– Не е ново тоа што децата сериозно ги злоупотребуваат дигиталните технологии од 10 или 11 години. Зависноста се развива многу рано, и иако досега не сме имале случај на толку мало дете, како на пример четиригодишно, имаме примери на многу млади луѓе кои се соочуваат со овој проблем – истакнува д-р Светислав Митровиќ, психијатар при Институтот за ментално здравје „Палмотиќева“.
Тој вели дека зависноста од интернет не може да се гледа како зависност од дрога, туку како зависност од супстанции што предизвикуваат одредени симптоми на однесување.
– Овие обрасци често потсетуваат на зависности од супстанции. Кога младите се лишени од дигитални средства, се случуваат бурни реакции, а продолжената употреба на телефони или други дигитални уреди може да доведе до промени во однесувањето – додава докторот.
Првиот знак на зависност кај младите
– Младите луѓе често добиваат телефони многу рано, дури и на петгодишна возраст. Во некои случаи имам видено како родители им даваат телефон на своите деца на претшколска возраст за да можат да гледаат цртани филмови. Ова е ран чекор кон навикнување на дигиталните медиуми. Младиот човек потоа се забавува со игри и социјални мрежи, кои му одземаат сè повеќе време. Кога родителите ги предупредуваат децата за прекумерна употреба, често доаѓа до негодување и гнев, а децата продолжуваат да ги користат телефоните навечер или на улица и на училиште – истакнува д-р Митровиќ.
Тој истакнува дека кога времето што еден млад човек го поминува во рекреативни активности надминува час и половина дневно, тоа може да биде знак за проблематично користење.
– Во тој случај веќе може да се сомневаме во развој на зависност – вели д-р Митровиќ.
– Родителите се свесни што сакаат да постигнат кога ќе му дозволат на своето дете да гледа телефон, но честопати не се свесни за долгорочните последици. Некои препознаваат дека нешто не е во ред, додека други мислат дека тоа е само тренд и дека е сосема нормално затоа што секој има мобилен телефон. На многу родители им треба време да сфатат дека тоа е проблем. Неопходно е да се воспостави одреден режим во семејството кој ќе го поддржи здравиот начин на живот на детето. Ако детето не спие ноќе, како ќе ги следи часовите? Каков ќе биде неговиот биоритам? Ова само по себе е ризик за здравјето, а да не зборуваме за содржина која може да биде непријатна, скандалозна, па дури и опасна. За ова мора да се разговара – одговара докторот на прашањето дали родителите се свесни за последиците од давање телефон на едногодишно дете.
Катарина Јонев, експерт за безбедност на децата на интернет, посочува дека родителите мора да ги контролираат содржините што децата ги гледаат на интернет.
– Имаме проблем што содржината на дигиталните платформи е често таква што децата се губат во тој лавиринт и не знаат која содржина е пожелна, а која не. За жал, голем број платформи нудат несоодветна содржина која ги таргетира нашите деца. Многумина од нив не разбираат за што се работи, но сметаат дека така треба да се однесуваат, што резултира со создавање негативни модели на однесување. Од мали нозе, кога родителот ќе одлучи да му подари телефон на детето, важно е да поставите насоки за тоа што и колку гледаат децата. Исто така, треба заедно да гледаат содржини и да учествуваат во тој дигитален простор. Кога ќе истече времето на детето за гледање на интернет, телефонот треба да се одземе на убав начин и да се понудат здрави алтернативи – посочува Катарина.
912