За повеќето деца, тргнувањето во градинка е првата голема промена во нивниот живот.
Додека некои деца веднаш бурно реагираат на одењето во градинка, кај некои деца гледаме т.н. задоцнета реакција. На почетокот се чини дека детето брзо се адаптирало, немало поголеми реакции, не се бунело, но по некое време се појавуваат бурни реакции. Како да му помогнете на детето?
Првото заминување во градинка за децата и нивните семејства е голем ден и обично значи навистина голема промена. Детето дотогаш се движело во помал круг на познати личности, за кои е емотивно врзано, и во помал број простори каде што се чувствувало безбедно со добро воспоставени рутини. За малите деца, блиските луѓе, познатите простори и рутините се основата на нивната безбедност и чувството дека светот е безбедно и глобално предвидливо место.
Меѓутоа, со растењето, природно е светот на детето полека да се шири и како што детето станува позрело, постепено се соочува со други предизвици и контексти. Но, за повеќето, тргнувањето во градинка е првата ваква голема промена.
Кога ќе погледнеме подлабоко, тогаш има „драматични“ промени и предизвици за детето и семејството: детето поминува голем дел од денот во поголема и за него непозната група деца, во непознат простор со нови возрасни кои се грижат за него. Има многу сегменти на кои детето треба да се адаптира, а тие вклучуваат:
запознавање нови простори, деца и возрасни личности;
учење нови правила
стекнување чувство на сигурност и
учење нови вештини.
Реакции на нови ситуации
Адаптацијата на градинката е индивидуална работа и зависи од карактеристиките на детето, родителите и семејната ситуација, како и од околината и воспитувачите во градинката. По правило, адаптацијата е пократка колку што се постари и емотивно позрели децата, бидејќи тогаш тие се поспремни да се разделат од родителите, да се приспособат на новата средина, да остварат контакт со нови непознати луѓе и деца.
Секогаш кога се приспособуваме на нова ситуација или сме под стрес, поради начинот на кој функционира нашиот мозок, и ние возрасните и децата привремено функционираме на малку пониско ниво. Овие промени се сосема нормални, вообичаени и привремени.
Самото приспособување трае одредено време, во просек помеѓу 1 и 3 месеци, но не е невообичаено за толку мали деца да трае подолго, особено ако поради некоја причина детето одело нередовно.
Зголемените реакции се вообичаени во понеделник, по боледување или по празници. Исто така, кај некои деца гледаме т.н. задоцнета реакција. На почетокот се чини дека детето брзо се адаптирало, немало поголеми реакции, не се бунело, но по некое време се појавуваат побурни реакции.
Кај некои деца можеме да забележиме поголема потреба да бидат со родителите, што е разбирливо бидејќи дошло до привремено нарушување на чувството на сигурност. Тогаш детето дознава дека дури и во нови, променети околности, сè уште може да се чувствува безбедно. Понекогаш чувството на несигурност се манифестира со оддалечување или покажување гнев. Кај некои деца забележуваме физички промени, промени во апетитот и хранењето, како и имунолошки промени кои најчесто се манифестираат со почести заболувања.
Често гледаме привремена регресија во веќе стекнатите вештини и навики, односно враќање на претходно ниво, на пример, кај децата кои ги оставиле пелените или цуцлата, повторно им се привремено потребни; децата кои спијат самостојно во креветчето сакаат да се вратат во креветот на нивните родители; или почнуваат, на пример, да тепаат или да зборуваат бебешки.
Будењето навечер и другите реакции можат да бидат повремени и привремени, но можат да бидат и типичен начин на кој детето ги обработува искуствата, а често можеме да ги видиме и кај почувствителните деца кои се поповлечени. Затоа, тие можат да се јават само неколку пати, но може да траат со години.
Како да ги поддржиме?
Овие постапки генерално ја олеснуваат адаптацијата:
- Смиреност и јасност на родителите, со топли, но релативно кратки разделби.
- Редовно одење во градинка.
- Постепена адаптација, во смисла постепено продолжување на времето на престој.
- Невоведување дополнителни барања во исто време со адаптацијата.
- Топлина и прифаќање на воспитувачите.
Ако адаптацијата е тешка и детето сè уште не функционира во некоја од областите на социјализација, во играта со врсници и во соработката со деца или воспитувачите, тогаш е многу важно да му се обезбеди соодветна поддршка на детето и на семејството. А за поддршката да биде соодветна, исклучително е важно да се утврди за што всушност се работи, бидејќи причините можат да бидат различни, а секако добро би било да контактирате детски психолог, бидејќи на некои многу чувствителни деца им е потребна дополнителна поддршка.
Која возраст е идеална за тргнување во градинка?
Правилото е дека колку е постаро детето, толку емотивно е позрело да се справи со барањата на ситуацијата. Потребите на децата на возраст од 1 до 3 години најдобро се задоволуваат во безбедно семејно опкружување, со стабилни возрасни и каде што соодносот меѓу децата и возрасните е мал. По третата година децата се поподготвени за разделба и останување во групата во градинка и добро е да се вклучат во некоја форма на групни активности, иако идеално е да се намали бројот на часови поминати во институција.
912