Прашањата до психолозите и психотерапевтите може да ги испраќате на е-пошта: prasajpsiholog@deca.mk. Ве молиме прашањата пишувајте ги на кирилица. Нашето мото е: Кој прашува, дејствува! Кој си молчи, претпоставува!

ПРАШАЊЕ: Мојот син оди на училиште и е второ одделение. Веќе извесно време забележувам преголема љубомора и посесивност која ја искажува со напади на лутина, а некогаш и агресивност. Ги растеме децата со дадилка, немаме помош од баби и дедовци и тие се постојано со мене и сопругот, научен е само со мене да учи, чита, да пишува домашна, да вежба математика, па дури и кога реди сложувалки бара да сум до него. Јас одам на работа, работното време ми е повеќе меѓусмена и некогаш се случува да сме заедно само по 3 часа дневно. Кога оди на училиште, некогаш се случува да се јави учителката дека не може да го смири и ме бара само да ме слушне, а потоа се смирува, тоа трае 10-15 минути, но ова се случува само кога јас го оставам наутро, кога го остава дадилката, немаме таков проблем. Навечер ако не легнам во иста соба да ме види дека сум присутна, знае да биде многу раздразлив, па не можам да го смирам. али сметате дека ваквото однесување е нормално со оглед на возраста?

ОДГОВОР: Од информациите што ги имате напишано во вашето прашање сфатив дека овој вид однесување се случува само кога вие сте во прашање. Вие ова го доживувате како љубомора на детето кон другите околу вас, во односот со вас, но би рекла дека тука се работи и за еден вид сепарациона анксиозност бидејќи ве бара и кога е на училиште.

Но од каде доаѓа сепарационата анксиозност? Во шестиот месец од животот детето обично почнува да преоѓа од симбиоза (чувство дека детето и мајката се едно) во една друга фаза на развојот на раздвојување или сепарација. Кога тоа почнува физички да се одвојува, да лази, да ги прави првите чекори, сфаќа дека сте две независни личности. Но во овој период секое дете покажува знаци на загриженост поради оддалечувањето на објектот на поврзаност, а тоа е најчесто мајката, и ова е многу нормална природна реакција.

За да може детето да се оддалечи од својата мајка, треба да воспостави сигурна врска на приврзаност со неа, за да чувствува дека таа е секогаш присутна со љубов, ум и срце, дури и ако таа не е физички тука. Детето кое во себе ја носи оваа сигурна база може да го истражува светот знаејќи дека кога е потребно, секогаш може да се врати кај својот родител за утеха. Во спротивно, ќе се манифестираат чувства на љубомора, прекумерна посесивност кон мајката, вознемиреност поради разделба, несигурност или – напротив – разделба, емоционална рамнодушност, негирање на потребата за приврзаност.

Посесивноста може едноставно да се поврзе и со фактот дека доаѓа ново бебе или некои други промени во семејството. Во овој случај, љубомората на првороденото дете се смета за физиолошка и нормална бидејќи се справува со стравот дека вниманието на мајката ќе биде помало кога ќе се роди второто дете.
Поради ова, секое дете различно ја покажува својата вознемиреност, некои деца плачат, некои се лутат и овие реакции можат да потраат и до четвртата година на детето, но должината и интензитетот се многу индивидуални и зависат од разликите на личноста, од претходните искуства, од генетските предиспозиции на детето.
Потоа развојно доаѓа Едиповиот комплекс, кој сам се решава помеѓу 5. и 7. година, со откажување од освојувањето на родителот од спротивниот пол и имитација на родителот од истиот пол, со што се дефинира правилниот психолошки пристап кон мама и тато.

Но рековте дека сѐ што работи вашиот син го прави само со вас, па поради тоа би било добро да тренирате и да почнува да работи некои работи и со таткото, а вие полека да се повлекувате, во овој случај вие му помагате на детето да се одвојува од вас. Ја поддржувате и ја подобрувате фигурата на таткото и неговите избори.
На овој начин вие пак сте тука, давате сигурност и поддржувате дека е сигурен и дека може да работи и без вас. Кога вие покажувате дека верувате дека детето може да работи и со таткото и со некој друг, не се лутите, не давате двојни пораки, не го сожалувате, не го казнувате, детето ќе почне да ја зајакнува својата самодоверба и да се чувствува сигурно.

Разговарајте со него за ова. Слушајте и обидете се да сочувствувате и да разберете со какви емоции и однесувања се соочува.
Објаснете му на детето во што се состои анксиозноста за одвојување. Кажете му дека е нормално понекогаш да чувствува страв кога сте далеку, но дека вие сте тука.

Доколку имате потреба од разговор и дополнителна помош за развојот на вашето дете, потребно е да закажете родителско советување и психоедукација на sovetuvanje@gmail.com

Одговара: Билјана Манасова-Јовановиќ, дефектолог и психотерапевт; Психотерапија и советување 
е-пошта: sovetuvanje@gmail.com

Психолозите и психотерапевтите ги одговараат прашањата според редоследот на нивното испраќање, а одговорите ќе се објавуваат на Деца.мк. Одговорите имаат психоедукативна функција и ги насочуваат родителите кон посеопфатни насоки на решавање на состојбата што ги мачи. Се разбира, покомплексните прашања подразбираат покомплексен пристап.

Рубриката „Прашај психолог“ овозможува стручна поддршка од психолози и психотерапевти на родителите при справување и решавање одредени актуелни прашања од психолошка природа на нивните деца и е резултат на соработка помеѓу Деца.мк и „Психотерапика“ – здружение за психологија и психотерапија. На прашањата одговараат психолози и психотерапевти, членови и соработници на здружението, како и самостојни експерти, соработници на Деца.мк.