Секој што има деца – па дури и многумина што немаат – познава конкурентен родител.

Некои родители се фалат со когнитивните или академските достигнувања на нивните деца. Други парадираат со воннаставните активности на нивните потомци или им „помагаат“ да го привлечат вниманието на влијателните „портири“ во нивните животи.

Во најдобар случај, конкурентното родителство резултира со напорен родител кој стои на аут-линијата на фудбалските натпревари. Во најлош случај, конкурентното родителство може да се манифестира во трките за достигнување на развојните пресвртници и војните за засрамување околу спакуваните ужини од дома.

Сепак, и покрај сеприсутноста на овој феномен, изненадувачки малку теории темелно објаснуваат што го мотивира конкурентното родителство.

Една теорија е дека тоа е поради нашата потреба да ја потврдиме сопствената вредност како родители со „докажување“ дека сме „доволно добри“.

Студијата покажала дека несигурноста ги натера мајките да се натпреваруваат во обезбедувањето материјални добра за своите деца.

Други коментатори истакнуваат како неограничениот консумеризам или опкружувањето од социјалните медиуми го зајакнува и нормализира овој вид однесување.

Но, резултатите од една неодамнешна студија даваат дополнителен увид во императивите кои го поттикнуваат овој феномен, и во случајот на мајките и татковците.

Истражувачите тврдат дека конкурентното родителство може да биде механизам за справување со поединци кои реагираат на чувствата на закана, или несоодветност во други области од животот.

На пример, кога се чувствуваме загрозени во една област, како што се нашите работни улоги, можеби ќе сакаме да ја унапредиме таа позиција преку друга област, како што е родителството. Ова е познато како „префрлување статус“ – и не е нужно лоша работа.

Корисно е да имаме различни гранки на животот кои влијаат врз нашата перцепција за нашиот сопствен успех, велат експертите.

Но, разбирањето како промената на статусот може да влијае врз некои примери на нашето однесување, вклучувајќи го и конкурентното родителство, потенцијално може да ни помогне да не се фиксираме само на една област од животот за да стекнеме чувство на самопочит.

Најдобриот родител на светот!

-Во денешното хиперконкурентно и меѓусебно поврзано опкружување социјалната споредба е неизбежна – вели Анат Кинан, вонредна професорка по маркетинг на Бизнис-школата „Квестром“ при Бостонскиот универзитет и автор на неодамна објавената студија.

-Поединците често одговараат на заканите за статусот со префрлање во области каде што можат да ги истакнат сопствените достигнувања и да се чувствуваат супериорни – додава таа.

Во еден од нивните експерименти за тестирање на оваа теорија, Кинан и нејзините колеги Дафне Гор и Наилија Ордабаева го проучувале родителското однесување. Истражувачите регрутирале 502 вработени родители и ги поделиле во две групи: „ранлива состојба“ и „неранлива состојба“.

Двете групи читале материјал во кој пишувало дека планираат да одат на годишнината од дипломирањето и хипотетички прочитале билтен кој ги информирал каде се нивните поранешни соученици денес.

Потоа, во групата „состојба на ранливост“, учесниците прочитале во билтен дека еден од нивните поранешни соученици е прогласен за најуспешен бизнисмен на годината.

Потоа на учесниците им биле покажани две футроли за телефони кои требало да замислат да ги носат на нивната годишнина: „Најдобрата работа на светот!“, „Честитки за успехот!“ и „Најдобрата мајка/најдобриот татко на светот!“, „Многу сум среќен/а што си ми мајка/татко!“

Од нив било побарано да оценат како би се чувствувале за нивните животи доколку покажат некоја од тие маски за телефон на нивната годишнина.

Ранливата група подобро ја оценила футролата за телефон „најдобар родител“, истакнувајќи ги повеќе достигнувањата во родителството отколку во работата, во контекст кога еден од нивните поранешни соученици веќе бил прогласен за најдобар бизнисмен на годината.

Со други зборови, тие сметале дека менувањето статус со помош на футролата за телефон „најдобриот родител на светот“ ќе биде поефективен начин за враќање на нивниот статус отколку обидот да се истакнат сопствените работни достигнувања.

Се разбира, ова „префрлување“ не се однесува само на родителството.

