Тековните истражувања покажуваат дека развојот на човечкиот мозок зависи и од средината во која расте детето и од искуствата што ги стекнува, а и од генетиката. „Бејби хендлинг“ – ракувањето со бебиња (правилно ракување со бебе) овозможува развој и реализација на целосниот потенцијал на децата.
Мозокот мора да прими доволно количество соодветни дразби кои ќе бидат обработени за да се формираат нормални обрасци на функционирање, што се постигнува со правилно ракување со бебето во секојдневните рутини.
Една од рутините е менувањето пелени, што се случува повеќе пати во текот на денот и ноќта. Од начинот како тоа ќе го прават родителите, зависи како ќе се развива бебето. Честопати повеќе се обрнува внимание на тоа какви пелени се користат, за еднократна употреба или памучни, од каков материјал се направени и каков крем да се избере, а многу помалку се внимава на начинот на кој тоа се спроведува на бебето.
Родителите за неколку дена стануваат вешти во менувањето пелени, што обично значи дека тоа го прават побрзо, бидејќи движењата стануваат автоматски, а за бебето тоа станува непријатно искуство, бидејќи нема доволно време да се приспособи на сите промени што се случуваат. Останува без облека и пелена за да го заштити, доаѓа до нагло менување на температурата на воздухот, ненадеен е контактот на гола кожа со подлогата за пресоблекување, бришењето со влажни марамчиња, а и миењето со вода е исто така голем стрес бидејќи тоа се случува пребрзо и често без никаква најава.
Врвот на стресот е да ги фатите нозете на бебето и да ја кренете карлицата во воздух. Прво, тоа значи дека бебето останува без поддршка, што ги активира примитивните рефлекси и ја зголемува неговата активност. Наместо да се интегрираат во намерни движења со текот на времето, овие рефлекси сè уште се присутни, што се рефлектира во спонтаната активност на детето. Детето продолжува да прави брзи, ненадејни, бесцелни рефлексни движења наместо насочени, побавни движења на рацете и нозете.
Друг негативен ефект на влечењето на нозете нагоре при менување пелена е микротраума при истегнување на грбните мускули во лумбалниот регион и можно поместување на пршлените на ‘рбетниот столб.
Овие повреди, иако не се видливи на оваа возраст, подоцна може да се манифестираат кај децата и кај возрасните како болка и неправилна положба на ‘рбетот, што го потврдуваат и физиотерапевтите кои се занимаваат со мускулно-скелетни проблеми кај децата и возрасните. Познато е дека најчеста причина за посета на лекар е проблемот со болка и вкочанетост во лумбосакралниот предел на грбот.
Кога бебето е свртено настрана при промена на пелената, тоа е сосема безбедно, а истовремено добива информации за правилните шеми на вртење настрана и како да се сврти од лежечка положба на грб, кон стомакот.
Научно е докажано дека најголемата пластичност на мозокот се јавува 2-3 месеци пред и 6-8 месеци по раѓањето. Ова е токму најважниот период во развојот на моторните модели кај детето. На 7 месеци, додека лежи на грб, бебето самостојно ја одвојува карлицата од земјата и ги става стапалата во устата. Дотогаш, многу е важно ова движење да не се изведува пасивно и со тоа да се загрози нормалниот моторен развој и трајните повреди, кои можат да настанат од неправилно ракување со бебето.
Автор: Снежана Милановиќ/физиотерапевт
912