Приврзаностите што ги развиваме во раното детство ги обликуваат сите наши подоцнежни врски – од пријателства и романтични врски до односи со нашите сопствени деца. Оваа важна тема била дискутирана во поткастот „Растејќи со децата“ со психологот и мајка на пет деца, Катица Зелиќ.

Што е теорија на приврзаност?

Концептот на приврзаност бил развиен од британскиот психолог Џон Боулби во средината на 20 век. Неговото истражување покажало дека преку интеракции со родителите детето формира основна слика за тоа колку луѓето се доверливи и колку може да се потпираат на нив. Овие верувања подоцна се пренесуваат во сите животни врски.

Првата година од животот е клучна за формирање стилови на приврзаност, додека основните модели на односи се формираат до шестата година од животот. Ако децата доживеат постојана емоционална поддршка, тие развиваат чувство на сигурност, додека недостигот на соодветна грижа може да доведе до небезбедни модели на однесување.

Четири типа приврзаност

Преку одговорите на блиските луѓе на потребите на детето се развиваат четири основни типа приврзаност:

Сигурна приврзаност – Детето кое добива постојана емоционална поддршка развива доверба во себе и во другите. Во зрелоста, полесно е да се воспостават здрави и стабилни врски.

Анксиозно-избегнувачка приврзаност – Овој тип се развива кога родителите не одговараат на емоционалните потреби на детето. Таквите деца често подоцна ги потиснуваат емоциите и избегнуваат блискост во врските.

Анксиозно-амбивалентна приврзаност – Се јавува кога одговорите на родителите се непредвидливи, што создава несигурност и страв од напуштање кај детето. Возрасните со овој стил често се склони кон љубомора и постојано барање потврда за љубовта.

Неорганизирана приврзаност – Се јавува кај деца кои доживеале занемарување или траума. Нивното однесување кон саканите може да биде збунувачко, а односите нестабилни.

Како да го препознаете сопствениот стил на приврзаност?

Катица Зелиќ објаснува како можеме да препознаеме каков тип приврзаност сме развиле и како овие верувања влијаат врз нашите секојдневни односи. Добрата вест е дека стилот на приврзаност не е непроменлив – преку свесна работа на себе можно е да се развијат побезбедни модели на однесување.

Приврзаност и родителство

Денешното родителство се соочува со многу предизвици, а поставувањето здрави граници е едно од клучните прашања. Децата што растат во стабилна и безбедна средина развиваат поголема самодоверба и емоционална отпорност. Но, како да поставите граници на начин кој го поддржува развојот на вашето дете?

Катица Зелиќ нагласува колку е важно родителите да работат на регулирање на сопствените емоции бидејќи притоа обезбедуваат модел на однесување на своите деца. Децата учат со набљудување – ако видат родител кој знае да ги препознае и изрази своите емоции, поголема е веројатноста и самите да развијат висока емоционална интелигенција, која е клучна за успешен и исполнет живот.

Какво влијание има приврзаноста врз бракот?

Интересно, стиловите на приврзаност се рефлектираат во сите други односи, вклучувајќи ги деловните и партнерските односи. Кога луѓето со различни типови приврзаност започнуваат врска, може да се појават недоразбирања и конфликти. На пример, личноста со анксиозно-избегнувачка приврзаност може да се чувствува преоптоварена од потребите на партнерот, додека личноста со анксиозно-амбивалентна приврзаност често ќе бара дополнителна сигурност. Зелиќ открива како разбирањето на сопствениот стил на приврзаност и работењето на меѓусебната комуникација може значително да го подобри квалитетот на односите и да доведе до поголемо меѓусебно разбирање.

Теоријата на приврзаност ни дава вреден увид во начинот на кој ги обликуваме односите – од најраното детство до зрелоста. Разбирањето на овие модели може да ни помогне да ги препознаеме нашите сопствени несигурности, да развиеме поздрави односи и да станеме подобри родители, партнери и пријатели.

Автор: Ана Павловиќ

Извор