Кинан објаснува дека се вклучуваме во области како што се моралот, духовноста и уникатни непрофесионални искуства, како што се тркање, учество во екстремни спортови или посета на егзотични дестинации за патување, за да го сигнализираме нашиот сопствен статус и да ги подобриме чувствата на самопотврдување.

Како дел од истата студија која го истражувала овој феномен на менување статус, истражувачите анализирале и 113 налепници на браниците на 97 автомобили паркирани околу теренот за голф во Кран-Монтана, едно од најголемите и најлуксузни одморалишта во Швајцарија.

Тие претпоставувале дека додека сопствениците на луксузни автомобили би можеле да го сигнализираат својот статус со возење видно скапи автомобили, сопствениците на пообични возила можеби ќе сакаат да најдат повеќе алтернативни начини за изразување на нивниот статус, потенцијално преку налепници за автомобили. Во согласност со нивната хипотеза, анализата на налепниците покажала дека 83,6 отсто од сопствениците на пообични возила сигнализирале статус во области различни од поседувањето богатство, за разлика од само 35 отсто од сопствениците на луксузни автомобили.

Налепниците на пообични возила се однесуваат на екстремни спортови (како параглајдерство или борење), спортски достигнувања преку добро познатата налепница 26.2 за маратонци, егзотични дестинации за одмор, познати настани како што е Светскиот куп.

Имало и музички фестивали или на духовност и тематски семејни налепници, вклучувајќи детски имиња, па дури и налепница „бебе во автомобил“.

Налепниците на луксузните автомобили генерално сигнализирале успех во областите поврзани со богатството, како што е голфот.

„Важен идентитет“

Кинан верува дека овие наоди ја одразуваат нашата тенденција да замениме еден облик на статус со друг, додека се стремиме кон успех во повеќе области. А сепак, имајќи предвид дека постојат различни опции кога луѓето сакаат да го „променат статусот“, зошто родителството е областа што луѓето толку често ја истакнуваат?

Според Кинан, одговорот лежи во нашите верувања во однос на компензацијата помеѓу областите.

Имаме тенденција да веруваме дека постигнувањето статус во една област има цена во друга, објаснува Кинан, како што е деловниот успех кој доаѓа по цена на блиските семејни односи.

Со нејзините коавтори, таа открила дека најчесто нагласените верувања се „дека статусот и богатството се поврзани со жртви и трошоци во семејниот живот, социјалниот живот или личните односи“.

И кога областите од нашите животи, како што се богатството или кариерата ќе станат загрозени, веројатно ќе се префрлиме на други области што веќе сме ги поставиле како автоматска цена за нив, како две страни на иста паричка.

Што се однесува конкретно за родителството, „прекинувачот“ бара поконкурентен и понагласен одговор поради тоа колку длабоко ја доживуваме нашата улога.

-Родителството е идентитет што родителите го имаат, сакаат да го истакнат и за кој се наградуваат. Всушност, за многу луѓе тоа би можело да биде најистакнатиот и најважниот идентитет – објаснуваат за Би-би-си американските психолози Џеј Ван Бавел и Доминик Пакер.

Ова е во согласност со наодите од студијата.

Кинан објаснува дека промената на статусот кон родителство во случајот со студијата за маските за телефон е феномен забележан еднакво меѓу половите.

-На крајот, сето тоа зависи од тоа дали го гледате родителството како централен дел од вашиот идентитет и самоперцепција- вели таа.

Колку поцентрално се идентификуваме со нашата улога како родители, толку е поголема веројатноста да прибегнеме кон фалење на нашите родителски достигнувања, како средство за промена на статусот.

„Префрлување помеѓу животни области“

Со оглед на сите работи, промената на статусот што го поттикнува конкурентното родителство не е целосно негативен феномен.

-Иако фалењето никогаш не е пожелно или препорачливо, може да биде корисно да се потсетиме дека постојат повеќе од еден начин да се чувствуваме успешни и постојат алтернативни начини како личноста да ја исполни својата потреба за статус. Не е лоша идеја да се потсетите на другите улоги и работите за кои се грижите. Севкупно, промената на статусот е здрав психолошки механизам за да бидете флексибилни во тоа како го дефинирате вашиот успех – вели Кинан.

Извор