– Некогаш животот имаше вкус. Мармаладот на баба, рибизли, компот од јаболка од градината. Прегратка и чекање писма од саканата личност. Сено, леб, печени компири… Градина со цвеќиња под прозорецот. Некогаш животот имаше боја. Понекогаш ни недостига тоа „некогаш“. И затоа создадовме шумски свет каде што некогаш е сега и денес и во кој некогаш ќе биде нашето утре – велат Ана и Мартина.
Да, тој шумски свет навистина постои, а зад него стојат учителките со дведецениско искуство во работата со деца – Ана и Мартина. Ги нарекуваат и шепкачи на растенијата. Овие две наставнички го започнаа проектот „Дрво на животот“, преку кој организираат различни работилници за деца и родители, како и сезонски кампови.
– Основната мотивација за започнување на нашиот проект за природата беа нашите деца и несебичното споделување со другите, бидејќи нашето наследство е вредно само ако можеме да бидеме сигурни дека тоа ги променило животите на следните неколку генерации. Природата е медиум преку кој комуницираме со креативноста, создавањето, истражувањето, учењето, образованието и духовноста. Низ долгогодишното искуство во работата со деца откривме дека природната средина и стимулацијата на шумите преку едноставни и практични активности се идеални за оптимален развој и холистички пристап, чија почетна точка е детето и неговиот целосен развој, но исто така ориентација кон емотивниот аспект и уметничкото образование. Во оваа симбиоза се создаваат идеалните предуслови за интелектуална извонредност.
Зошто децата треба да се охрабруваат да престојуваат на отворено?
– Веруваме дека вештачката стимулација никогаш нема да ја замени стимулацијата на природата и шумата. Менталното здравје на децата во 21 век е сѐ позагрозено. Кај децата се појавуваат стравови и несигурности, анксиозност и депресија и пониска самодоверба. Секое второ дете во ЕУ има барем минимална развојна штета. Потребно е конечно да се поврзе врската помеѓу начинот и ритамот на живеење и претераната изложеност на стимулација и консумеризмот, што предизвикува отуѓување и одвојување на денешните деца и млади од себе. Стимулацијата на шумите обезбедува предвидливост за децата, смирувачки звуци и движења, бавна и постепена промена на средината која не е конфликтна и стресна.
Какви активности имате во шумската училница?
– Организираме активности во согласност со годишните времиња на природата, шумски кампови, работилници за деца и родители, консултации, сезонско берење на растенијата, раскажување приказни, а моментално подготвуваме пролетен камп каде што ќе учествуваат деца од сите возрасти, а ќе се занимаваме со препознавање на лековити растенија, цвеќиња за јадење, ќе направиме лексикон од лековити растенија и хербариум од спомени, ќе се препуштиме на фантазијата и раскажувањето приказни. Посветени сме на активности во природа и нашата цел е да продолжиме да развиваме начини и можност за соработка.
Како реагираат децата за време и по нивниот престој во шумската училница? Какви се повратните информации од родителите?
– Забележавме интересен феномен на кој секогаш сме сведоци, а тоа е целосна и неверојатна трансформација која се случува повторно и повторно. Децата кои главно не се познаваат се среќаваат и потоа тргнуваме на чудесно патување во шумата. Се случуваат и конфликти и несогласувања, понекогаш незадоволство, но многу брзо се појавува хармонија и усогласување, па доаѓа до размена на знаење, соработка, учење, тимска работа и разбирање, прифаќање и емпатија. Она што треба да се нагласи е дека оние деца што се етикетирани како проблематични по природа стануваат инспиративни и креативни лидери. Се поставува прашањето што сме одзеле од нашите деца со тоа што им ја оневозможуваме секојдневната изложеност на природата. Родителите се благодарни и задоволни од искуствата што им ги пренесуваме на нивните деца и забележуваат промена во нивното однесување по дружењето во шума.
Дали треба да се охрабруваат децата да престојуваат на отворено во зима? Знаеме за практиката на скандинавските земји каде што бебињата спијат надвор во количките. Дали тоа има смисла?
– Интересно е што постојано ги споменуваме скандинавските земји како добар пример, а Загреб е лулка на шумско училиште под отворено небо, основано од Фрањо Хиги во далечната 1929 година. Станува збор за оригинален педагошки проект создаден како дел од проектот едукација во природа, кој навистина треба да биде поттик за размислување и промени. Споменатиот концепт се прошири низ цела Европа како одговор и решение за здравствената криза и епидемијата на туберкулоза и болести на респираторниот систем. Играта во природа дава неограничени можности за учење, решавање проблеми и развивање социјални компетенции кои се повремено непредвидливи и ризични. Аверзијата кон природната средина како опасна и небезбедна за децата е честа појава во денешното општество и ја намалува природната способност и издржливост на деца. Со отстранување на сите ризици од животот на детето, ние ги намалуваме неговите компетенции и го спречуваме да го развие својот целосен потенцијал. Елиминирањето на сите ризици од детските игралишта во повеќето случаи води до несоодветно создавање ризични ситуации.
За која возраст се наменети работилниците и камповите?
– Немаме старосни ограничувања, имајќи предвид дека секое дете е индивидуа и родителот најдобро може да ги процени интересите, способностите и можностите за вклучување во активностите. Освен ако не е поинаку наведено, друштвените собири главно се наменети за деца и важно е детето може да остане самостојно без придружба на родител. Многу често родителите инсистираат на придружба, но искуството потврдува дека тоа ја намалува можноста за поврзување на детето со другите и влијае врз целокупната групна динамика.
912