Си разменуваме мили погледи и суптилно одмавнување со главата додека ги гледаме нашите деца колку се генијални додека прават ѕвезда во плиткото. А првото капење? И тоа со тато! Немој повеќе, доста ѝ е! Тогаш се стемнува и се слуша кенкањето на женско бебе со фустанче и пелена, преслатко, со толпа други копнени хомо сапиенси. Големите деца јадат сладолед и сите се смееме како денес една госпоѓа на плажа седнала со задникот на оса. Некако сите изгледаме среќно. Тоа е сигурно и затоа што сме среќни. Утре може да испратиме разгледници на кои децата ќе цртаат наместо да пишуваат. А последниот ден, за спомен, да се собираат посебно убави и необични камења за потоа целата година да се потсетуваме, на овој, речиси совршен одмор.

Немам инспирација за тој вид размена.

Поточно, ќе се чувствувам многу подобро ако навреме се изјаснам дека тука нема ништо едукативно, ниту божествено. Да не се зачитате многу. Немам совети како подобро да ја подготвите патувачката аптека или како да го победите здодевното воспаление на увото. Немам ништо и од тоа како детето да го навикнете на капење, мажот на себе, а себеси на циклусот кој, се разбира, секогаш доаѓа кога не треба. Нема нешто што е прекрасно, трогателно и „навистина така“. Бидејќи, да расчистиме, за мене патувањето со децата на море не може да се нарече одмор. Одморот е лежење на песок и ѕиркање. Мрзливо движење на грешни мисли. Босоногост и безгрижност. Долго читање, а потоа долго гледање. Интересна храна и интересни средби. Зелено и сино. Ноќни штурци. Спиење.

А патувањето со деца, откако ќе кажам: „Навистина ни беше преубаво и одлично поминавме“, главно значи дека сум успеала да изедам повеќе од еден оброк за две недели во седечка позиција, никој сериозно не се разболел и дека разводот не сме го споменале повеќе од двапати дневно.

До пред неколку години самиот јуни и распустот предизвикуваа кај мене психосоматски реакции. Приближувањето на годишниот одмор ме инспирираше секојпат да измислувам изговори поради што оваа година нема да можеме да одиме на море. Смислував различни работи – од здравствени тегоби кои ми оневозможуваа да патувам, до чисто економска свест бидејќи времињата се тешки, а и што ни фали во Белград. Сепак, мојата родителска совест попушташе секојпат и јас секое лето повторно покорно ја ставав главата во кошница.

Тоа значи дека нашиот автомобил главно секогаш е ист, а секоја година има повеќе работи. Идејата да се пакуваме во кеси за ѓубре наместо во куфери, освен лош имиџ, обезбедува и многу повеќе простор. Сметката е јасна: на четири деца и двајца возрасни потребни им се 6 пешкири за плажа, 6 големи обични пешкири и 6 мали. И тоа со надеж дека некаде ќе има машина за перење алишта. Ако тоа не се случи, ќе перам на рака со сапун. Прекрасен помин. Тоа е веќе еден куфер. Хигиена, пегла, инхалатор за болни лица и домашната аптека се во вториот куфер. Секој од нас има свој куфер, а колку што си помал, толку куферот ти е поголем. А јас, како во филм, на крајот од секое пакување, при погледот кон преголемиот куп од куфери и кеси – ја изговарам познатата реченица: „Што ми треба мене, костим за капење и ништо друго“.

Кога, пркосејќи на сите физички закони, во самрак ќе го спакуваме нашето автомобилче, следува воодушевување од комшилукот кој нè набљудува. Судбината сакала поголемиот дел од нашето соседство да го сочинуваат претставници на ромската популација кои нè обожаваат бидејќи „види ја оваа, таа е наша, родила четири“. Откако ќе се поздравиме со сите во нашата улица, бидејќи е лето и сите седат до доцните вечерни часови, почнува нашиот пат на море.

Застануваме барем еднаш бидејќи сите не мочале. А можеби и не какале. По пат му се извинувам на сопругот што ја заборавив неговата книга за читање (онаа што ја читал пред 4 месеци во сауна). Атмосферата во автомобилот го достигнува врвот бидејќи на Синоокиот му се спие и е кенкав, сонцето му пречи на синот, а на Лешник-девојката ѝ  е премногу топло. Златокосата се обидува да го извади својот арсенал од ранецот иако е поминат 22 часот и бара повеќе простор, погласна музика и почнува да плаче бидејќи не го понела Тиги. Во тој момент, нашето куче Молња, кое лежи зад совозачкото седиште, почнува да завива.

Мојот сакан сопруг го отвора својот прв енергетски пијалак и гласно воздивнува. Јас гледам на патот и си зборувам сама на себе – како сме стигнувале претходно, така ќе стигнеме и сега. Секоја година ние навистина пристигнуваме на некое крајбрежје.

