од степенот на анемија, покрај низок хемоглобин, намален број еритроцити, MCV (волумен на еритроцити), MCHC (концентрација на хемоглобин во еритроцитите), намален Htc (содржина на хемоглобин во крвта), зголемен RDW (големина на еритроцитите), може да се забележи намалено серумско железо и феритин (снабдување со железо во телото) и намалена заситеност на трансферин и вкупен трансферин (UIBC, TIBC).

Следење

Кога поставуваме дијагноза на сидеропенична анемија, се воведува супституциона терапија со фармацевтски препарат од железо. Дневната доза е 5 mg/kg, а за полесна подносливост се дава поделена на 2-3 дози. Третманот обично трае неколку месеци, за да се надополнат недоволните резерви на железо.

Кај деца со ризик-фактори, се препорачува да се даваат профилактички дози од 2 mg/kg, до 1 година.

Заклучок

Анемијата на рана возраст значително влијае не само врз растот и развојот на детето, туку и врз неговиот когнитивен развој и имунолошкиот статус. Различни студии покажале дека децата кои биле анемични, подоцна постигнувале послаби резултати на училиште. Анемијата е поврзана не само со намален интерес за различни активности, туку и со хиперреактивност и други нарушувања во однесувањето. За да може вашето дете да има оптимални услови за растење, неопходно е да бидете свесни за важноста на анемијата, нејзиното рано откривање и навремено лекување.

Автор: д-р Моника Аќимовиќ/педијатар

Извор