Нереалното оценување, т.е. практиката да се подаруваат оценки е еден од најголемите проблеми на образовниот систем (во Србија и во регион), а многумина прашуваат како би се решил тој проблем. Овде го издвојувам само делот што се однесува на реформа на институциите кои можат да го елиминираат или ублажат давањето оценки во училиштата.
Предлагам измени:
1. Наставниците мора да бидат „суверени“ во одлучувањето. Сегашното решение подразбира дека класниот совет може да ја менува секоја оценка на предметниот наставник. Знаејќи дека секоја оценка може да се смени против нивна волја, самите наставници се приспособуваат на очекувањата на родителите на другите наставници и – даваат оценки. Кога би знаеле дека тоа не е можно, некои наставници пореално би оценувале.
2. Притисокот на наставниците да даваат оценки сега е практично бесплатен
Ова ги охрабрува родителите да вршат притисок врз своите деца да ги подобрат нивните животни шанси. Сепак, да претпоставиме дека притисокот, кога и да дојде, се третира како мобинг и е предмет на законска санкција. Доколку родителите, наставниците или директорите на училиштата се соочуваат со санкција за мобинг по секој притисок врз предметниот наставник, ќе се стесни кругот на луѓе што вршат притисок врз наставниците.
3. На крајот од школувањето на секоја генерација, просечната оценка на секој ученик од основното училиште може да се спореди со оценката добиена на малата матура.
Наставниците од училиштата во кои постои средно силна корелација меѓу овие две оценки за повеќето ученици добиваат награда во вид на вонредно зголемување на платата. Преостанатите училишта остануваат без покачување. Со таков систем, сите наставници имаат поттик реално да оценуваат, без разлика дали на ученикот треба да му дадат оценка двојка или петка. Важно е секоја оценка да биде реална за просечната оценка на секој ученик, за да биде што поблиску до оценката добиена на малата матура. Ова создава дополнителен интерес кај наставниците да се спротивстават на притисокот што се врши врз нив, како и врз другите.
Слушнав и забелешки дека давањето оценки во училиштата не е проблем. Таквото размислување е погрешно. Давањето оценки создава основа за негативна селекција во општеството. Кога некому му давате повисока оценка отколку што заслужува, индиректно сугерирате дека е можен успех без труд и работа. Уште поважно, сте му дале потврда на некој кој вреди помалку дека вреди повеќе. Доколку ваквата практика продолжи и во подоцнежното школување, се постигнува следниот исход: наместо најпребирливите и најодговорните работи да ги извршуваат најквалитетните поединци, негативната селекција им овозможува на потпросечните и незаинтересираните да заземат поважни позиции во здравството, судството, културата, уметноста, политиката, економијата, спортот итн. Ова ги „истиснува“ од системот повредните и поквалитетните. Овие другите на крајот се принудени да ја бараат својата среќа во некои други општества кои повеќе го ценат трудот отколку давањето оценки, а квалитетот повеќе од снаоѓањето.
Автор: Душан Павловиќ
912