Прашањата до психолозите и психотерапевтите може да ги испраќате на е-пошта: prasajpsiholog@deca.mk. Ве молиме прашањата пишувајте ги на кирилица. Нашето мото е: Кој прашува, дејствува! Кој си молчи, претпоставува!

ПРАШАЊЕ: Моето дете има 15 месеци и многу е хиперактивно, речиси воопшто не седи. Има проблем кога во негова близина има дечиња кои пискаат, се смеат и играат – тој се плаши од нив, плаче и вреска. Сам си игра, не зборува, повеќе гуга, а кажува само букви и мама. Ако го викнам по име, се врти по неколку пати повторување. Кога има гости, ако се многу гласни, исто така плаче и вреска. Надвор си игра сам и почесто ги гледа дечињата што прават и ги имитира. Ме интересира што би можела да направам за да го надмине стравот од деца и други луѓе кои се гласни. И дали има некаква поврзаност сѐ што е наведено со аутизам?

ОДГОВОР: Децата доживуваат различни стравови и вознемиреност кои се нормални за одреден период од детството. Повеќето од овие стравови исчезнуваат додека детето се развива и учи што може да се случи во различни ситуации и како да се справи со нив. Стравовите специфични за одредена фаза треба да се сметаат како знак за типичен, нормален развој. Вашето дете сѐ уште е многу мало и дури сега, во оваа возраст, почнува сѐ повеќе да се соочува со надворешниот свет и да учи како тој функционира.

Вие сте тука да бидете сигурна база која постојано ќе биде покрај него и во која секогаш може да се врати од запознавањето на надворешниот свет, но сепак треба да му оставите доволно простор да биде слободен да истражува и да учи.
Стравовите со кои се соочуваат малите деца на таа возраст се:

• страв од разделба со родителот
• страв од непознати
• страв од гласни звуци и ненадејни движења, на пр., правосмукалка, бучава од ветер, различни звуци, гласна музика, викање итн.
• страв од големи животни
• страв од непознати места
• страв од паѓање итн.

Почитувајте ги неговите стравови, стравовите не треба да се „лекуваат“, туку да се „слушаат“. Најдобро е да се обидете да го изразите со зборови чувството на детето. „Кога викна Марко, ти се уплаши“. Следниот чекор е прифаќање на неговиот страв: „Сѐ ќе биде во ред, тој само малку погласно викна…“ На овој начин тој ќе се чувствува разбран, а токму тоа е она што му треба.
Би било добро за сите овие работи што сте ги забележале по малку и почесто да го изложувате вашето дете за на некој начин да се „вакцинира“ и да научи како да се навикне и ги неутрализира своите емоции.
Пред сѐ, треба да останете смирени, да се однесувате што е можно понормално и да не паничите бидејќи вие, родителот, сте му неутрализатор и смирувач и тој учи од вас. Ако детето види дека сте исплашени или премногу го штитите, ќе разбере дека нешто опасно се случува и неговиот страв ќе се зголемува. Добива порака дека ако толку многу е вознемирена мајката или премногу го штити, нешто не е во ред.

Пуштајте музика додека сте дома и додека тој си игра, насмејте се кога ќе видите дека нешто го уплашило, прегрнете го и бидете блиску до него, но сепак да почувствува сигурност во вас, значи, не паничите или не сожалувајте го. Правете бучава заедно, играјте. Почесто бидете во друштво на други деца… Нормално е на неговата возраст да игра сам, а како ќе расте, така ќе почнува да се здружува и да игра и со другите.
Опишувајте што прават и изразете љубопитност и задоволство во исто време. На почетокот договорете се да се гледате со познати дечиња од вашето семејство или вашите пријатели и не мора да форсирате да играат заедно.

Играјте и цртајте со вашето дете, зборувајте, опишувајте, читајте сликовници.
Вие и вашиот педијатар најдобро го познавате вашето дете, доколку сѐ уште сте вознемирени или имате различни мисли во врска со развојот на вашето дете, поразговарајте со вашиот педијатар за тоа што ве мачи.

Доколку ви е потребна дополнителна помош за тоа како да постапувате, како и за развојот на вашите дете, можете да закажете родителско советување и психоедукација на sovetuvanje@gmail.com.

Одговара: Билјана Манасова-Јовановиќ, дефектолог и психотерапевт; Психотерапија и советување 
е-пошта: sovetuvanje@gmail.com

Психолозите и психотерапевтите ги одговараат прашањата според редоследот на нивното испраќање, а одговорите ќе се објавуваат на Деца.мк. Одговорите имаат психоедукативна функција и ги насочуваат родителите кон посеопфатни насоки на решавање на состојбата што ги мачи. Се разбира, покомплексните прашања подразбираат покомплексен пристап.

Рубриката „Прашај психолог“ овозможува стручна поддршка од психолози и психотерапевти на родителите при справување и решавање одредени актуелни прашања од психолошка природа на нивните деца и е резултат на соработка помеѓу Деца.мк и „Психотерапика“ – здружение за психологија и психотерапија. На прашањата одговараат психолози и психотерапевти, членови и соработници на здружението, како и самостојни експерти, соработници на Деца.мк.