Медиумскиот простор во последните месеци беше исполнет со написи за насилство од врсници, недолично однесување на малолетници, изненадени наставници и родители кои замижуваат пред проблемите.
Ако размислиме за потеклото на насилниците, можеме да утврдиме дека таквите форми на однесување се усвоени во семејството, преку пресликување на родителските стилови на комуникација и образование, растење во врска и усвојување модели на однесување од авторитети/родители.
Многу често не сме свесни дека моделите на однесување што ги нормализиравме понекогаш може да се трансформираат во насилни модели на однесување кај децата. Сето тоа често е придружено со постојани критики од типот: „Немаш поим, што знаеш ти, погледни како изгледаш, никогаш нема да успееш, ти си глупав и неспособен“.
На тој начин кај некои деца се акумулираат критики и незадоволство, кои полека прераснуваат во напнатост и неприфатливо однесување. Детето тогаш, со оглед на фактот дека не може да се реализира и да постигне успех или да биде среќно, бидејќи пораснало со критики, се препознава како некој што избира неприфатливи и многу често насилни форми на однесување. На овој начин се обидува да докаже „успех“ и тоа го прави со предизвикување страв кај другите, предизвикување восхит (купување скапа облека, опрема, автомобили), за да има некаква вредност во сопствените очи и во очите на други.
Она што исто така е важно да се нагласи е дека сите проблеми речиси секогаш се јавуваат кај ученици кои потекнуваат од нефункционални семејства, но и кај деца на разведени родители, при што многу често има пауза во воспитувањето и престанок на грижата за сопственото дете. Таквите деца често се осудени на лоша комуникација и постојани расправии со нивните родители, усвојување лоши модели на однесување. Немаат време да уживаат во процесот на растење и безгрижното детство.
Кога последиците од лошото постапување со децата се претвораат во модели на однесување, а тие деца покажуваат некакво неприфатливо однесување, како што е консумацијата на недозволени супстанции, родителите обично замижуваат не сакајќи да се соочат со сопствениот неуспех. Тие потоа премолчено се согласуваат на такви работи, без да се поколебаат, а кога ќе се појави неприфатлива форма на однесување во некоја институција (најчесто училиште), тогаш натамошниот редослед на настаните често зависи од тоа дали сторителот е „нечиј“. Така, и правилниците за работа и казната многу често се толкуваат и спроведуваат согласно тој факт. Како резултат на тоа, добиваме дете чиј престап не е означен како непожелен, не е соодветно казнет, што дополнително резултира со повторени модели на однесување.
Децата не можат да знаат дали некое дело е добро или лошо ако институциите и семејството не се на иста страна. Бидејќи, доколку бидат казнети од институцијата, а родителите потоа тоа го протолкуваат како неправда и лошо однесување на училиштето, припишувајќи го сопствениот неуспех на некој друг, му испраќаат јасна порака на детето дека има поддршка за таквото однесување во иднина.
Ваквите родители се најгласни во коментарите на социјалните мрежи, многу активни во градењето на својот живот на социјалните мрежи, докажувајќи „среќа и успех“ на околината, а притоа го губат сопственото дете во тој обид да создадат слика.
Она што е важно да се нагласи на самиот крај е дека прекумерното време поминато на социјалните мрежи од страна на возрасните (и децата), споредбата со другите и недостигот на комуникација со сопствените деца претставуваат идеална почва за појава на неприфатливи облици на однесување. Работата со децата, поминувањето време со нив, разговорот, насочувањето, избирањето содржина на која се изложени, следењето на децата во секој сегмент, од следење на телефонот, до следење каде, со кого и кога се дружат – се вистинскиот начин родителите да не ги загубат своите деца меѓу предизвиците на денешницата.
Автор: Едина Осмиќ-Шадиќ, психотерапевт
912