Распоредот на активности во нашето семејство во текот на патувањето се стреми да имитира идеални околности, но поради многу исклучоци, флексибилни сме и адаптибилни. Никогаш не се знае дали некој со некого ќе се скара, кога некој некого ќе плукне, гребне или касне, а кога на мојот сакан сопруг ќе му пропадне идејата за идеален одмор што комплетно ќе го уништи неговиот внатрешен мир, кој за волја на вистината, никогаш не ни постоел.

Доаѓањето на плажа значи дека ни е потребен повеќе простор отколку на другите, нормални семејства. Повеќе место на плажа, повеќе место во вода и повеќе разбирање од сите други луѓе што дошле на тоа исто место со една, речиси бесмислена идеја – да се одморат. И покрај сите педагошки струи кои лично сум ги тестирала на своите потомци, редовно заклучувам – многу работи не сум успеала никогаш да ги научам, иако навистина сум се обидувала.

На пример, во истиот момент кога секое од моите деца ќе допре со стапалата на песокот, почнува да вреска. Како од топлината на песокот да им прегорел слушниот апарат. Ќе одиме ли во вода?! Одѕвонува во мојата глава. Во оној момент кога ќе ја допрат водата, почнуваат да ги оценуваат температурата на водата, брановите, живиот и неживиот свет, плановите за нуркање и скокање и сето тоа над нивото на децибели во местото каде што живеат луѓе. Освен прскање на членовите од своето семејство, моите деца уживаат и во прскање на сите други луѓе кои, пак, не уживаат во тоа. Ред извинувања, ред закани. Марширам во плиткото како офицер на работ на нервен слом. Не знам дали да ги истепам или да ги фотографирам. Погледите на другите луѓе на плажата ги вадам од себе како оние детски тетоважи, но и тие оставаат на мене трага и ме изморуваат. Ме изморува и тоа што ме гледаат како полуден ној кој трча лево-десно во реон кој ги заземат моите млади.

Се разбира дека се одморам и уживам на летувањето. Најдобрите пријателства сум ги создала со локалните лекари и фармацевти. Настојувам нивните броеви на телефон да ги добијам за да бидам поопуштена и на полноќ. Секое попладне ја разместувам кујната и блеснувам како Џејми Оливер. По принципот „помалку е повеќе“. Малку рукола, една јагода и половина парче печен компир. Кога ќе излезе дека се недоволно софистицирани за тој вид мени, ги пакувам и ги носам на гиро. Нема подобра детоксикација од сити деца што молчат.

А сопругот? Мојот сакан сопруг на нашето семејно летување го гледам во поминување. Истиот ден по доаѓањето, тој заминува во едно темелно истражување за да утврди каде е најдобриот интернет во местото. Домашниот никогаш не му е доволно добар и потребно е да најде некој побрз и појак за да мора да ги изврши своите неодложни обврски. Таков е тој, одговорен и сериозен. Што можеш во декември, заврши го во јули.

„Одам нешто да завршам“, е неговата летна мантра и ние тие денови се среќаваме случајно – по скали, пред продавница, на пристаниште. Навистина изгледа зафатено. Повремено, кога ќе се разминеме, ми доаѓа некоја прастара емоција бидејќи некогаш одамна сме се запознале на море. Додека гледам во тој човек кој полека се оддалечува, застанувам и го развлекувам својот поглед како гума за џвакање која од едната страна се залепила за неговиот врат. Тогаш за момент се прегризувам бидејќи немам време за тоа. На одмор сум.

Со будно трпение ги крцкам тие летни денови и се подготвувам психофизички, како морска нинџа за финален удар од годишниот одмор – пакување и враќање дома.

Враќањето е исто, само малку полошо. Моите деца потсетуваат на чета ранети војници, а јас на пожртвувана воена медицинска сестра која им ги превива раните стекнати на летување, им дава терапија и им ја намалува температурата. Тешките воздишки на мојот сакан маж веќе и не ги слушам, иако помеѓу нас лебди тоа негово незадоволство поради книгата што не му ја понесов.

Доколку работи лифтот во нашата зграда, по поминати 1.000 километри, дома се враќам со радост бидејќи мојот живот ме чека во дневната соба, со машина за перење алишта и мојата пријателка која ме разбира. Доколку не работи лифтот, по 1.000 километри, куферите и децата ги носам во заби до петтиот кат велејќи во себе: „Само уште ова и сѐ е готово!“ Г о т о в о.

А утредента, смирена од звукот на машината за миење садови, не ни трепкам на злобниот коментар на сосетката дека не сум фатила боја. Додека во свеста забрзано ми бледнеат семејните спомени од море, во некој посебен ритам поминувам низ ходникот, достоинствена и среќна што одморот е завршен и повторно сум дома.

Автор: Тамара Обреновиќ