Прашањата до психолозите и психотерапевтите може да ги испраќате на е-пошта: prasajpsiholog@deca.mk. Ве молиме прашањата пишувајте ги на кирилица. Нашето мото е: Кој прашува, дејствува! Кој си молчи, претпоставува!

ПРАШАЊЕ: Нашето дете ќе наполни 2 години. Уште како помал, додека имаше едвај 5-6 месеци, имаше страв од други луѓе. Кога некој пријател или роднина сакаше да го фати или да си поигра со него, одговараше со плачење. Доверба имаше само во најблиските, што за таа возраст беше разбирливо и мислевме дека со тек на време ќе се смени. Потоа следуваше период кога морав да се вратам на работа и го чуваше баба му. Пред 5 месеци почна да оди во градинка, но тоа беше проследено со плачење, трауми, уште поголема одбивност кон другите луѓе и приврзување за мама, тато, баба, дедо… Не ме плаши толку плачењето за градинка колку што ме плаши стравот што го чувствува од други луѓе, кои и не му се толку непознати, како и стравот да пробува нови работи. И кога е во просторија со други деца, сака јас да сум до него за да си игра со нив. Што треба да направиме?

ОДГОВОР: Како што детето се развива интелектуално и емоционално, стравот покажува дека тоа расте. Тоа научило да се разликува од надворешниот свет, знае да ги препознае членовите на семејството, разбрало дека мама и тато продолжуваат да постојат дури и кога не се во директен контакт со него. Како што се зацврстува оваа врска, детето станува вознемирено или исплашено кога родителите заминуваат или е во присуство на непознати лица, а со плачењето често изразува желба да ги држи до себе за да се чувствува сигурно.

Ова е нормална фаза во развојот, што обично се појавува од 6. до 9. месец и може да продолжи во раните детски години. На возраста во која е вашето дете, децата доживуваат значителен когнитивен и емоционален развој, стануваат посвесни, го развиваат своето разбирање за светот и развиваат силна приврзаност кон родителите. Од друга страна, постојано ја потврдуваат својата независност. Поради развиената самосвест, почнува да се развива амбивалентен однос, развојот влече на една страна да се оди напред и да се истражува, а од друга страна е стравот и потребата за сигурност.

Интензитетот и времетраењето на овие манифестации може да се менуваат од дете до дете и тоа зависи од карактерот на детето, од типот на приврзаност што ја развило кон родителите, од неговата навика да гледа многу различни луѓе и да биде соочувано со нови работи, нови ситуации, нови предизвици. Во овој процес на одвојување и создавање сигурност тука сме ние, родителите, да помогнеме. Тоа ќе се осмелува да оди, вие сте тука да го поддржувате и охрабрувате, но и да го утешите кога има потреба да се врати.

Како родители, вознемирени сте и сакате на кој било начин да му помогнете на вашето дете, но овие развојни фази мора да поминат со малку плачење, со одбивање, со повлекување. Затоа и се викаат „фази“ бидејќи детето низ нив учи и станува поотпорно и поумешно за новите предизвици и новите работи што ќе следуваат во животот.

Поради тоа, иако многупати велиме да бидете смирени, навистина треба да бидете. Вашата реакција е најважна, да не го сожалувате или премногу штитите вашето дете, туку да го утешите. Децата учат од нас на кој начин ги регулираме емоциите. Ако вашите реакции се бурни, тогаш детето добива порака дека тоа е опасно и дека ако мама и тато толку ги погодува мојот страв и ме штитат, за мојата емоција (стравот), тогаш и има зошто да се плашам. Рефлектирајте ги неговите чувства и вербализирајте.

Веројатно на вашето дете му е потребно малку време за да се привикне на новите лица, на новите ситуации и игри и неговата реакција е сосема нормална. Би било добро му дадете време, да бидете до него, а полека да се одвојувате.

Кога среќавате или запознавате нови луѓе, бидете љубезни, не мора веднаш да го терате детето да пружи рака и да се поздрави, ако почне да плаче, бидете до него. Што повеќе го изложувате вашето дете со непознати луѓе и непознати ситуации, толку поотпорно ќе стане и нема толку да се плаши. Од друга страна, бидете секогаш доследни за она што се договарате, се мисли на земање од градинка, доаѓање или одење, враќање. Дозволете му да истражува, да се удри, да падне. Што се однесува до градинката, би било добро да понесе некоја кукла или играчка, која му е омилена, за да го теши кога е таму.

Секое дете се развива со свое темпо, не мора да значи дека вашето дете постојано ќе повторува исти реакции на одредени ситуации,тоа ќе расте и ќе се менува, а вие бидете до него, полни со љубов, но и како столб и поддршка во неговиот развој.

Доколку имате потреба од разговор и дополнителна помош за развојот на вашето дете, потребно е да закажете родителско советување и психоедукација на sovetuvanje@gmail.com

Одговара: Билјана Манасова-Јовановиќ, дефектолог и психотерапевт; Психотерапија и советување 
е-пошта: sovetuvanje@gmail.com

Психолозите и психотерапевтите ги одговараат прашањата според редоследот на нивното испраќање, а одговорите ќе се објавуваат на Деца.мк. Одговорите имаат психоедукативна функција и ги насочуваат родителите кон посеопфатни насоки на решавање на состојбата што ги мачи. Се разбира, покомплексните прашања подразбираат покомплексен пристап.

Рубриката „Прашај психолог“ овозможува стручна поддршка од психолози и психотерапевти на родителите при справување и решавање одредени актуелни прашања од психолошка природа на нивните деца. На прашањата одговараат психолози и психотерапевти соработници на Деца.мк.