Повеќекратните придобивки од доењето – и за мајката и за детето – се одамна познати и постојано повторувани. Покрај нутритивните и имунолошките придобивки и развојот на емоционалната поврзаност помеѓу мајката и детето, доењето е исклучително важно за правилен ран развој на орофацијалниот регион и на сите фацијални структури на новороденчето.

За полесно поминување низ породилниот канал, главата на детето е свиткана кон напред. Затоа сите деца се раѓаат во однос на горната и долната вилица во II класа, т.е. со положба на долната вилица повеќе кон назад. Оваа положба на долната вилица го дава и карактеристичниот изглед на лицето на бебето, со долната усна свртена кон напред и изразен ментолабијален агол.

Во чинот на доење учествуваат непцата без заби, јазикот и мускулите на лицето на детето. Нивната улога е да создадат негативен, вшмукувачки притисок со кој млекото се повлекува од градите. Мускулната сила што треба да ја произведе детето за да го создаде тој негативен притисок е речиси 60 пати поголема во споредба со напорот на детето кога се храни со шише.

Повеќекратно повторуваниот чин на доење 3 до 4 пати на ден, по 10 до 20 минути е најприродната, најраната и најидеалната ортодонтска апаратура. Улогата на доењето е рано движење на долната вилица на новороденчето кон напред и воспоставување правилен однос помеѓу горните и долните беззабни непца.

Денешните шишенца се направени за што повеќе да го имитираат изгледот и функцијата на дојката. Таквите шишиња се продаваат како „физиолошки“ цуцли, а напредокот во имитацијата е секако видлив, но напорот на мускулите на детето потребен за хранење со шише е сепак помал отколку кога се дои.

За правилен најран развој на орофацијалната регија се препорачува детето да се дои минимум 4 до 6 месеци. Хранењето со шише треба да биде што е можно пократко и само со цел да се изведе преминувањето од доење на хранење со лажица.

Мајчиното и вештачкото млеко, освен хранливите неопходни состојки, содржат и многу шеќер. Остатокот од шеќер по хранењето, без оглед на тоа што детето нема заби, останува во браздите на беззабните непца, на горната и долната вилица. Тој остаток на шеќер, во комбинација со топлината и влагата од плунката, е идеален медиум за развој на дрозд, габична инфекција на устата на детето. Затоа се препорачува испирање на устата со вода по секој млечен оброк. Исто така, се препорачува физички да се вадат остатоците од млеко од устата на детето, барем еднаш дневно. Ова може да се направи со газа за новороденчиња или кај малку постари деца со пластични додатоци специјално наменети за тој процес.

Раното задоволување на рефлексот на цицање кај детето е исклучително важно поради подоцнежното правилно воспоставување на функцијата за голтање. Додека детето сè уште има заби, функцијата на јазикот е исклучително важна и тој е многу активен како мускул. Покрај тоа што детето го користи за создавање на веќе споменатиот негативен притисок за време на доењето, тој учествува и во функцијата на чинот на голтање. Детето голта со туркање на јазикот кон напред, а таквата шема на голтање се нарекува „инфантилна“ и е физиолошка на таа возраст.

Со развојот и појавата на млечните, а подоцна и младите трајни заби и голтањето сè потврда храна, детето треба полека да премине во шемата за голтање на возрасните. Оваа шема подразбира целосно деактивирање на јазикот кога функцијата на голтање ја преземаат мускулите на гркланот.

Неуспехот да се задоволи раниот рефлекс за цицање за време на доењето често доведува до дистонија на мускулите на лицето и неконтролирана активност на јазикот во подоцнежна возраст. Децата кои не требало да го користат јазикот на рана возраст за време на доењето, но биле хранети со шишенце, подоцна имаат помала контрола врз јазикот, а природната транзиција од инфалтивен кон возрасен образец на голтање речиси секогаш отсуствува. Заостанатото инфантилно голтање е речиси сигурен виновник за развојот на идните рани ортодонтски неправилности.

Доењето е природен процес кој има повеќекратни придобивки за правилен и насочен развој на целиот орофацијален регион. Ова првенствено се однесува на правилниот развој на мускулите на лицето, раното позиционирање на долната вилица кон напред и правилната функција на јазикот. Правилниот ран развој е предуслов за правилен понатамошен развој на вилиците во подоцнежната возраст на детето и е основа за рана превенција од идни ортодонтски неправилности.

Автор: Ивана Рупиќ/ специјалист по ортодонција

Извор